2. Aras Havzası Sempozyumu yapıldı

Düzenleme kurul başkanlığını Prof. Dr. Oktay Belli’nin yaptığı, birincisi 5 Temmuz 2010 tarihinde yapılan Uluslar arası Aras Havzası Sempozyumu’nun ikincisi 13 – 15 Aralık 2011 tarihlerinde Iğdır’da gerçekleştirildi.

Iğdır ilinde gerçekleştirilen sempozyumda Valilik, İstanbul Üniversitesi ve Iğdır Üniversitesi ile TMMOB Mimarlar Odası Van Şubesi tarafından ortaklaşa düzenlenen sempozyum çok heyecanlı ve verimli geçti.

“Iğdır Üniversitesi’nin Karaağaç Kampüsü Sosyal Tesisleri Konferans Salonunda yapılan Sempozyuma; İstanbul Üniversitesi, Azerbaycan ve İrandan birçok araştırmacı akademisyen, Iğdır`daki protokol üyeleri, eğitim görevlileri ve öğrenciler katıldı.

Açılış konuşmasını yapan Iğdır Üniversitesi Rektörü İbrahim Hakkı Yılmaz, şehrin tanıtımı açısından bir ilk teşkil eden böylesi bir uluslararası sempozyuma ev sahipliği yapmanın ve bunca kıymetli bilim adamını burada ağırlamanın heyecanını, mutluluğunu taşıdıklarını belirtti. Aras Havzası`nda ortaya konulan fikirlerin bölgenin sahip olduğu kültürel değerleri koruma ve gelecek nesillere aktarabilme konusunda azmi artıracağını inandığını belirten Yılmaz, bir koruma kültürü çerçevesinde bu kültürel varlıkların kıymetinin hak ettikleri şekilde bilinmesinin sağlanacağını kaydetti.

Iğdır Valisi Amir Çiçek ise, Iğdır coğrafyasının mikro klima bir özelliğe sahip olması nedeniyle yerleşim için hep vazgeçilmez olduğunu belirterek şöyle devam etti: "Iğdır bir tarafı Yüksek bir dağ, Ağrı Dağı, diğer taraftan düz ova ve Aras Havzası, Nahcıvan Ovası`na giden düz ve güzel bol ve bereketli bir coğrafya. Elbette ki geçmişten bugüne birçok medeniyetin gelip yerleşmesi için vazgeçilmez olacaktır. Bu medeniyetler burada birçok iz de bırakmıştır."

Birinci oturum Başkanı Prof. Dr. Metin Tuncel, açılış konuşmasında Iğdırın ayrıcalıklarına dikkat çekerek, "Iğdırın birçok ayrıcalıkları vardır. Ağrı Dağı hiç yerden Iğdırdan görüldüğü gibi yüksek görülmez. Iğdırın rakımın 800lerde olması bir ayrıcalıktır. Aras da bir ayrıcalıktır. Bundan söz edildi. Bir diğer ayrıcalığı ise, bugün saatlerimiz İzmitin gerçek saatidir. Şimdi İzmit`ten geçen meridyen Türkiye saati için esas alınmıştır. Ama mart ayının son pazarında bu saati değiştireceğiz. BütünTürkiye vatandaşları Iğdır saatini kullanacaktır, bu da bir başka ayrıcalıktır" dedi.

5 bin yıl öncesinde bölgede bir kuraklık oluğunu belirten İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Oktay Belli, sadece Aras Havzası`nda canlılığın sürdürüldüğünü kaydetti.

Havzanın 14 bin yıllık bir kültürün parçası olduğunu belirten Belli, "Ağrı Dağı bizim kültürümüz için çok kutsal bir dağdır. Ararat adının Ermenice ile uzaktan yakına hiçbir alakası yoktur. Ermeniler bu dağa, Vasis diyor. Kutsal kitap Tevratta, Urartuya verilen Rererterin kısaltımlı halidir. Ağrı Dağı Yakutca Adırdan geliyor. Kocaman demek, tanrı demek. Türkler bu dağa secde yapıyorlar. İnsanlar ant içtikleri zaman, "Eğer andımdan dönersem 2 Ağrı Dağı gözümü çıkarsın" diyor. Türklerin hemen hepsisecde ediyor ve "Allah sizden Ağrı Dağı kadar razı olsun" diyor. Ağrı Dağı annemiz, en kutsal dağımızdır. Bu dağ üzerine yazılmış şiir, hiçbir dağ üzerine yazılmamıştır" şeklinde konuştu.

