700 Yıllık Sanat, Yeni Nesilleri Bekliyor

14. yüzyıldan beri nesilden nesile aktarılan ve özellikle Ramazan Bayramı’nın vazgeçilmezi olan Hacivat Karagöz oyunu, şimdilerde yeni nesillere ulaşma zorluğu yaşıyor. Altı yıldır çocuklara ve yetişkinlere yönelik hayalilik (Hacivat Karagöz oynatıcılığı) eğitimi veren 24 yaşındaki Oğuz Pehlivan, Hacivat Karagöz oyunu senaryolarını modernize etmelerine rağmen ‘geleneksel’ algısının kırılmadığı için yeni nesillerin bu 700 yıllık geleneğe rağbet etmediğini söyledi.İlk kez İranlı Şeyh Küşteri’nin Sultan Orhan huzurunda sahnelemesiyle başlayan ve 700 yılı deviren Hacivat Karagöz gölge oyunu, Ramazan Bayramı dışında artık fazla rağbet görmüyor. Bir televizyon programı sayesinde hayalilikle tanışan ve altı yıldır çocuklara ve yetişkinlere İzmir Sanat Evi bünyesinde Hacivat Karagöz gölge oyunu eğitimi veren Oğuz Pehlivan da, yeni nesillerin bu tarihi gölge oyununa fazla ilgi göstermemesinden yakınıyor. Hacivat Karagöz’ün, toplum ve özellikle de medya tarafından sadece geleneksel özelliğiyle ön plana çıkarıldığını söyleyen Pehlivan, “Bu sebeple yeni nesillerin de gölge oyunundan hoşlanmayacağı düşünülüyor. Halbuki Karagöz oyunu senaryolarını modernize ederek biz yazıyoruz. Hacivat Karagöz eğitimi alıp da sıkılan hiçbir çocuk görmedim. Çok keyifli ve sahne oyunlarına nazaran yetenekleri çok yönlü olarak geliştiriyor” dedi.“SADECE GELENEKSEL ÖZELLİĞİYLE YANSITILIYOR”İstanbul’da Fatih Kolçak tarafından hayalilik, ipli kukla ve pandomim eğitimi aldıktan sonra açtığı İzmir Sanat Evi bünyesinde Hacivat Karagöz gölge oyunu eğitimi veren Pehlivan, “İnsanlar artık sahne tiyatrolarına daha çok ilgi gösteriyor. Oysa sahne tiyatrosu gölge oyunundan çok daha sonra hayatımıza girdi. Toplum maalesef gölge oyunlarının çok eğlenceli ve sahne oyunları kadar insanları içine çekecek bir gücü olduğunun farkında değil. Toplum ve özellikle de medya Hacivat ve Karagöz’ü sadece geleneksel özelliğiyle yansıtıyor” diye konuştu.MODERNİZE EDİLMİŞ SENARYOLARÇocuklara verdikleri hayalilik eğitimlerinde gölge oyununu modernize ettiklerini ifade eden Pehlivan, “Geleneksel Hacivat Karagöz oyunu senaryolarının argo kelimeler içermesi nedeniyle çocuklara gösterilmemesi gerekiyor. Bu sebeple senaryoları çocuklara göre yeninden yazıyoruz. Onların seviyelerine göre daha eğlenceli konular ekliyoruz ancak oyun karakterleri aynı şekliyle kalıyor” dedi.YETENEKLER ÇOK YÖNLÜ GELİŞİYORGölge oyununun çocuklara çok yönlü yetenekler katacağını söyleyen Pehlivan, Hacivat Karagöz’de sadece iki karakterin İstanbul ağzıyla konuştuğunu belirterek, “Geri kalan karakterler hep ülkemizin diğer bölgelerinin şiveleriyle karşımıza çıkıyor. Hepsinin şivelerini öğrenen çocuklar Türkiye’deki farklı kültürleri de tanımış oluyor. Her karakteri tek bir kişi seslendirdiği için tiyatral yetenekleri güçleniyor. Verdiğimiz hayalilik eğitiminde çocuklara karakterlerin yapımını da öğretiyoruz. Hem karakterlerin tasvirlerini hayata geçiren hem de gölge oyunu sahneleyen çocukların el becerileri de böylece gelişmiş oluyor” ifadelerini kullandı.PERDEYE HAYAT VERİYORLARBir aylık süren hayalilik eğitiminde çocuklara ilk olarak Hacivat Karagöz’ün tarihçesi ve karakterler anlatılıyor, ardından gölge oyunu karakterlerinin yapımı, yani tasviri öğretiliyor. Geleneksel yapıma göre karakterler deve derisi veya dana derisi üzerinden işlenirken, çocukların daha kolay işlem yapabilmesi için asetat kağıtlarI tercih ediliyor. Kağıtların üzerine çizilmiş karakterleri kestikten sonra boyama işlemine geçen çocuklar, karakterlere tutturdukları tahta çubuklarla perdenin öteki yüzüne hayat veriyor. Bu eğlenceli dünyanın içine giren çocuklar, perdenin arkasında geçerek gölge oyununu sahneleyebiliyor, 700 yıllık gölge oyununun devamlılığına katkıda bulunuyor.