2 Mayıs Dünya Astım Günü

Sakarya Halk Sağlığı Uzman Dr. Tekin Ulaş Karatepe Astımın kontrolünde dikkat edilmesi gereken unsurların başında sigara geldiğini belirterek, hastaların hala yüzde 30'a yakın bir bölümünün sigara içtiğini sigara içmeyenlerin önemli bir bölümünün de pasif sigara dumanına maruz kaldığına dikkat çekti.

2 Mayıs Dünya Astım Günü nedeniyle bir açıklama yapan Halk Sağlığı Uzman Dr. Tekin Ulaş Karatepe astım hastalığının son yıllarda büyük artış gösterdiğine dikkat çekti.

"Bronş dediğimiz akciğer içi hava yollarının müzmin iltihabi bir hastalığıdır" diyerek astımın tanımını yapan Karatepe, "Bu iltihap alerjiye veya sık geçirilen enfeksiyonlara bağlı gelişebilir. Astımda havayolları iltihaplı, şiş ve kızarıktır, havayolları iltihaba bağlı daralmıştır ve havayollarında aşırı duyarlılık vardır. Astımın belirtileri; nefes darlığı, 3 haftadan uzun süren öksürük, göğüste ıslık sesi, göğüste tıkanıklık hissidir" dedi.

Astımın, soluk almayı güçleştiren, akciğerleri etkileyen bir hastalık olduğunu ve genellikle aralıklı krizler biçiminde görüldüğünü anlatan Karatepe, "Krizler, kimi zaman ani olarak gelip, kısa sürede geçerler. Ama kimi zaman yılın belli zamanlarında ya da belli yerlerde görülebilir. Üzüntü ya da heyecanın neden olduğu stresler de, astıma neden olabilir. Kronik bir solunum yolu hastalığı olan astımın tüm dünyada 300 milyon, Türkiye'de ise 4 milyon kadar insanı etkilediği tahmin edilmektedir. Ülkemizde çocukluk döneminde astım görülme sıklığı yüzde 5-10, yetişkin döneminde yüzde 2-6 oranında değişmektedir. Her yaşta ortaya çıkabilen bu hastalık çocukluk döneminde daha sıktır. Görülme sıklığı yaşam ve çevre koşullarının değişmesine bağlı olarak giderek artmaktadır" dedi.

Hastalığın kronik ve değişken özelliğinin astım hastalarının yakınmalara alışmasına neden olabildiğine işaret eden Karatepe, "Yakınmasız kalabileceklerini bilmeyen ve bunu talep etmeyen hastalar hekime başvuruda geç kalmakta ve hastalıkları ilerleyebilmektedir. Oysa uygun tedavi ile hastalık kontrol altına alınabilmektedir. Dünyada ve Ülkemizde bu hastalığın tedavisi ile ilgili gereken her türlü ilaç ve tedavi bulunmaktadır. Ancak buna rağmen Türkiye'de astımlı hastaların yalnızca yüzde 1,25'inde bir yıl boyunca tam kontrol sağlanabilirken bu oran Batı Avrupa'da yüzde 5,3'tür" diye konuştu.

Astım hastalarında astımın kontrolünün 5 kritere göre değerlendirildiğini anlatan Karatepe bu kriterleri şöyle açıkladı: "Astımlı bir hasta için kontrol altında olmak; 1- Gündüz astım yakınması bulunmaması. 2- Gece astım nedeni ile uyanmama. 3- Hastalığı tedavi eden ve kontrol altında tutan ilaçları kullanırken ayrıca hızlı etkili nefes açıcı ilaçlara gereksinimin olmaması. 4- Nefes ölçümlerinin normal düzeyde olması. 5- Günlük işlerin engellenmeden yapılabilmesi demektir."

Astımın kontrolünde dikkat edilmesi gereken unsurların başında sigara geldiğini anlatan Karatepe, "Ne yazık ki hastaların hala yüzde 30'a yakın bir bölümü sigara içmektedir. Sigara içmeyenlerin önemli bir bölümü de pasif sigara dumanına maruz kalmaktadır. Özellikle sobalarda kullanılan kömür, odun, trafik ve sanayiden kaynaklanan dış ortam atıkları da hava kirliliğini oluşturmaktadır. Ne yazık ki, hava kirliliği de astımın oluşmasında diğer önemli bir etkendir. Son yıllarda çok sayıda kişinin bir arada yaşama zorunluluğu, gerek ev içi hava kirliliğini gerekse de enfeksiyonların bulaşma olasılığını arttırarak astımlı sayısını çoğaltmaktadır. Ev tozu akarları, küf, hamam böceği, sigara dumanı, ev hayvanları ve yanma ürünleri evde astımı tetikleyen unsurların başında gelir. Astım krizleri, yılın her döneminde görülebilir. Ancak astımlıların birçoğu, soğuk ve nemli havalarda daha az rahatsızlanırlar, sıcak ve kuru havalarda ise kötüleşirler. Havada bahar ve yaz aylarında daha bol bulunan polenler, alerjisi olan genç astımlılarda daha çok kriz oluştururlar. Yaşlıların, aynı zamanda hem astım ve hem de bronşit olmaları, oldukça sık rastlanan bir durumdur" dedi.

Astım krizlerini önlemek için alınabilecek bir takım önlemler olduğunu anlatan Karatepe bu önlemleri şöyle sıraladı: "Yatak örtüsü, nevresim ve çarşafların haftada en az iki kez değiştirilerek 60 °C üzerinde bir sıcaklıkta yıkanması. Evde sık sık temizlik yapılması, tercihen temizliği hasta dışında başkasının yapması, hastanın kendisi yapıyorsa maske kullanması gerekmektedir. Evin sık sık havalandırılması, kumaş döşeli eşyalar yerine deri, suni deri, ahşap ve plastikten yapılmış olanlar tercih edilmesi, evde peluş oyuncak bulundurulmaması, akarları öldüren özel kimyasal solüsyonlarla temizlik yapılması gibi durumlara dikkat edilmesi gerekmektedir."