1- Ters Faylar Tesbit Edilen Erçek Gölü'nün Tabanı Yükseliyor

Gülay KUYUCU/ VAN,(DHA)- VAN'da 2011 yılında meydana gelen iki depremin ardından artçı şokların çok sık yaşandığı Erçek Gölü, sismik açıdan incelendi. YYÜ Mimarlık Mühendislik Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Mustafa Toker ve İstanbul Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hüseyin Tur tarafından yürütülen proje kapsamında, ters faylar tesbit edilen Erçek Gölü tabanının yükseldiği ortaya çıktı. Van'da 23 Ekim ve 9 Kasım 2011'de meydana gelen ve 644 can alan Richter ölçeğine göre 7.2 ve 5.6 büyüklüğündeki iki depremin ardından artçı şokların çok sıkça olduğu Erçek Gölü'nü, bilim adamları mercek altına aldı. Van Gölü'nün 30 kilometre doğusunda bulunan Erçek Gölü, YYÜ'nün Bilimsel Araştırmalar Desteği (BAP) ile desteklenen proje kapsamında, yürütücülüğünü Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Mimarlık Mühendislik Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd.Doç. Dr. Mustafa Toker, yardımcı yürütücülüğünü ise İstanbul Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hüseyin Tur'un yaptığı 'Erçek Gölü yüksek çözünürlüklü sismik yansıma' projesi ile araştırma yapıldı. KUŞ CENNETİ SANTİM SANTİM İNCELENDİ Lavların yığılmasıyla oluşan ve kuş cenneti olarak bilinen Erçek Gölü'nü 4 gün boyunca karış karış inleceleyen Yrd. Doç. Dr. Mustafa Toker ve Doç. Dr. Hüseyin Tur, araştırmalarını bitirdi. Yrd. Doç. Dr. Mustafa Toker, depremin üzerinden geçen 4 yıl boyunca bütün artçı şokları takip ettiklerini ve bu artçı şoklardan 4 ve üzeri olanların büyük bölümünün Erçek Gölü'nün kuzeyinde yığıldığını farkettiklerini söyledi. Van Gölü'nün sınır faylarının MTA tarafından haritalandığını belirten Yrd. Doç. Dr. Toker, Erçek Gölü'nün de fay haritasını çıkartmak için çalışma başlattıklarını söyledi. YYÜ BAP projesi kapsamında çalışmalara başladıklarını söyleyen Yrd. Doç Dr. Toker, gerekli cihazlarla Erçek Gölü'ne açıldıklarını belirterek şöyle konuştu: 100 KİLOMETRE VERİ TOPLANDI "Bu hatlarda çok büyük ters faylar gördük. Bu ters fayları haritalayıp karaya doğru uzattığımızda karada haritalanmış faylar ile Erçek Gölü'nde bizim şu an gördüğümüz faylar arasında bir bağlantı olduğunu keşfettik. Bu fayların hepsi ters fay. Büyük ihtimalle bu faylar aktif faylar. Çünkü bu faylar 4 ve 4 üzeri artçı şoklar üretebiliyor. Bunu söyleyebiliriz Van Gölü'nü kontrol eden fay sistemleri karada MTA'nın haritaladığı fayla birleşip Erçek Gölü'nün dibine dalım yapıyor. Ve dalım yapan bu fayların genelde jeofizik anlamı bunların ters fay olduğunu gösteriyor. Yaklaşık 100 kilometre uzunluğunda sismik yansıma verisi topladık." TERS FAYLAR GÖRDÜK Erçek Gölü'ndeki araştırmalarını tamamladıklarını fakat alınan verilerin inceleneceğini belirten Yrd.Doç.Dr. Toker, Erçek Gölü'nde ters faylara rastladıklarını söyledi. Ters fayın özelliğinin iki kaya bloğunun birbirlerinin üzerine çıkmaya çalışması olduğun anlatan Yrd.Doç.Dr. Toker, "Bu oluşum çok büyük bir enerji üretir. Erçek Gölü'nde gördüğümüz faylarda bu türden faylar. Erçek Gölü'nün çevresinde arazi çalışması da yaptık. Karada çok belirgin şekilde ters fay görebiliyoruz. Dolayısıyla bu fayların devamı yani Van Gölü'ndeki sınır fayları karada MTA'nın çizdiği fay ve bunun devamını takip ettiğimizde Erçek Gölü'ndeki faylar birbirlerini tamamlayan Van Gölü ve Erçek Gölü'nü tektonik olarak kontrol eden çok önemli yapısal unsurlar. Erçek Gölü'nün maksimum derinliği 40-45 metre. Bir göl eğer bu kadar sığ bir derinlikteyse bu göl yükseliyordur. Bakın Van Gölü çöken bir göldür. Maksimum derinliği 457 metredir" dedi. BÜYÜK DEPREM ANLAMINA GELMEZ Erçek Gölü'nün kuzey sınır fayının, artçı şokları ürettiğini de anlatan Yrd.Doç.Dr. Toker, "Erçek Gölü'nün yapısal ve tektonik kontrolü var ve aktif bir halde fakat bu gelecekte büyük bir deprem üretir anlamına gelmiyor. Fakat Erçek Gölü, artçı şok üretme potansiyeli bakımından hareketli. Eğer normal faylar olsaydı burada gölümüz çöküyor olurdu. Ve çöken bir göl de çok derin olur. Gölümüz çökmüyor yükseliyor" dedi. FAY İRAN'A UZANIYOR MU? İstanbul Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hüseyin Tur ise Erçek Gölü'nde muhtemel fayları araştırdıklarını belirterek, "Daha önce Van Gölü'nde araştırma yapılmıştı. Orada doğu-batı uzanımlı faylara rastladık. Fayların uzantısı Erçek'i de gösteriyordu. Erçek'ten sonra İran'a doğru uzanma ihtimalini araştırıyoruz. Eğer bu fayların varlığını burada tespit edebilirsek, öncelikle yerleşim açısından insanları daha uygun alanlara taşıyabilme imkanını sunabilecek bir takım zorunluluklar ortaya çıkarsa buradaki fayların tespiti neticesinde gerekli organları bilgilendirip dikkat çekmek istiyoruz" dedi. ARAŞTIRMA ÇOK BOYUTLU Doç. Dr. Tur, Erçek Gölü'nde topladıkları verileri inceleyip yorumlayacaklarını da belirterek, "Çok boyutlu bir araştırma yapıyoruz. Belki de burada yaptığımız araştırmalar bizi daha detay çalışmalara yönlendirecektir. Bunun hem bilim adına hemde yöre halkı adına yararlı bir çalışma olduğunu söyleyebilirim" diye konuştu.