4 bin yıllık tarihin içler acısı hali

TUNCELİ'nin Hozat İlçesi Kalecik Köyü Kurnik Bölgesi'nde kayalara oyulmuş, kaya odaları ve mezarlar keşfedildi. Kaya mezarların, köylüler tarafından ahır ve depo olarak kullanılması ise şaşkınlık yarattı. Kaya odaları ve mezarlarının en az 4 bin yıllık olduğu tahmin edilirken, hangi medeniyete ait oldukları ise bilinmiyor. Define avcıları tarafından talan edilen köydeki tarihi eserlerin Tunceli Kültür Müdürlüğü envanterinde kayıtlı olmadığı ortaya çıktı.

Hozat ilçesi'ne bağlı Kalecik Köyü'nün doğusunda yer alan ve Kurnik ismiyle bilinen bir dağın başında birbirine yakın kayalara oyulan ve tek tek odalardan oluşan kaya mezarlar gün yüzüne çıktı. 8 ila 16 metrekare genişliğindeki odaların bugüne kadar Tunceli Kültür Müdürlüğü kayıtlarında olmadığı belirtildi. Doğa fotoğrafçısı Malik Kaya'nın fark ettiği kaya odalar, resmi kayıtlara geçmesi için yardım istediği gazeteciler tarafından da görüntülendi. Tarihi eserlerin yıllardır define avcıları tarafından adeta talan edildiği ortaya çıktı. Tarihi kaya yapılarının Kurnik Dağı'nın güney yüzündeki kayalar içine oyuldukları bütün kaya odaları ve mezarlarının kare şeklindeki kapılarının tümünün 80 santimetre standartta olduğu, güneşin doğuşunu ve batışını görür şekilde yapıldıkları belirlendi.

MUHTAR: YETKİLİLERE DEFALARCA SÖYLEDİK, KİMSE GELMEDİ
Hozat'ın Kalecik Köyü Muhtarı Yusuf Yeşil, kaya mezarları ve kaya odalarını Tunceli'de Kalecik köylüleri dışında kimsenin bilmediğini ve yapılış şekilleri ve yapıldıkları yer gereği, bulmanın pek kolay olmadığını belirterek şunları anlattı:

"Bu kaya mezarları ve odaları biz köylüler biliyoruz. Burası dağlık alan içinde yer alan ücra bir köy, tarihi bir köy. Köyümüzde geçmişte 7 kilise vardı birçoğu yıkıldı, yok oldu, define avcıları talan etti. Bir tapınak ayakta duruyor ama o da sahip çıkılmazsa yakın zamanda tamamen yok olabilir. Bu kaya odaları ve mezarların varlığı köylüler tarafından biliniyor. Ama hazine avcıları gelip talan etmesin diye hep gizli tutuluyor. Defalarca yetkililere söyledik ama gelip bakmadılar bile. Biz istiyoruz ki buralar Kültür Bakanlığı'nca koruma altına alınsın, restore edilsin ve köyümüz turizme açılsın."

KÖY GİRİŞİNDEKİ TAPINAKTA İNSAN KEMİKLERİ ÇIKTI

Kalecik Köyü'nün hemen girişinde bulunan tapınak olduğu düşünülen tarihi yapıtın etrafının ise define avcıları tarafından adeta temeline kadar inilerek kazıldığı, kazılan her yerde ve binanın temelinde yüzlerce insana ait olduğu değerlendirilen kemikler ortaya çıkmış. Define avcılarının kazıları sonucu ortaya çıkan insan kemikleri ortalıkta dururken, köylüler tapınağın dibinin tamamen insan kemikleri ile dolu olduğunu düşünüyor. Küçük bir toprak tepenin üzerine kurulan ve tek gözlü büyük bir bina görüntüsü veren, duvarındaki taşlarda çeşitli desenler bulunan tapınağın iç duvar sıvalarının üzerinde geçmiş yıllarda renkli figürler olduğunu belirten köylüler, tabandan sızan suların zamanla bu figürleri sildiğini ifade etti.

6 KİLİSE, SAHİPSİZLİKTEN TAMAMEN YOK OLDU

Köy sakinlerinden Hüseyin Doğan da, yetkililere defalarca bu eserleri bildirdiklerini ancak kimsenin gelip ilgilenmediğini belirterek, "Köyümüz tarihi bir köy. Yetkililere çok söyledik, bir kez bile gelip incelemediler. Defineciler sürekli gelip kazıyor. Daha önce 6 kilise vardı civarda ama hepsi yerle bir oldu. Biz Kültür Bakanlığı'nın bu tapınağı en azından koruma altına almasını, restore etmesini ve hangi medeniyete ait olduğunu ortaya çıkarmasını bekliyoruz" dedi.

10 YILDAN BERİ KÜLTÜR MÜDÜRLÜĞÜ YAPIYOR AMA HALA BİR ENVANTER YOK

Tunceli'nin Mazgirt ve Çemişgezek İlçe merkezleri ile dağlık alanlarında var olan onlarca tarihi yapı, mekan ve kilise ile tarihi köprü, koruma altına alınmadığı için yıllardır defineciler tarafından talan edildi. Vatandaşlar bu talana rağmen ayakta kalan yapıların koruma altına alınarak restore edilmemesine tepki gösteriyor. Tunceli ve yöresinde daha çok Urartu, Bizans, Roma ve Selçuklu dönemlerine ait tarihi eserler bulunuyor. Özellikle Hozat, Mazgirt ve Çemişgezek yöresinde var olan tarihi eserler köylüler tarafından haber verilmesine rağmen İl Kültür Müdürlüğü yetkililerinin bu eserlere ait bir envanter çıkaramadığı kaydedildi.

TARİHİ CAMİ ONARILIRKEN, TARİHİ TAPINAK VE HAMAM YIKILIYOR

Mazgirt İlçesi'nde tarihi Eltihatun Cami'sine yaklaşık 100 metre mesafede bulunan Urartu dönemine ait bir tapınak ve hamamın da üst tabanı çökmüş durumda. Kiliseden camiye çevrilen Eltihatun Cami'si onarıma alınırken, 100 metre mesafedeki tarihi tapınak ve hamamın yıkılmasına seyirci kalınması, ilçe halkının tepkisine neden oluyor. Vatandaşlar, yetkililerin bir an önce ilçedeki tarihi mekanlara sahip çıkılmasını isteyerek, bu eserlerin korumaya alınmasını istiyor.

KÜLTÜR MÜDÜRÜ: HABERİMİZ YOK

Tunceli Kültür Müdürü İsmet Hakan Ulaşoğlu, Hozat İlçesi Kalecik Köyü'ndeki tarihi kaya oda ve mezarlardan haberlerinin olmadığını ve bu nedenle her hangi bir çalışmalarının bulunmadığını söyledi.

Ferit DEMİR/ TUNCELİ(DHA)