7 adımda kalp krizi rehberi

Kalp krizi zaman zaman sessiz sedasız zaman zaman ise ciddi belirtilerle yaşanan çok önemli ve hayati bir sağlık sorunu. Sessiz kalp krizi, bazen yürürken veya iş yaparken, bazense yemek sonrası mide baskısı, geçici fenalık hissi, bulantı ve soğuk terleme gibi belirtilerle geliyor. Kişi çoğu zaman kriz geçirdiğini bile fark etmiyor. Sesli ve gürültülü kalp krizlerinde ise ciddi ya da rahatsız edici tarzda göğüste-kollarda uyuşma, ağrı, baskı ve fenalaşma gibi sorunlar yaşanıyor. Ancak ister sesli ister sessiz olsun kalp krizi sinyallerini mutlaka dikkate almak ve hızlı hareket etmek gerekiyor. Acıbadem Kadıköy Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Sinan Dağdelen, kalp krizi öncesinde ve sırasında yaşananları 7 ana başlıkta açıklıyor.

Kalp krizi gelmeden önce haber veriyor

Kalp krizleri, çoğu zaman bardağın taşacağı ana gelmeden önce bazı sinyallerle kendini gösteriyor. Ön belirtiler, çabuk yorulma, tıkanma, yürürken veya yokuş çıkarken daha önce olmayan kesiklik veya göğüste baskı, nefes alamama veya hava açlığı gibi şikayetler. Bu sorunlar çoğu zaman “Hamlaştım”, “Kilo aldım da o yüzden böyle oluyor”, “Yemeği çok kaçırdım ” veya “Son zamanlarda sporu bıraktığım için oldu” gibi güncel nedenlere dayandırıldığından kalp akla gelmiyor. Ancak bu hafif gibi görünen şikayetler erişkin bir insanda hele de risk faktörleri de varsa, bir kalp krizinin erken habercileri olabiliyor.

Damarın içindeki bir pıhtı 3- 5 dakikada krize neden oluyor

Kalp krizi, kalp koroner damarlarından en az birinin tamamen tıkanması ile ortaya çıkıyor. Bu damarların tıkanması için ille de çok ciddi darlıkların olması gerekmiyor. Kalp damarlarında yüzde 30 ile 50 arasındaki darlık durumunda da, bu bölgelerdeki ani kırılganlıklar ve pıhtılaşmalar kalp krizini başlatabiliyor. Nasıl ki, parmağımız kanadığında birkaç dakika içerisinde pıhtı oluşuyor ve kanamayı durduruyor, aynı şekilde kalp damarının içerisinde de birkaç dakika içerisinde oluşacak bir pıhtı aniden damarı tıkayarak 3-5 dakika içerisinde krize neden oluyor. 5 dakika önce sapasağlam görünen bir insan birkaç dakika içerisinde kalp krizi geçirebiliyor.

İlk dakikalarda ağrı, nefes alamama ve uyuşma başlıyor

Kalp krizinin ilk dakikalarında genellikle göğüste (sağ ya da sol göğüs ya da her iki kolda olabilir) ağrı, sıkışma, baskı, tıkanma ve nefes alamama hissi, uyuşma ya da göğsün mengene gibi sıkışması gibi şikayetler başlıyor. Bu şikayetler mide üzerinde, çenede, kollarda, parmaklarda, dirsekte, kolda, el bileğinde, sırtta ve hatta bazen dişlerde de olabiliyor. Bazen kalp krizinin ilk belirtileri ani ritim bozukluğu ve şuur bulanıklığı olabiliyor. Zaman zaman tansiyon düşüklüğü veya yüksekliği ile başlayıp kalp yetersizliği bulguları ile de kendini belli edebiliyor.

Genellikle 30 dakika sonrasında şikayetler azalıyor

Şikayetler genellikle en şiddetli haliyle 30 dakika veya daha fazla sürebiliyor. Daha sonra ise yavaş yavaş azalıyor. Bazılarında ise bu sorunlar birkaç saat devam edebiliyor. Bu şikayetlere bulantı, kusma, aşırı halsizlik ve nefes darlığı da eklenebiliyor.

Müdahale edilmezse 30 dakikadan sonra kalıcı hasar başlıyor

İlk dakikalardan itibaren kalp hücrelerinde hasar oluşmaya başlıyor. Kriz ne kadar büyükse veya krizin üzerinden ne kadar uzun süre geçmişse kalp hücrelerindeki hasar da o kadar artıyor. İlk 30 dakikadan sonra genellikle kalıcı hasar başlıyor ve 2-3. saatten sonra kriz bölgesinin ortasında kalpte geri dönüşsüz hasar bölgeleri oluşmaya başlıyor. Ayrıca şayet kriz kalbin elektriksel santral bölgesini hedef aldıysa kalbin ne zaman duracağı belli olmuyor. Anında da durabiliyor, bir süre sonrasında da.

6 saatten sonra geri dönüş zorlaşıyor

6 saatten sonra ise kriz alanının merkezi ve etrafı tamamen hasarlanıyor. Kalp krizinde ilk dakikalardan itibaren ciddi hasar başladığı için erken müdahale büyük önem taşıyor. Kalp krizinde ilk 6 saat ciddi hasarı engellemek için çok önemli bir sınır. Eğer kriz küçük ise durum daha hasarsız atlatılabiliyor. Ancak büyük bir kriz ise baygınlık, kalp yetersizliği ve akut şok hali oluşturabiliyor veya kalbin tamamen durması da söz konusu olabiliyor.

Damarı hastanın kendi kanıyla açmak kalbi rahatlatıyor

Akut kriz aşamasında çoğu zaman dilaltı hapları için geç olabiliyor ve ancak morfin gibi ilaçlar bazen ağrıyı geçirebiliyor. Ancak kalp damarını açma işlemi yapılabilirse hasta hızlı bir şekilde rahatlıyor. Yani insanlık tarihinden beri hala en iyi ilaç insanın kendi kanı. O damarı açarak kalbe tekrar kan gitmesini sağlandığında en iyi tedavi yöntemi uygulanmış oluyor.

BUNLARI YAPMAYIN!

Kalp krizi belirtileri yaşayanların hiç vakit kaybetmeden varsa kendi hekimleriyle iletişime geçmeleri ve çok hızlı bir şekilde en yakın sağlık kuruluşuna ulaşmaları gerekiyor. Bu gibi durumlarda şunları yapmayın;

- Evde acil sağlık ekiplerine haber vermeden kendi kendini tedavi etmeyin.
- Beklemeyin.
- Tek başına yardımsız yola çıkmayın.