Urartular ve Hurilere Ermenilerin sahip çıkmaya çalıştığını anlatan Belli, "Bunların Urartularla ilgisi yok, uzaktan yakından alakaları yok. Bunu şimdi kendileri de itiraf ediyorlar. Agos gazetesinde, Oktay hoca her kitabından ve konuşmasında bunu açıklıyor. Evet biz hata işledik. Urartularla bir alakamız yoktur diyorlar" ifadelerini kullandı.”

İlki Kars Kağızman`da yapılan Uluslararası Aras Havzası Sempozyumu’na bildirileri ile şu bilim adamları katıldılar:

13 ARALIK 2011 SALI. I. OTURUM (Başkan: Prof. Dr. Metin TUNCEL) Prof. Dr. Oktay Belli: “Aras Havzası’nda Erken Demir Çağı’na Ait Kale ve Nekropollerin Araştırılması”. Prof Dr. Ismayil Hacıyev: “Aras Havzası’nın Nahçıvan Arazisinde Kadim İnsan Düşergeleri ve Yaşayış Yerleri” Prof Dr. İsa Habibbeyli: “Aras Havzası Bölgesi’nde İlk Seher Medeniyeti”. Reza Heidari – Reyhane Afifi: “Archaeological Surveys of Aras River Shores in West Azerbaijan (İran)”. Prof. Dr. Abbas Qadiroğlu Seyidov: “M.Ö. VI. – II. Binyıllarda Arazboyu Nahçıvan Tayfaları”.

II. OTURUM (Başkan: Doç. Dr. Zeynelabidin MAKAS) Prof. Dr. Hacı Kadir Kadirzade – Doç. Dr. Behlül İbrahimli: “ Bronz Çağında Nahçıvan’da Pilav Dağda Mezar Abideleri ve Gömü Gelenekleri”. Zeyneb Kuliyeva: “Nahçıvan’ın Arpaçay Vadisi’nde Tunç Devrine Ait Yeni Buluntular”. Vedat Evren Belli: “İshak Paşa Sarayı 2009 Restorasyon Çalışmaları”. Dr. Ayşe Denknalbant Çobanoğlu: “Seyahatnameler ve Gravürlere göre Aras Havzası’nda Yer Alan Bazı Mimari Anıtlar”. Doç. Dr. Firidun Hasanoğlu Rızayev: “Proto Türkler ve Tarihi Göçler”.

III. OTURUM (Başkan: Prof. Dr. Enver KONUKÇU) Yrd. Doç. Dr. Şahabettin Öztürk - Kemal Kalafat – Aybike Erol: “Geleneksel Iğdır Evlerinden Bir Örnek : Iğdır Mimarlar Odası Hizmet Binası”. Doç. Dr. Kadir Aliyev: “Klasik Nahçıvan Mimarlık Geleneklerinin Etki Daresi”. Doç. Dr. Lütfiyye Asgerzade : “ Kültür Tarihimizde Mömüne Hatun : Aras Nehri Kıyısında Ananın – Kadının Şerefine Yüceltilmiş Makber”. Gulnara Kanbarova: “ Nahçıvan’ın Arasboyu Türbelerinin Badii Karakteri ve Mimarlık Dekoru”. Yrd. Doç. Dr. Anar Azizov: “Berde Türbesi ve Ortaçağ Türbe Mimarisinin Kura – Aras Havzası ile Yakın Çevreden Benzerleri Üzerine”

IV. OTURUM (Başkan: Doç. Dr. Yakup CİVELEK) Elbrus Isayev: “Aras Çayı Üzerinde İpek Yoluna Hizmet Eden Köprü ve Bere Kecidler”. Lemin Gülderen: “Kağızmanlı Halk Şairleri”. Doç.Dr. Fergana Kazımova: “Nahçıvanlı Şair Alikulu Qemküsarın Aras Havzası Birliği Uğrundaki Savaşı”. Muhammed Alipur Muqedem: “Xudaferin Bölgesi’nde Çarşamba Bayram Debleri”. Vaqif Memmedov: “Azerbaycan Şiirinde Aras Konusu”. Dr. Rafiq Babayev: “Arasboyu Folklor Muhitinde Iğdır ve Nahçıvan Metinleri”. Yakut Guliyeva: “Azerbaycan Halk Dansları ve Nahçıvan Halayları (Yallıları)”.

