60 yıl sonra yeniden üretildi
Anadolu’da üretimi zamanla azalan ve neredeyse ortadan kalkan sarı karpuz, Burdur’da organik köy ’Lisinia Doğa Yaşam Alanı’nda iki yıllık süren araştırma sonucunda yeniden üretilmeye başlandı.
Hem rengi hem de tadıyla ilgi çeken sarı karpuzun, şimdilik 5 türü üretildi.
Burdur Gölü’nün kuzeyinde merkeze bağlı Karakent Köyü’nde, adını hemen yanında bulunan Lisinia antik kentinden alan Lisinia Doğa Koruma ve Yaşam Alanı’nda, Anadolu’nun kaybolmuş sebze türlerinin genleriyle oynanmamış tohumlarının korunması ve üretiminin yeniden yaygınlaştırılması çalışmaları yapılıyor. Bu kapsamda, 50- 60 yıl öncesine kadar bilinen, sonra unutulan sarı karpuz yeniden üretildi.
Karpuzun anavatanının aslında Hindistan olduğunu, Anadolu’ya 400- 500 yıl önce geldiğini belirten Lisinia organik köy projesinin sahibi veteriner hekim Öztürk Sarıca, Anadolu’da çok uzun yıllar önce herkesin kendi karpuzunu ürettiğini, bunların hem kırmızı hem de sarı renk çeşitleri mevcutken, şehirleşmeyle birlikte bu üretimlerin durduğunu anlattı.
’MARKETTE PAZARDA BULUNMAZ’
Anadolu’nun diğer yörelerinde olduğu gibi Göller Bölgesi’nde de köylerde yaygın olarak yetiştirilen sarı karpuzun bugün neredeyse yok olduğunu kaydeden Öztürk Sarıca, "Yok denecek kadar az da olsa, bazı köylerde insanlar kendisi için sarı karpuz yetiştiriyor. Ancak bunları markette, pazarda görmek mümkün değil" dedi.
Yaklaşık iki yıl süren araştırmalarda Denizli- Çardak Çaltı Köyü, Burdur- Yeşilova Akçaköy, Burdur merkezde Kimbilli ve Karakent köyleri, Isparta- Keçiborlu Ardıçlı Köyü ve Afyonkarahisar- Başmakçı Akpınar köylerinde orijinal olarak 5 çeşit sarı karpuz tohumu elde ettiklerini açıklayan Sarıca, şöyle devam eti: "Bu yıl ilk defa da hem üretim hem de tohumları elde etmeye başladık. Bu türlerden ikisi çok tatlı, ikisi normal tatlı, birisinde ise tat yok. Ama hepsinin de sarı renkleri çok güzel. Gen muhafazası ve yeniden yaygınlaştırılmasını amaçlıyoruz."
CİNSEL SAĞLIK AÇISINDAN YARARLI
Sarı karpuzun rengini karatenoid maddesinden aldığını belirten Öztürk Sarıca, sağlık yönünden ise nörolojik bazı hastalıkların riskini azalttığını, felce karşı da koruyucu olduğunu söyledi. Sarıca, Teksas A&M Üniversitesi’nin araştırmasına göre, karpuzda bulunan ’citrulline’ maddesinin vücuttaki enzimlerle tepkimeye girmesiyle, ’arginine’ adlı amino aside dönüştüğünü ve kalp, dolaşım ve bağışıklık sistemini güçlendirdiğini kaydetti.
Günde 6 dilim karpuz öneren Sarıca, ereksiyon bozukluklarına iyi geldiği ve cinsel gücü artırdığı belirlenen bu maddenin sarı karpuzda, kırmızı karpuza göre daha yoğun olduğunu ve kabuğundaki beyaz bölümde özellikle çok fazla olduğundan daha etkili olduğunu savundu.
GEN BANKASI GİBİ
Lisinia organik köyde Anadolu’nun kaybolmaya yüz tutmuş kırmızı karpuz, domates, biber, patlıcan gibi birçok sebze türünün gen değişikliğine uğramamış orijinal tohumlarının gen muhafazası ve çoğaltılmasına yönelik çalışmalar yürütülüyor. (DHA)
