5 bin yıllık ata sporunu gelecek kuşaklara aktarıyorlar

FIRAT ÖZDEMİR - Türklerin 5 bin yıllık ata sporlarından olan ve geçmişte atlı savaşçıların kendilerini diri ve zinde tutmak için oynadığı ata sporu gökbörü, günümüzde festival, şenlik, kutlama ve düğünlerde oynanarak yaşatılmaya çalışılıyor

Orta Asya'dan Anadolu'ya uzanan ve "buzkaşı", "kökbörü", "gökböri", "kökperi", "kokkeri", "oğlak" oyunu olarak da bilinen, binicinin at üzerinde oğlağı kapmasının ardından rakibinin kalesinden geçirerek sayı kazanılması üzerine kurulan gökbörü, asırlar geçmesine rağmen Türkiye, Kırgızistan, Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan, Moğolistan, Tacikistan ve Afganistan'da oynanmaya devam ediyor.

Atın hızından çok binicinin kuvvet ve becerisinin önemli olduğu gökbörü oyunu, gençlere askeri özelliklerin öğretilmesi, asker ve savaşçının savaş alanlarında at ile binicisinin uyum sağlamasının yanı sıra yüzlerce atlının içerisinde rahatça hareket etmesi için de yüzyıllarca savaş havası içerisinde Türkler tarafından oynandı.

Geçmişte Türklerin her an savaşa hazır olmaları için obalarda oynan gökbörü oyunu, günümüzde ise festival, şenlik, kutlama ve düğünlerde oynanarak gelecek kuşaklara aktarılmaya çalışılıyor.

Ulupamir Kökbörü Spor Kulübü Başkanı Yakup Timur, AA muhabirine yaptığı açıklamada, gökbörü oyunun 5 bin yıllık kadim tarihe sahip ata sporu olduğunu söyledi.

Gökbörünün oynanmasının zor olduğunu ifade eden Timur, şöyle konuştu:

"Gökbörü, Orta Asya'da sporlaştırıldı ve 1992'de federasyonlaştı. Türkiye'de ise gökbörü oyununu Ulupamir Kökbörü Spor Kulübü olarak temsil ediyoruz. Atla yerde duran 30-35 kilo ağırlığındaki kafası kesilen ve içi boşaltılıp doldurulan keçiyi alıp rakibe vermeden karşı takımın kalesine atarak sayı kazanılıyor. Gökbörü eskiden savaş talimi, günümüzde ise spor olarak yapılıyor."

Timur, Türkiye'yi uluslararası müsabakalarda milli takım olarak Ulupamir Kökbörü Spor Kulübünün temsil ettiğini, diğer ülkelerin arasında Türk bayrağını dalgalandırdıklarını belirterek, 4. Dünya Göçebe Oyunları'nın 2020'de Türkiye'de düzenleneceğini hatırlattı.

- "Gökbörü 4-5 saat oynanıyor ve at kondisyon kazanıyor"

Geçmişte gökbörünün obalarda savaşa hazırlanması için antrenman ve eğitim olarak oynandığını dile getiren Timur, şunları kaydetti:

"Savaşta, atların biniciden ürkmemesi için binicisinin hamle yapmasının daha kolaylaştırılması lazım. Gökbörü oyununda yüzlerce at, insanların kavga ettiği ve araçların kazasındaki gibi ürkmeden birbirine giriyor. Bu oyunu öğrenmeyen at iyi performans gösteremez ve atların hiçbir şekilde ürkmemesi lazımdır. Gökbörü 4-5 saat oynanıyor ve at kondisyon kazanıyor. At bu şekilde yorulmak nedir bilmiyor. Savaşa hazırlanırken atları, binicilerinden ürkmeden rahat hamle yapması istenen ortamda özgürleştiriyor."

Timur, gökbörüde at sayısının sınırı olmadığını ifade ederek "Obada ne kadar at varsa 500-600 fark etmez ve hepsi oyuna girer, bir at kazanmak zorundadır. Amerika'da gökbörü oynanmaya başladı ve bu sporun patentini almaya çalıştı. Tabii gökbörü Türk oyunudur. Bu oyunun aslı bizde ve Allah'ın izniyle Türkler'de olacaktır. Amerika, Türk'ün oyununa göz dikti ve sömürgeciliğini orada da gösteriyor." diye konuştu.

Gökbörü sporcularından Mustafa Timur da atalarının gökbörüyü savaşa hazırlık yapmak için oynadığını anımsattı.

Gökbörünün her zaman savaşçının ve atlarının dinç olması için oynandığını vurgulayan Timur, "Biz tarih ve kültürümüzü unutmayalım diye düğün, etkinliklerde ve festivallerde tanıtmak için devam etmekteyiz. Ata sporumuz gökbörü gün yüzüne çıkmadığı ve unutturulmaması için oyunu tanıtıyoruz. Zor bir oyun ve tehlikesi var, oyunda eli kırılan oluyor. Oyun akrobasi hakaretleri de gerektiriyor." ifadelerini kullandı.