2016 Yılı Ekonomide Hareketli Geçti

Türkiye ve dünya ekonomik olarak oldukça hareketli bir yılı geride bırakıyor. 15 temmuz darbe girişimi, Brexit ve ABD’de yapılan başkanlık seçimleri yılın en önemli olayları olarak kayıtlara geçti.2016 yılı ekonomide Türkiye açısından aşağı ve yukarı yönlü hareketlerin sık görüldüğü bir yıl olarak geçti. Küresel alanda ise İngiltere’nin Brexit kararı sonrasında sterlin/dolar paritesi tarihin en yakın seviyesine ulaştı.2016 yılında Türkiye’de yaşanan ekonomik gelişmeler şu şekilde gerçekleşti:OCAKRusya Federasyonu 15 Ocak’ta, bazı Türk şirketlerinin yaptırım kararlarından muaf tutulmasına yönelik tasarı yayımladı.19 Ocak tarihinde TCMB aylık Para Politikası Kurulu toplantısı sonucunda faiz oranlarını değiştirmediğini açıkladı.IMF Dünya Ekonomik Görünüm Raporunda, Türkiye’ye ilişkin herhangi bir değerlendirmeye yer vermedi. Gelişen ülke grubuna yönelik büyüme beklentilerini de 2016 için yüzde 4,5’ten yüzde 4,3’e ve 2017 için yüzde 4,9’dan 4,7’ye indirdi.IMF Başkanı Christine Lagarde, 22 Ocak’ta kurumun başkanlığına yeniden aday olduğunu açıkladı.TCMB, 26 Ocak’ta yüzde 5 olarak hedeflenen 2015 enflasyonunun yüzde 8,81 çıkması nedeniyle hükümete açık mektup gönderdi.FED 27 Ocak’ta faiz oranını değiştirmediğini açıkladı.ŞUBATBorsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP), 8 Şubat’ta dünyanın en hızlı büyüyen ’türev ürünler piyasası’ olduğu açıklandı.FED Başkanı Janet Yellen’in Kongrede 10 Şubat’ya yaptığı sunumda, finansal koşulların ekonomik büyümeyi daha az desteklediğine işaret etmesi ve para politikasının hiçbir şekilde önceden hazırlanmış patikada olmadığını vurgulaması bankanın faiz artırım sürecine ilişkin belirsizlikleri gündeme getirdi.OECD, 18 Şubat’ta küresel ekonominin 2016’da son beş yılın en zayıf büyüme performansını kaydedeceği öngörüyle, küresel ekonomik büyüme tahminini 0,3 puan düşürdü ve yüzde 3’e çekti. Ayrıca, Brüksel’de düzenlenen AB Liderler Zirvesinde Brexit’e ilişkin referandum önerileri, sığınmacı krizi, terörle mücadele ve Rusya’ya yaptırımların uzatılması gibi konular ele alındı ve İngiltere’nin AB’de kalması için anlaşmaya varıldı.19 Şubat’ta IMF Başkanlığı’na yeniden Christine Lagarde seçildi.TCMB, 23 Şubat’taki toplantısında faiz oranlarında değişiklik yapmadı.Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, 26 Şubat’ta Türkiye’nin kredi notu ve not görünümünü değiştirmediğini açıkladı. Kuruluş son değerlendirmesinde kredi notunu ’BBB-’ not görünümünü de olan ’durağan’da bırakmıştı.Borsa İstanbul endeksi Şubat ayında yüzde 3,2 değer kazandı. Dolar, TL karşısında Şubat ayında 3 lira sınırını test etti.MARTFED 16 Mart’ta faiz oranlarında değişikliğe gitmedi. Banka yetkililerinin 2016 için öngördüğü 4 faiz artırım beklentisi 2’ye düştü.TCMB 24 Mart’ta Para Politikaları Kurulu toplantısı sonucu faiz koridoru üst bandını yüzde 10,75’ten yüzde 10,50’ye düşürdü. Merkez Bankası böylece, 24 Şubat 2015’ten 13 ay sonra faizlerde indirime gitmiş oldu.31 Mart’ta Türkiye ekonomisinin 2015’te yüzde 4 büyüdüğü açıklandı. Böylece Türkiye ekonomisi, 2015’in son çeyreğinde yakalanan yüzde 5,7’lik gayrisafi yurt içi hasıla artışıyla üst üste 25 çeyrek büyüdü.BIST 100 endeksi ise yükselişini 3’üncü aya taşıyarak 83 bin puanın üzerine çıktı.NİSANStandard & Poors, 6 Nisan’da Türkiye’nin kredi not görünümünü ’negatif’ten ’durağan’a çevirdi.Moody’s, 8 Nisan’da olası değerlendirme takviminde yer