10 soruda IŞİD
IŞİD Irak’ın en büyük ikinci kenti Musul’u ele geçirdi.
IŞİD Irak'ın en büyük ikinci kenti Musul'u ele geçirdi. Suriye'de ise petrol zengini Rakka'yı elinde tutuyor. Türkiye sınırındaki Karkamış Sınır Kapısı da IŞİD'in kontrolünde.
Peki Musul'dan Rakka'ya uzanan alanda hâkimiyetini pekiştiren IŞİD kimdir?
IŞİD ne istiyor?
Irak-Şam İslam Devleti (IŞİD), Irak ve Suriye'de faaliyet gösteren silahlı bir örgüt. Selefi ideolojiye sahip IŞİD Irak, Suriye, Filistin ve Ürdün topraklarını içine alan bölgede Şeriat'a dayalı bir devlet kurmak istiyor. IŞİD ve lideri Ebu Bekir Bağdadi, ABD, AB ve Türkiye'nin "terörizm listesi”nde yer alıyor.
Ne zaman kuruldu?
Örgüt 2004 yılında "Tevhid ve Cihat” adıyla Ebu Musa Zerkavi tarafından Irak'ta kuruldu. Sonrasında Usame Bin Ladin liderliğindeki El Kaide'ye katıldı. El Kaide'ye katıldıktan sonra adını "Mezopotamya'da El Kaide” olarak değiştirdi.
İlk liderleri kimlerdi?
2006'da yayınlanan bir videoda Zerkavi, "Mücahitler Şurası Konseyi”ni kurduklarını açıkladı. Irak'taki Zerkavi, 7 Haziran 2006'da ABD güçlerince düzenlenen bir operasyonda öldürüldü. Yerine Ebu Hamza el Muhacir geçti. 2006 yılının sonlarında El Kaide'ye yakın Ebu Ömer el Bağdadi ise liderliğini yaptığı "Irak İslam Devleti”ni kurduklarını açıkladı.
Şimdiki lideri kim?
2010 Nisan'ında, ABD ve Irak güçleri, Sisar bölgesinde Ebu Ömer el Bağdadi ve Ebu Hamza el Muhacir'in kaldıkları eve ortak bir operasyon düzenledi. Operasyonda her ikisi de öldürüldü. Ebu Bekir El Bağdadi örgütün yeni lideri oldu.
Nusra Cephesi ile ilişkisi var mı?
2011 sonlarında Muhammed Colani liderliğindeki Nusra Cephesi, El Kaide'nin Suriye kolu olarak kuruldu. 9 Nisan 2013'te Ebu Bekir Bağdadi'ye ait bir ses kaydında Nusra Cephesi'nin Irak İslam Devleti'nin müttefiki olduğu belirtildi. Aynı yıl, Bağdadi Nusra Cephesi ile Irak İslam Devleti'nin "Irak-Şam İslam Devleti” adı altında bir araya geldiğini açıkladı.
IŞİD-Nusra ayrışması nasıl başladı?
Kısa bir süre sonra Ebu Muhammed Colani'ye ait bir ses kaydı yayınlandı. Ses kaydında Colani, Irak İslam Devleti ile yakın ilişki fikrine sıcak baktığını söyledi, ancak iki örgütü bir isim altında bir araya getirme fikrini reddetti. Colani ses kaydında El Kaide lideri Eymen Zevahiri'ye bağlılığını ilan etti.
IŞİD El Kaide'nin bir kolu mu?
2013 Şubat'ında, El Kaide, Suriye'deki IŞİD'i tanımadığını ilan etti ve örgütün Suriye'yi terk etmesini istedi. El Kaide Suriye'deki temsilcisinin Nusra Cephesi olduğunu açıkladı. Nusra Cephesi ve IŞİD arasında birçok cephede çatışmalar yaşandı. En sonuncusu ise IŞİD'in Nusra Cephesi'nin kontrolündeki Deyr Ez-Zor kentinde kontrolü sağlamasıyla son buldu.
Suriye ve Irak'ta nereleri kontrol ediyor?
IŞİD, Suriye'de Mumbuc, petrol zengini Rakka ve Irak sınırına yakın Deyr Ez-Zor kentlerini elinde tutuyor. Irak'ta ise Anbar eyaletindeki Felluce ve Ramadi'de etkili. Son olarak Musul kentini de ele geçirdi.
Askeri gücü ne kadar?
IŞİD'in Suriye'deki askeri gücünün 6-7 bin civarında olduğu tahmin ediliyor. Savaşçılarının çoğunluğu yabancılar. Irak'taki silahlı üyelerinin sayısının ise 10 binin üstünde olduğu tahmin ediliyor.
Suriye rejimi ile işbirliği var mı?
Suriye muhalefeti IŞİD’in Suriye’de devrimin sabote edilmesi için Şam yönetimince desteklendiğini iddia ediyor. Şam rejimi Suriye’de muhaliflerin elindeki bölgelere düzenli olarak varil bombası atarken, IŞİD’in kontrolündeki bölgelere saldırmıyor. IŞİD, Rakka’da çıkardığı petrolü de Suriye rejimine satıyor.
Kaynak: Al Jazeera
