12. dalgaya vatandaş tepkisi: Kapıyı sütçü çalmıyorsa...

İZMİR (ANKA) - Ergenekon soruşturmasının ÇYDD Başkanı Türkan Saylan gibi isimlerin öne çıktığı 12 dalgasının toplumda estirdiği kızgınlık, panik ve endişe dalgasından sonra vatandaşlar arasında, "Bir gün sizin de kapınızı çalabilirler" başlığı ile oluşturulan mail zincirinde, "Arama ve El Koyma İşlemlerinde Yurttaş Rehberi" gönderiliyor.

İzmir'li bir avukatın imzasını taşıyan ve 12 adımda nasıl davranılması gerektiği anayasa, yasa ve yönetmeliklerle desteklenen metin şu sıra internette dolaşan en popüler metin oldu. Özkan'ın, "Herhangi bir ceza soruşturması sırasında evinizde veya işyerinizde olası arama ve el koyma işlemleri sırasında dikkat edilecek önemli noktalar aşağıya çıkarılmıştır. Paylaşmak istedim." girişinden sonra izlenecek adımlar özetle şöyle sıralanıyor:

1) Kapınız çalınmalıdır.
2) Kapıda bekleyen kişilere kim olduklarını, ve hangi amaçla geldiklerini sorabilir ve bilgilendirme isteminde bulunabilirsiniz.
3) Gelenlerin kolluk memurları olduklarını anlayınca, "kimlik belgelerini" ve hakim tarafından verilen "arama kararını" göstermelerini talep ediniz
4) Arama ve el koyma işlemleri başlamadan önce mutlaka avukatınızı aramalısınız. Arama işlemi sırasında Savcı'nın da bulunmasını isteyiniz.

-AVUKATINIZ YOKSA MUHTAR YA DA İHTİYAR HEYETİNİ ARAYIN-

5) Avukatınıza haber vermeniz engellenirse, kolluk memurlarına, ''yasa ve yönetmeliğe aykırı davranmak suretiyle suç işlediklerini'' hatırlatmalısınız. İsrar ederler ise siz de, avukatınız aranmadan veya arama mahalline makul bir süre içinde gelmeden arama işleminin başlatılamıyacağını ve bu durumu adli kolluk amiri olan Cumhuriyet Savcısına telefonla sormalarını talep etmelisiniz.
Mahkeme tarafından verilen arama kararını incelemeli ve bu kararda;
a) Aramanın nedenini oluşturan fiil,
b) Aranılacak kişi, aramanın yapılacağı konut veya diğer yerin adresi ya da eşya,
c) Karar veya emrin geçerli olacağı zaman süresi,
d) Aranılacak eşyanın elde edilmesi hâlinde el konulup konulmayacağı,
hususlarının açıkça gösterilip, gösterilmediğine dikkat etmelisiniz.
6) Avukatınız yok ise Mahalle İhtiyar heyetinden veya komşulardan 2 Kişinin hazır bulunmasını talep etmelisiniz.

