2021 Dünya Hava Kirliliği Raporu: Avrupa bölgesinde havası en kirli kent Iğdır

Dünya çapında 117 ülke ve 6 bin 475 şehrin hava kirliliği değerlerinin analiz edildiği 2021 Dünya Hava Kirliliği Raporu kamuoyuna açıklandı. Rapora göre Türkiye, hava kirliliği sıralamasında 46'ıncı sıradaki yerini korudu. Türkiye'yi Avrupa bölgesinde inceleyen rapora göre, Avrupa'nın havası en kirli kenti Iğdır.

Yıllık 7 milyona yakın ölümle ilişkilendirilen hava kirliliği günümüzün en büyük çevresel sağlık tehdidi olarak görülüyor.

İsviçre merkezli hava kalitesi teknolojisi şirketi IQAir tarafından yıllık yayımlanan rapor, metreküp başına düşen ince parçacıklı madde (PM2.5) yoğunluğu ölçümlerini esas alıyor.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından geçen yıl güncellenen hava kirliliği eşik değerlerini kullananan rapora göre dünya çapında şehirlerin yüzde 97'sinde bu eşik değerler aşılmış durumda. Yani WHO standartlarına göre incelenen 6 bin 475 şehirden yalnızca 222'si 2021'de temiz hava soludu.

WHO standartlarına göre bir bölgede temiz hava solunabilmesi için PM2.5 değerinin en fazla 5 μg/m olması gerekiyor.

Buna göre Türkiye'de hava kirliliği 2021'de yıl boyunca WHO kılavuz değerlerinin 3 ila 5 katı üzerindeydi. Türkiye'de PM2.5 yoğunluğu 2021 yılında ortalama 20 μg/m olarak ölçüldü. 2020 için bu oran 18,7'ydi. Türkiye, bu oranla Avrupa bölgesindeki 42 ülke arasında havası en kirli 7'inci ülke oldu.

Raporda 2021'de İspanya'dan Türkiye'ye Avrupa genelinde görülen yoğun yangınların hava kirliliğinde artışa katkıda bulunduğu belirtiliyor.

PM2.5 yoğunluğuna göre havası en kirli başkentleri sıralayan raporda Ankara, PM 17,2 yoğunluğuyla 54'üncü sırada yer alıyor.

Türkiye'nin Avrupa bölgesi dahilinde incelendiği raporda Avrupa'nın havası en kirli kentleri sıralamasında Iğdır 66 μg/m yoğunluğuyla ilk sırada. 1,588 şehir arasında ilk sıradaki Iğdır'ı 49.8 μg/m yoğunluğuyla Rusya'nın Krasnoyarsk kenti ve 47.2 μg/m yoğunluğuyla Sırbistan'ın Yeni Pazar şehri izliyor. Dördüncü sırada 46 μg/m yoğunluğuyla Bosna Hersek'in Foča kenti var ve onu 44.4 μg/m yoğunluğuyla Düzce takip ediyor.

• İstanbul'dan Uludağ'ı neden göremiyoruz?

Türkiye'nin havası en kirli kentleri sıralamasında Iğdır'ı Düzce ve Erzurum izliyor.

2020'de ilk sırada yer alan Çorum ise Bursa'nın hemen önünde havası en kirli 9'uncu kent.

Saç telinin çapının 30'da biri kadar büyüklükteki PM2.5 parçacıkları bazı solunum yolu hastalıkları ve akciğer kanseriyle ilişkilendiriliyor.

2021'de 5 yaşın altındaki yaklaşık 40 bin çocuk ölümüyle ilişkilendirildi

Hava kirliliğinin günlük maliyetinin 8 milyar dolarla küresel gayrisafi milli hasılanın yüzde 3 ila 4'üne karşılık geldiği tahmin ediliyor.

Rapora göre hava kirliliği nüfusun en kırılgan kesimlerini daha fazla etkiliyor. 2021'de 5 yaşın altındaki yaklaşık 40 bin çocuk ölümü doğrudan PM2.5 kirliliğiyle ilişkilendirildi.

• 2020 Dünya Hava Kirliliği Raporu: Türkiye 46'ncı sıraya geriledi, havası en kirli il Çorum oldu

Eylül 2021'de WHO, küresel sağlık etkileri nedeniyle, hava kirliliği kılavuz değerlerini 2006 yılından bu yana ilk kez güncelledi. Buna göre tavsiye edilen PM2.5 değeri 10 μg/m'dan 5 μg/m'a indirdi.