100 bin'di - 400 bin oldu

Sulukule'de kentsel dönüşümden önce evini satan Roman vatandaşlar primi görünce pişman oldu.

2006’da 100 m2 ev fiyatı: 100 bin lira
2011’de 100 m2 daire fiyatı: 400 bin lira

Fatih Belediyesi’nin 2007’de 50-80 bin lira değer biçtiği Sulukule’deki evlerini yatırımcılara satan Romanlar pişman oldu. Romanlar’ın 2007’de 100-150 bin liraya devrettiği evleri alan ve dernek kuran yatırımcılar, kentsel dönüşümden sonra fiyatları 400 bin liranın üzerine çıkardı.

SULUKULE'DEN KARELER
Sulukule’deki evlerini 2007 yılında yatırımcılara satan Roman vatandaşlar inşaat halindeki evlerin fiyatının neredeyse 4 katına çıktığını görünce pişman oldu. Halk arasında Sulukule olarak bilinen Hatice Sultan ve Neslişah Sultan Mahalleleri’ndeki Kentsel Dönüşüm Projesi, Romanlardan ev toplayan yatırımcılara yaradı. 2006-2008 yılları arasında 100-150 bin liraya devredilen evler yeri ve metrekaresi bile belli olmadan 400-450 bin liraya alıcı bulmaya başladı.

Bir dönemin eğlence merkezi olan Sulukule’de hareket 2006 yılında başladı. ‘Deprem riski araştırması yapıyoruz’ diyerek bölgeyi gezen görevliler önce evlerde yaşayanların sayısını ve aileleri öğrendi. Daha sonra belediye yetkilileri ev sahiplerine ve kiracılara kentsel dönüşüm yapılacağı müjdesini verdi. Belediye Roman vatandaşlara daha iyi şartlarda yaşamaları için ev sahibi yapacaklarını söyledi. Bölgede fiyat tespiti yapan Fatih Belediyesi Romanların evlerine metrekare başına 500-800 lira değer biçmişti.

Belediye ne teklif etmişti? O dönemde konuşan İstanbul Belediyesi Başkanı Kadir Topbaş söz konusu mahallede 700 hak sahibi bulunduğunu ve bölgenin yüzde 80’inin kiracı olduğunu söylemişti.

Topbaş, “Özellikle kiracı olanlar TOKİ’den kurasız olarak kira bedeli karşılığında ev sahibi olacak. Burada yaşayan insanların yaklaşık 1.2 milyon YTL tutan 1 yıllık kira bedellerini Büyükşehir Belediyesi ve Fatih Belediyesi birlikte karşılayacak. Hiç kimse mağdur edilmeyecek. Arzu eden aynı yerden ev sahibi olacak, arzu eden TOKİ’nin başka konutlarından alabilecek, ya da parasını alabilecek” demişti.

Fatih Belediye Başkanı Mustafa Demir de Fatih, Neslişah ve Hatice Sultan Mahallelerinde, 80 bin metrekare alanı kapsayan projenin sur bandının ve burada yaşayan insanların da rehabilitasyonunu kapsadığını belirtmişti.

Demir, “Proje, burada yaşayan insanların başka yere taşınması projesi değildir” ifadesini kullanmıştı. Sulukule’de evler dönüşüm projesinden önce 5-20 bin lira arasında fiyatlarla el değiştiriyordu. Sulukule’deki evini 2007’de satan ve ismini vermek istemeyen bir Roman vatandaş, “Fatih Belediyesi o dönemde 100 metrekarelik bir evi 50 bin lira saymıştı. Bunun üzerine yeni yapılacak ev için üzerine 125 bin lira daha istediler. Bu parayı ödememiz mümkün değildi. Ödesek zaten Etiler’de otururduk. Onun için evleri yatırımcılara sattık. Belediye 50 bin, müşteriler 100 bin lira veriyordu. Siz olsanız ne yapardınız?” dedi.

Kasım’da kura çekilecek Henüz belediye tapulara şerh koymadan önce neredeyse Roman vatandaşların hepsi evini devretti. Evler asıl primi bu noktadan sonra yaptı. En büyük kârı, Sulukule Mülk Sahipleri Derneği adıyla toplanan yatırımcılar elde etti. Bugün yeri, katı ve metrekaresi bile belli olmayan evlerin tapu hakkı internette 400-450 bin liradan satılıyor.