-HER İSTEDİKLERİNİ ALAMAZLAR-

7) CMK 45 ve 46 ncı maddelere göre sizin hakkınızda tanıklıktan çekinebilecek kimseler (eş, nişanlı, ana, baba, çocuklar ve doktor/avukat ile müvekkil ve hastaları) arasındaki mektuplara ve belgelere; bu kimselerin nezdinde bulundukça el konulamayacağı hususunda uyarmalısınız.
8) Bilgisayar veya bilgisayar kütüklerine elkoyma işlemi sırasında, sistemdeki bütün verilerin yedeklemesi yapılır. Bu yedekten bir kopya çıkarılarak size veya vekilinize verilmesini ve bu hususun tutanağa geçirilerek imza altına alınmasını talep ediniz.
Bilgisayar veya bilgisayar kütüklerine elkoymaksızın da, sistemdeki verilerin tamamının veya bir kısmının kopyası alınabilir. Kopyası alınan veriler kağıda yazdırılarak, bu husus tutanağa kaydedilir ve ilgililer tarafından imza altına alınır. Bu seçeneğin de uygulanmasını, talep edebilirsiniz.
9) Arama sonunda
a) Arama kararının tarih ve sayısı, hâkim kararı yoksa verilmiş olan yazılı emrin tarih ve sayısı ile emri veren merci,
b) Aramanın yapıldığı yer, tarih ve saat,
c) Aramanın konusu,
d) Aranan kişinin kimlik bilgileri, adını söylemediği takdirde eşkâl bilgileri,
e) Araçta, konutta, işyeri ve eklentilerinde arama yapılmışsa, aracın plaka numarası, markası, konutun, işyerinin ve eklentilerinin açık adresi, su üstü aracının aranmasında su üstü aracının cinsi, ismi, sahibi ve kullananı, deniz aracının aranması hâlinde ise deniz aracının cinsi, ismi, donatanı, bağlama limanı, tonajı, acentesi, kaptanı ve arama mevkiî,
f) Aramanın sonuçları, el konulan suç eşyasına ilişkin belirleyici bilgiler,
g) Aramada yakalanan kişiler varsa kimlik bilgileri, kimliği belirlenemiyorsa eşkâl bilgileri,
h) Arama sonucunda yaralanma veya maddî bir zarar meydana gelip gelmediği,
i) Arama işlemini yapanların adı, soyadı, sicili ve unvanı,
hususlarının yeraldığı bir ADLİ ARAMA TUTANAĞI düzenlenir. Tutanağı dikkatle okuyunuz ve gerçeklere aykırı bir husus var ise şifahen itiraz ediniz ve itirazlarınızı tutanağa yazdırınız. Tutanağın bir sureti size verilmelidir.

-ÖZEL HAYATA ÖZEN GÖSTERİLİR-

10) Arama sonunda; kovuşturma konusu fiilin niteliğini belirten bir belge ve elkonulan veya koruma altına alınan eşyanın listesini içeren bir defter ve eğer şüpheyi haklı kılan bir şey elde edilmemiş ise bunu belirten bir belge verilmesini talep ediniz.
Anılan belgelerde, elkonulan eşyanın mülkiyetine ilişkin görüş ve iddialarınıza da yer verilmesini talep edebilirsiniz.
11) Aranacak yerde bulunan kişilerin özel hayatlarına ve mallarına gereken azamî özen gösterilir. Kasa gibi, açılması özellik isteyen eşya, kolluk tarafından veya masrafları kollukça karşılanmak üzere bu konudaki meslek erbabına açtırılır. Bu işlemin o yerde yapılmasının masraflı, külfetli veya oraya zarar verebilecek nitelikte olması durumunda, eşya kolluk tarafından muhafaza edilen başka bir yere götürülerek de açılabilir. Arama sırasında rastlanan özel kâğıt ve zarflar, içinde müsadereye tâbi bir eşya bulunması ihtimali dışında açılmaz; açılsa dahi yazılı bilgiler okunamaz.
Hakkınızdaki arama kararını ölçüsüz bir şekilde gerçekleştirilen ve yukarıda yazılı yasal haklarınızın kullanılmasını engelleyen Savcı ve Kolluk Memurlarına ‘'haklarında suç duyurusunda bulunacağınızı ve ayrıca Adalet Bakanlığına karşı açacağınız tazminat davasında verilecek maddi ve manevi tazminat bedelinin yasa gereği kendilerine rücu edileceğini'' anımsatınız.
12) Siz veya avukatınız arama ve el koyma işlemi ile ilgili tüm ivedi ihbar ve yazışmalarınızı Alopost/telgraf/iad.taah mektupla belgelendiriniz. Avukatlık Kanununun 76. maddesi uyarınca, ‘'hukukun üstünlüğünü ve insan haklarını savunmak ve korumakla görevli olan'' barolara başvurunuz.

-YASALAR VE MADDELERİ-

Metnin sonunda arama için gelenlerle aranan kişilerin hak ve yetkilerinin dayandığı anayasa, yasa ve diğer yönetmeliklerin ilgili bölümleri yer alıyor. Metinde ayrıca bu konularla ilgili kitap ve makale isimleri de verilerek vatandaşların daha iyi bilgiyle donanmalarının sağlanması hedeflendiği dile getiriliyor.