5 yaş üstü çocuklarda gece alt ıslatmanın nedeni "tuvalet eğitimi eksikliği" değil

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Serdar Tekgül, 5 yaş üzerindeki çocukların gece alt ıslatmasının tuvalet eğitimi eksikliğiyle ilgili olmadığını vurgulayarak, "Türkiye'de 5 yaşın üzerindeki her 100 çocuğun 15'i geceleri idrar kaçırıyor. Halbuki 5 yaşından sonra gece idrar kaçırma sorununun tedavisi var. Bu tedavi ile çocukların yaşayabileceği olası sosyal ve psikolojik sorunların da önüne geçilebilir." ifadelerini kullandı.

Çocuk ürolojisi uzmanı ve aynı zamanda Avrupa Çocuk Ürolojisi Derneği Gelecek Dönem Başkanı olan Tekgül, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 5 yaş üstü çocuklarda geceleri alt ıslatma problemi ve tedavi yöntemlerine ilişkin bilgi verdi.

Tıpta "enürezis nokturna" olarak adlandırılan bu rahatsızlığın çocuklarda sosyal, psikolojik birçok problemi ortaya çıkardığına, özellikle okula uyumu zorlaştırdığına dikkati çeken Tekgül, çocukta gece idrar kaçırmanın aileler tarafından "tuvalet eğitimi eksikliği" olarak yorumlanabildiğine işaret etti.

Bunun doğru bir yaklaşım olmadığını vurgulayan Tekgül, "5 yaş üstü çocuklarda gece uykuda idrar kaçırma bir hastalık değil ama gelişimsel bir gecikme. Nasıl bazı çocuklar geç konuşur ya da geç yürür, bu da geç kazanılan bir yeti. Fakat bu tuvalet eğitimiyle ilgili bir eksiklik veya yetersizlik değil." diye konuştu.

- "5 yaşın üzerindeki 100 çocuğun 15'i geceleri idrar kaçırıyor"

Prof. Dr. Tekgül, 5 yaş üstü çocuklarda geceleri alt ıslatma problemini yoğun olarak gördüklerini belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Türkiye'de 5 yaşın üzerindeki 100 çocuğun 15'i geceleri idrar kaçırıyor. Çocuk yaşı ilerledikçe bu yetiyi kazanmaya başlıyor fakat 15 yaşına gelmiş hala idrar kaçırma sorunu olan çocukları da görüyoruz. Bu birçok unsurun bir sonucu. İçinde genetik faktörler de var. Anne babanın çocukluğunda idrar kaçırma problemi varsa, çocuğunda da yüzde 70 oranla bunu görüyoruz. Sadece anne veya sadece babada varsa da bu oran yüzde 40 düzeyinde."

İdrar kaçırmanın her gece veya haftada bir gibi değişik sıklıklarda olabildiğini, sıklık arttıkça düzelme sürelerinin de uzadığını aktaran Tekgül, bazı çocukların gece uyanamama nedeniyle bu sorunu yaşadığını anlattı.

- "Hormon salınımıyla ilgili azalma olabiliyor"

Gece idrar kaçıran çocuklarda hormon salınımıyla ilgili bir eksikliğin de söz konusu olabileceğini vurgulayan Tekgül, "Gece idrar üretimini azaltan, 'antidiüretik hormon' olarak adlandırdığımız hormonun salınımıyla ilgili bir azalma olabiliyor. Dolayısıyla gece idrar üretimi normalde az olması gerekirken bu çocuklarda gündüz ile aynı seviyede ya da biraz daha fazla oluyor. Bu da mesanenin erken dolmasına neden oluyor, çocuk da uyanamadığında 'enürezis nokturna' dediğimiz durum ortaya çıkıyor." dedi.

Ailelerin genelde "kendiliğinden düzelir" düşüncesiyle doktora başvurmakta geciktiğine de dikkati çeken Tekgül, "Halbuki 5 yaşından sonra gece idrar kaçırma sorununun tedavisi var. Bu tedavi ile çocukların yaşayabileceği olası sosyal ve psikolojik sorunların da önüne geçilebilir." ifadelerini kullandı.

- İki çeşit tedavi yöntemi uygulanıyor

İdrar kaçırma sorunu olan çocuklar için gece uyanmayı öğretme ve idrar üretimiyle ilgili hormonal sorunu çözmeye odaklanan iki tedavi seçeneğinin bulunduğunu dile getiren Tekgül, idrar sebebiyle ıslandığında ses çıkaran külotlarla çocuklara gece uyanmanın öğretildiğini belirtti.

"Alarm tedavisi" olarak da adlandırılan bu yöntemin uygulanmasının aileler açısından zor olduğunun altını çizen Tekgül, şunları kaydetti:

"İkinci yöntem ise ilaç tedavisi. Bu ilaç, az salınan antidiüretik hormonu yerine koyuyor. Böylelikle idrar üretimi azalıyor ve dolayısıyla çocuk kuru kalmayı sağlıyor. 5 yaş üstü çocuklarda gece idrar kaçırma, özellikle okula başlama döneminde öğrenme yetilerinde azalma ve özgüven eksikliğine sebep olabiliyor. Çocuklar aslında tedavisi olan bir hastalığın gereksiz yükünü hissediyor. Bunu engellemek mümkün."

- "Çocuğu cezalandırmak yapılabilecek en büyük hata"

Prof. Dr. Tekgül, ailelerin gece alt ıslatma problemi olan çocuklarına ceza vermesinin doğru olmadığını vurgulayarak, "Gece alt ıslatma çocuğun suçu, tembelliği veya umursamazlığı değil. Bu çocukta gelişme eksikliğine bağlı, organik nedenleri de olan ve düzeltilebilecek bir durum. Dolayısıyla cezalandırmak yapılabilecek en büyük hata." dedi.

Ailelerin idrar kaçırma sorununun ortadan kaldırılması için evde uygulayabileceği yöntemlere değinen Tekgül, şunları kaydetti:

"Aileler, idrar kaçırma problemi olan çocuklarda akşam sıvı alımını azaltma, gece yatmadan önce mutlaka tuvalete götürme hatta erken dönemlerde geceleri bir kere tuvalete kaldırma gibi yöntemleri uygulayabilir. Fakat bu yöntemler az sıklıkta görülen gece kaçırmalarında anlamlı olabiliyor. Gerçek ve kalıcı çözüm ise ilaç veya alarm tedavisi. Bunun için de mutlaka bir çocuk hekimine veya çocuk üroloğuna başvurulması önem taşıyor."