Henüz kimseye tapu vermeyen TOKİ Kasım ayı içinde evler için kura çekimi yapacak. Evi şimdi alıp bu bedeli ödeyenler TOKİ’ye evin metrekaresine göre ödeme yapacak. Bu tutar da 15 yıl vadeyle ödenebilecek.

‘Roman’ın elinde laptop olur mu? Sulukule Roman Kültürünü Geliştirme ve Dayanışma Derneği 2006 yılında yıkıma karşı çıkmış yeni evlerin Roman vatandaşlar için yapılmadığını savunmuştu.

Bir dernek yetkilisi, “Kentsel dönüşüm evlerin değişmesiyle mi olur yoksa sosyal olarak insanların kalkındırılmasıyla mı? Bizim alabileceğimiz, kültürümüze uygun fiyatlarla ev yapılmasını istedik. Zenginlere yapıldığı resimlerinden belliydi. Broşürlerinde ellerinde laptop, yanında çocuk arabasıyla gezenler vardı. Elinde laptoplu Roman mı olur? O dönem de burada romanların oturamayacağını söyledik” dedi.

Konuyla ilgili konuştuğunda işlerinin bozulduğunu söyleyen bir yetkili, bölgedeki eğlence ekonomisinin de yok olduğunu, kimsenin para kazanamadığını söyledi. Derneğin verdiği bilgiye göre dönüşüm projesinden sadece 5 aile ev aldı.

‘Hepimiz pişmanız’ ‘Hepimiz pişmanız ama mecbur kaldık’ diyen yetkili, şöyle konuştu: “Evlerin yıkılmasından korktuk ve sattık. Oralar bizim için çok değerliydi. Bu projeden önce kimse ev fiyatlarını sormuyordu. Biz burada yüzyıllardır yaşıyoruz. 620 hane yaşıyordu ama 1 hanede 5 aile oturuyordu. En az 5 bin 500 kişi yaşıyordu. Metrekaresine 500 lira dediler ama aşağıdaki sitelerde metrekare fiyatı 5 bin lirayı buluyordu. O dönemde evini devredenler, mahallenin yıkılmayan bölgelerine yerleşti. Sulukule önünde sonunda bizim olacak.”

80 milyon liraya Osmanlı mimarisiyle 640 konut yapılıyor Yeni projede dünya mirası ve yaşayan kültürün korunması ilke olarak benimsenmişti. Bu nedenle konutlar tarihi yarımadanın kimliğine uygun klasik Osmanlı-Türk mimarisinde inşa edildi. Sulukule Yenileme Projesi kapsamında bölgede 640 konut ve 44 işyeri yapılıyor. Evlerin büyüklüğü 65, 70, 90 ve 100 metrekare arasında değişiyor. İstanbul Belediyesi, Fatih Belediyesi ve TOKİ’nin ortak yürüttüğü projedeki daireler internette 2-4 katlı oldukları için villa olarak satılıyor.

Proje kapsamında evler için geniş ada içi avlular oluşturuldu. Sokaklar da eskiden olduğu gibi 5 metre yerine 15 metre olarak tasarlandı. Surlardan itibaren 2-3 ve 4 katlı binaların altında her daireye 1 araç düşen kapalı otoparklar bulunuyor. Açık zeminler ise tamamen sosyal donatı, yeşil alan, dinlenme, yaya yolu ve çocuk oyun alanı için ayrılmış. Bölgede bir ilköğretim, bir konaklama, eğitim, kültür ve ticaret merkezi olmak üzere projelendirilmiş alanlar da bulunuyor. 12 adanın yer aldığı proje alanı 10 sokak ve 3 caddeden oluşuyor. Yenileme projesinin yüzde 80-85’i tamamlandı.

İnşaat bedeli yaklaşık 80 milyon lira olan projedeki evler hak sahiplerine 2012 yılının Mart ayına kadar çevre düzenlemesi ve altyapısıyla birlikte teslim edilecek.