30 madenciyi öldüren 12 dakika

Zonguldak’ta 30 madencinin öldüğü grizu faciasıyla ilgili ikinci bilirkişi raporu tamamlandı: “Son 12 dakikada ocaktaki metan gazı oranı yüzde 4’ün üzerinde seyretmiş. Patlama olasılığının çok yüksek olduğu bilindiği halde neden acil kaçış planının uygulanmadığını anlamak mümkün değil.”

Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Karadon Müessese Müdürlüğü’ne ait Karadon Yeni Servis Kuyusu’nda, galeri açan taşeron firma Yapı-Tek’te çalışan 30 maden işçisi 17 Mayıs 2010 günü meydana gelen grizu patlamasında ölmüştü. Savcılık geçen yıl Zonguldak Karaelmas Üniversitesi’nin hazırladığı ilk bilirkişi raporunu ‘suçların kişiselleştirilmediği’ gerekçesiyle tatmin edici bulmamıştı. ODTÜ Maden Mühendisliği ile Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyelerinden oluşturulan yeni bilirkişi heyeti, raporlarını 25 Haziran 2011’de tamamladı.

Raporda, Galeri-1’de dinamit atımı sonrası degaj (ani gaz boşalması) meydana geldiği, gazın havayla galeri-2’ye taşındığı, burada oluşan kıvılcım, sıcak yüzey gibi tutuşturucu ile temas etmesi sonucu da patlamanın meydana geldiği belirtildi. Raporda faciaya yol açan eksiklik ve hatalar 17 maddede anlatıldı:

Galeri-2’de saat 13.15’ten, patlamanın meydana geldiği 13.27’ye kadar geçen 12 dakikada metan gazı miktarının yüzde 4’ün üzerinde seyrettiği anlaşılıyor (Yüzde 5 patlama seviyesi). Son 12 dakikada, patlama olasılığının çok yüksek olduğu bilindiği halde, Uzaktan Gaz İzleme Merkezi görevlilerince nasıl bir çalışma yapıldığı, görevlilerin aşağıda çalışan Yapı-Tek çalışanlarına neden haber ulaştırmadığı, neden tüm ekipmanların durdurulmadığı, neden acil kaçış planının uygulanmadığını anlamak mümkün değildir.

Uzaktan Gaz İzleme Merkezi’nde nöbetçi mühendis Taşkın Oruç ve maden teknikeri Özcan Güneyoğlu çalışmayı durdurmalıydı.

**Hatalar zinciri**

Dinamit atımından sonra ’degaj’ı önlemek için kontrol sondajları yapılmamış. Ocakta havalandırmada kullanılan pervaneler hatalı yerleştirilmiş ve galeri-1’deki metan, patlamanın olduğu galeri-2’ye taşınmış. Hava kapıları güvenli değil. Seyyar metan dedektörleri yok.

İşçiler, yeterli eğitimi almadıkları düşünülmekle birlikte, ocağa girerken yanlarına karbonmonoksit maskelerini almayarak ihmalkâr davranmış.

Raporda Yapı-Tek ve Karadon Müessese yöneticisi olan 10 kişiyle birlikte patlamada ölen mühendisler Koray Kebapçı ve Ramazan Yavuz da suçlandı. İki mühendis, sensör ve pervanelerin hatalı yerleştirilmesinden sorumlu tutuldu.

Savcının iddianame hazırlamasıyla dava açılacak. Patlamayla ilgili halen tutuklu yok.