14 ARALIK 2011 ÇARŞAMBA. V. OTURUM (Başkan: Prof. Dr. Hacı Kadir KADİRZADE) Doç. Dr. Yakup Civelek: “Türkçe Söz Varlığı İçinde Iğdır Yöresi Söz Varlığının Yeri ve Önemi”. Zülfiyye İsmayıl – Ramiz Qasımlı: “Aras Havzası’nın Nahçıvan Bölgesinde Ortaçağ Edebiyatının İncelenmesi”. Doç. Dr. Elnur Nesirov: “Ortaçağ’da Nahçıvan’da Bilimsel Ortam ve Nahçıvanlı Bilim İnsanları”. Yrd. Doç Dr. Mehseti İsmayıl: “Aras Havzası’nda Derlenen Yılan Hikayelerinin Mitolojik Değerlendirilmesi”. Dr. Yaşar Kalafat: “Aras Vadisi’nde Evcil Hayvan Okşamaları”.

VI. OTURUM (Başkan: Prof. Dr. Aliovset GULİYEV) Yrd. Doç. Dr. Yasin Kılıç: “Kağızmanlı Ozan Sadık Miskini ve Şiirlerinin Tematik İncelenmesi”. Doç. Dr. Zeynelabidin Makas: “Iğdır’daki Yer Adları Üzerine Bir Değerlendirme”. Qurban Qurbanlı: “Rus Menbelerinde Bir Sıra Arasboyu Türk Toponimleri”. Nuray Eliyeva: “Arazboyu Bölgesi’nin Şivelerine Bir Bakış”. Cevdet Baycan: “Aras Havzası’nın Kültür ve Sanat Abidesi, Asırlık Çınar İsmet Öztürk’ün Yaşamı”. Günay Memmedova: “Nahçıvan ve Türk Musiki Folklorunda Araz Motivi”.

VII. OTURUM (Başkan: Prof. Dr. Abbas Kadiroğlu SEYİDOV) Natevan Qedimova: “Nahçıvan’ın Musiki Folkloru : Yallılar”. Salih Şahin: “Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi’nde Mani ve Türkü Geleneği”. Özcan Akkaya: “Azerbaycan Muhabbet Destanlarındaki Aşıkla Maşuk’un Sevgisinin Anadolu’daki Yansımaları”. Meryem Nakiboğlu: “Iğdırlı Asırlık Çınar: Ramiz Özler”. İman Caferov: “Molla Nasreddin Dergisi’nde Doğu – Batı İlişkileri ve Aras”. Hüseyin Hesimli: “Azerbaycan Folklorunda Aras Mevzusu”. Mehmet Rezzaki ( Zenganlı): “Azerbaycan Folklorunda Arazla İlgili Bayatılar”.

VIII. OTURUM (Başkan: Prof. Dr. Hacı Kadir KADİRZADE) Sait Küçük: “Kağızman Şivesiyle Kültürel Değerler”. Eşref Elekberov: “ Nahçıvan’da Erzak Pazarının Formalanmasında Türkiye ve İran İlişkisi”. Doç. Dr. Kerem Karabulut: “Iğdır ve İlçelerinin Sosyo – Ekonomik Yapısı ve Kalkınma Stratejilerinin Değerlendirilmesi”. Prof. Dr. Nihat Falay: “Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Demiryolu Politikası ve Sarıkamış Hattı”. Hikmet Mehdiyev: “Azerbaycan Menzum Dramalarında Araz”. Turgut Öcal: “Aras Havzası Aşıklık Geleneği İçinde Aşık Karahanlı Murat Yıldız’ın Hayatı, Sanatı ve Şiirleri”. İlhami Aliyev: “Osmanlı Yönetimi Zamanında Azerbaycan’ın Nahçıvan Bölgesi”.

15 ARALIK 2011 PERŞEMBE. IX. OTURUM (Başkan: Prof. Dr. Nihat FALAY) İsmet Alparslan: “Aras Nehri’nin Bölge Halkı Üzerindeki Sosyal ve Psikolojik Etkileri”. Prof. Dr. Enver Konukçu: “Hagia Maria’dan Sürmeli’ye”. Zekai Erdal: “Şeddadi Kitabeleri”. Ahmet Demir: “Şeddadi – Bizans İlişkileri”. Ziya Zakir Acar: “Hatıralarda Aras”. 10:15 –