alan Türkiye kredi notu değerlendirmesini pas geçti.IMF, 12 Nisan’da 2016 küresel ekonomik büyüme tahminini yüzde 3,4’ten yüzde 3,2’ye çekti. Kuruluş tahminini Türkiye için ise yüzde 3,2’den yüzde 3,8’e yükseltti19 Nisan’da TCMB Başkanı Erdem Başçı’nın, yerine Murat Çetinkaya geldi.20 Nisan’da Murat Çetinkaya’nın ilk kez başkanlık yaptığı PPK toplantısında, faiz koridoru üst bandı 50 baz puan düşürülerek yüzde 10a çekildi.FED, iktisadi faaliyetin yavaşladığına işaret ederek, faiz oranlarını değiştirmedi.MAYISTCMB, 24 Mayıs tarihli PPK toplantısı sonrasında faiz koridoru üst bandını yüzde 10’dan yüzde 9,5’e indirdi.HAZİRANTürkiye ekonomisi yılın ilk çeyreğinde yüzde 4,8 büyüdü. Türkiye ekonomisi, bu büyüme oranıyla Avrupa ekonomileri arasında ilk sıraya yerleşti.FED, 15 Haziran’da politika faizini, iş gücü piyasasındaki yavaşlamayı gerekçe göstererek beklendiği gibi sabit tutma kararı aldı.TCMB 21 Haziran’da küresel oynaklıklarda yaşanan artışa karşın politika araçlarının ekonominin şoklara karşı dayanıklılığını artırdığını belirterek faiz koridoru üst bandını yüzde 9,50’den yüzde 9’a çekti.23 Haziran’da Brexit gerçekleşti. Birleşik Krallık’ta yapılan referandumdan İngiltere’nin AB’den ayrılması kararı çıktı. Gelişmenin etkisiyle İngiliz sterlini dolar karşısında tarihi düşük seviyeye geriledi.TEMMUZEkonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütünün (OECD) Türkiye Ekonomik İnceleme Raporu’nda Türkiye ile ilgili 2016 ve 2017 büyüme beklentileri değişmedi.15 Temmuz’da Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) darbe girişimi gerçekleştirdi. Kalkışma, milletin karşı çıkmasıyla başarısız sonuçlandı.FETÖ’nün darbe girişiminin ardından 17 Temmuz’da TCMB’den yapılan duyuruda, finansal piyasaların etkin işleyişinin sürdürülmesi amacıyla bazı tedbirler alındığı, bankalara gerekli likiditenin limitsiz olarak sağlanacağı, gün içi likidite imkanının komisyon oranının sıfır olarak uygulanacağı belirtildi.Moody’s, 18 Temmuz’da Türkiye’nin kredi notunu negatif izlemeye aldığını açıkladı.TCMB PPK toplantısı sonrasında 19 Temmuz’da faiz indirimlerine devam etti. Koridorun üst bandını yüzde 9’dan yüzde 8,75’e çekti.IMF Brexit’in küresel ekonomi üzerinde yarattığı belirsizlikleri gerekçe göstererek 2016 ve 2017 yıllarına ilişkin küresel büyüme tahminini 0,1’er puan düşürdüğünü açıkladı.20 Temmuz’da Türkiyede olağanüstü hal (OHAL) kararı alındı.S&P, Türkiyenin kredi notunu ’BB+’dan ’BB’ye düşürdü, not görünümünü ise ’negatif’ olarak belirledi.FED, 27 Temmuz’da faiz oranlarında değişikliğe gitmedi.AĞUSTOSİngiltere Merkez Bankasından (BoE), 4 Ağustos’ta Brexit sonrası banka politika faizini 7 yıl aradan sonra ilk kez düşürerek yüzde 0,25’e çekti,Moody’s, 5 Ağustos’ta takviminde yer alan Türkiye’ye yönelik değerlendirme yapmadı.Fitch Ratings 19 Ağustos tarihinde Türkiye’nin kredi notunu ’yatırım yapılabilir’ seviyede olan ’BBB-’ olarak teyit etti. Not görünümünü ’durağan’dan ’negatif’e çevirdi.TCMB 23 Ağustos toplantısında faiz koridoru üst bandını 25 baz puan daha düşürerek yüzde 8,5’e çektiğini açıkladı.EYLÜLRusya ile Türkiye arasındaki sorunların aşılmasının ardından ilk charter seferi gerçekleşti.Türkiye ekonomisi, yılın ikinci çeyreğinde yüzde 3,1 büyüdü.TCMB, 22 Eylül’de PPK toplantısı sonrasında faiz indirimlerini sürdürdü. Marjinal fonlama oranı yüzde 8,50’den yüzde 8,25’e çekildi. Öte yandan faiz koridoru genişliği de 100 baz puana gerileyerek "tarihin en dar faiz koridoru" görüldü.Moodys, 23 Eylül’de Türkiyenin kredi notunu bir basamak indirerek ’Baa3’ten ’Ba1’e çekti, not görünümünü ’durağan’ olarak belirledi. Böylece Türkiye’nin kredi notu yatırım yapılabilir seviyenin altına indi.Cezayir’de düzenlenen gayri resmi OPEC toplantısında üye ülkeler petrol üretimini kısma konusunda anlaşmaya vardı.EKİMİngiltere Başbakanı Theresa May, 2 Ekim’de Brexit sürecini başlatacak Lizbon Anlaşması’nın 50’nci maddesinin 2017 yılı Mart ayı sonuna kadar devreye sokulacağını açıkladı.2017-2019 dönemini kapsayan ’Orta Vadeli Program’ (OVP) 4 Ekim tarihinde revizyona gidildi. Buna göre; 2016 büyüme oranı tahmini yüzde 4,5’ten yüzde 3,2’ye, enflasyon yıl sonu hedefinde de değişikliğe gidilmeyerek yüzde 7,5’te bırakıldı.Türkiye ile Rusya arasında 9 Ekim’de ortak yatırım fonu kurulmasına ilişkin ortak bildiri imzalandı.TCMB, 20 Ekim’deki toplantısındafaiz oranlarını değiştirmedi. Banka böylece,Mart ayından itibaren devam eden faiz indirimleri 7 ay sonra durdu.KASIMİngiltere’de Brexit sürecine Mart 2017’den itibaren başlanacağının açıklamasına rağmen İngiltere Yüksek Mahkemesi 3 Kasım’da sürece ilişkin atılacak adımların milletvekillerinin oyuna sunulması gerektiğini açıkladı.Standard & Poors, 4 Kasım’da Türkiye’nin kredi notu olan ’BB’yi teyit ettiğini açıkladı. Ayrıca not görünümünü de ’negatif’ten ’durağan’a yükseltti,ABD Başkanlık seçimlerini 9 Kasım’da Cumhuriyetçi Parti adayı Donald Trump’ın kazandığı açıklandı.TCMB 12 Kasım tarihinde banka nezdinde Türk lirası cinsinden tesis edilen zorunlu karşılıklara ödenen faiz oranlarının, 1 Ocak 2017den itibaren üç ayda bir ödeneceği ve bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının 400 baz puan eksiği olarak belirleneceği açıkladı. Ayrıca, 1 Ocak 2017den itibaren geçerli olmak üzere kredi kartı işlemlerinde uygulanacak aylık azami faiz oranlarını Türk lirası için yüzde 1,84, yabancı para için yüzde 1,47, aylık azami gecikme faiz oranlarını ise Türk lirası için yüzde 2,34, yabancı para için yüzde 1,97 olacağını bildirdi.TCMB, 24 Kasım’daki toplantısında faiz koridorunun üst bandında 25 baz puan, 1 hafta vadeli repo ihale faiz oranında 50 baz puan arttırdı. Ayrıca, yabancı para cinsi zorunlu karşılık oranlarını tüm vade dilimlerinde 50 baz puan aşağı çekti.OPEC, 30 Kasım’da petrol üretim seviyesini günlük 1,2 milyon varil düşürme kararı aldığını açıkladı.ARALIKMoodys, Türkiyenin kredi notu gözden geçirme tarihini takvimden çıkardı.TCMB Başkanı Murat Çetinkaya 6 Aralık’ta 2017 Yılında Para ve Kur Politikası toplantısında döviz kurunun iktisadi temellerden belirgin şekilde kopması, finansal istikrara dair risk oluşması gibi durumlarda TCMB’nin kayıtsız kalmayacağı mesajını verdi.7 Aralık’ta İtalya Başbakanı Matteo Renzi istifa etti.TÜİK, ulusal hesaplar konusunda AB yönetmeliklerine uygun olarak yapılan revizyon çalışmalarını tamamladı. Buna göre Türkiye ekonomisi, yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 1,8 küçüldü. Ekonominin 27 çeyrek süren büyüme serisi böylece kesintiye uğramış oldu.Türkiyede geçen yıla ilişkin kişi başına Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH), cari fiyatlarla 29 bin 885 lira, dolar cinsinden 11 bin 14 dolar olarak revize edildi.TCMB, bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını yüzde 8de, faiz koridorunun üst bandını yüzde 8,50’de ve faiz koridorunun alt bandını yüzde 7,25’te sabit tuttu.