X. OTURUM (Başkan: Doç. Dr. Firidun Hasanoğlu RIZAYEV) Prof. Dr. İsa Yüceer: “Aras Havzası’nın Manevi yapısı”. Yrd. Doç. Dr. Necmettin Şeker: “Şii Hadisçiler ve Eserleri” Dr. Çakır Ceyhan Süvari: “Toplumsal Cinsiyete Bağlı İş Bölümü Örneği Olarak Kars Yaylacılığı”. Dr. Elif Kanca: “Taş Sembolizmi ve Taş Sembollü Anlatıların Toplumsal İşlevleri: Fatma Ana’nın Teknesi ve Gelin Kayası Örnekleri”. Aşiret Boran Şen: “Iğdır ve Çevresinde Geleneksel Tedavi Yöntemleri”. Yrd. Doç. Dr. Caner Işık – Uğur Özdemir : “ Iğdır Yas Geleneği’nde Sinezenler”. Dr. Türkan Kadirzade: “Nahçıvan’da Çocukların Doğumu ve Korunması ile İlgili Adetler, İnançlar ve Aras Havzası ile Karşılaştırılması”.

XI. OTURUM (Başkan: Doç. Dr. Kerem KARABULUT) Yrd. Doç. Dr. Zeki Tan: “Aras Havzası’nda Kadınlara Pozitif Ayrımcılığın Tanınması, Yaşamı Anlamlı ve Kaliteli Kılmada Sevgi Dillerinin Önemi”. Doç. Dr. Resul ÖZTÜRK: “Aras Havzası Alimlerinden Davud el-Karsî'nin Kelami Kaynakları” Ekrem Rifatoğlu Hüseyinzade: “Nahçivan, Anadolu ve Ağrı Dağı Bölgesi’nde Bektaşiliğin Varlığı”. Yrd. Doç.Dr. Emine Öztürk: “Dünden Bugüne Iğdır’da Sosyo – Kültürel Hayat”. Yrd. Doç. Dr. Veysel Nargül: “Aras Havzası’nın Çağdaş Alimi: Molla Musa Celali Beyazidi / Geçit”. Yrd. Doç. Dr. Shahi Ahmadov: “Aras Havzası Eğitim Faaliyetleri Bağlamında Caferilik Uygulama ve Araştırma Merkezi (CAMER)”. Yrd. Doç. Dr. Kıyasettin Koçoğlu: “Aras Havzası’nda Yaşayan Hurafeler”.

XII. OTURUM (Başkan: Prof. Dr. İsa YÜCEER) Yrd. Doç. Dr. M. Salih Mercan: “Iğdır Ovası’nın Sulanması Hakkında 1935 Yılı Raporu ve 1910 – 1914 Yılları Dünya Pamuk Üretimi ve Ticareti”. Ercan Çağlayan: “Iğdır’da Tarımsal Faaliyetler (1923 – 1940)”. Prof. Dr. Metin Tuncel: “Geçmişten Günümüze Iğdır Şehri”. Muhammet Emin Yıldız: “Aras Nehri Vadisi’nde Kurulan Kağızman’ın Coğrafi Yapısı”. Yrd. Doç. Dr. Fethi Ahmet Yüksel: “Aras Havzası’nın Doğal Kaynakları ve Çevre Sorunları”.Prof. Dr. Aliovset Guliyev: “Türk Varlığında Kehrizler (Yer altı Su Kaynakları)”. Güzin Sühran Belli – Prof. Dr. Oktay Belli: “Tuzda Tavuk”. Ayfer Yavi: “Slow Food İtalya’dan Ödüllü Iğdır Kayısısı”.

II. Uluslararası Aras Havzası Sempozyum’una Kağızman ilçesinden Araştırmacı Yazar ve Halk Ozanı Sait Küçük Kağızman Şivesiyle Kültürel Değerler adlı bildirisi ile, Araştırmacı Yazar ve Halk Ozanı Lemin Gülderen Kağızmanlı Halk Şairleri adlı bildirisi ile, Coğrafya Öğretmeni Muhammet Emin Yıldız ise Aras Nehri Vadisi’Nde Kurulan Kağızman’ın Coğrafi yapısı adlı bildirilerini sundular.

Sempozyumda Ağrı Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Yasin Kılıç: “Kağızmanlı Ozan Sadık Miskini ve Şiirlerinin Tematik İncelenmesi” adlı bildirisi ile Kağızmanlı Halk Ozanı Sadık Miskini’yi tanıttı.

Sempozyumda sunulan bildiriler bir kitapta toplanarak Iğdır Valiliği ve Iğdır Üniversitesi tarafından basılacaktır.