700 yıllık Veli Dede Türbesi yok olmaktan kurtarıldı

BİLAL ALTIOK - Burdur'un Yeşilova ilçesine bağlı Onacak köyündeki akıl ve ruh hastalıkları hekimi Veli Dede'nin 700 yıllık türbesi restore edildi.

Antalya Vakıflar Bölge Müdürlüğünce 2018 yılında restorasyonu tamamlanan on kenarlı ve üzeri kubbeli yapı ayağa kaldırıldı.

Osmanlı kayıtlarına göre 14. yüzyılda akıl ve ruh hastalıkları hekimi Veli Dede'nin ölümünden sonra yöresel yapım tekniği ile inşa edilen eser, güçlü bir restorasyon çalışması ile metruk halden kurtarıldı.

Dört yöndeki duvarlara simetrik olarak açılan birer pencere ile aydınlatılan ve içinde iki sanduka bulunan tuğla örgülü kubbeli türbe, aslına uygun olarak 310 bin 598 lira bedelle restore edildi.

Kayıtlara göre, Horasan Erenleri'nden olan akıl ve ruh hastalıkları hekimi Veli Dede'nin türbesi, restorasyonun ardından bölge halkı tarafından ilgi görüyor.

Antalya Vakıflar Bölge Müdürü Hüseyin Coşar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Veli Dede Türbesi'nin vakıf eseri olduğunu işaret etti.

Horasan Erenleri'nden olan Veli Dede'nin türbesinin Osmanlı döneminde yapıldığını aktaran Coşar, ''Orası tekke, zaviyesi ve şifahanesi olan bir külliye şeklindeymiş ancak günümüze sadece türbe ulaşmış.'' dedi.

Coşar, Veli Dede'nin burada yaklaşık 700 yıl önce soğuk suyla şok gibi çeşitli ilginç tedavi yöntemleri uygulayarak akıl hastalıklarını tedavi ettiğini anlattı.

- Tescilli eser

Türbenin tescilli bir eser olduğuna dikkati çeken Coşar, şöyle konuştu:

''2017 yılında restorasyon çalışmasını projelendirip ihalesini yaptık ve 2018 yılında hizmete açtık. Orası metruk bir vaziyetteydi, kubbesinde teneke örtü vardı. Biz özgününe uygun bir şekilde Veli Dede Türbesi'nin restorasyonunu tamamladık. Türbe, gelen ziyaretçiler tarafından ilgi görüyor, vatandaşlar oraya gelip dua ediyor. Zaten buranın onarımı için yoğun bir talep de vardı, aslına uygun bir şekilde restore edip hizmete açtık.''

- ''Anadolu'da örneklerine az rastlanılan ongen türbe''

Veli Dede Türbesi'nin bulunduğu Onacak köyünde yaşayan Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi Tarih Bölümü doktora öğrencisi Fatih Demir de Veli Dede'nin hikayesini gün yüzüne çıkarmak için 7 yıldır araştırma yaptığını söyledi.

Demir, türbeye olan ilginin her geçen yıl arttığına işaret ederek, mimari olarak Anadolu'da örneklerine az rastlanılan ongen bir türbe olduğunu dile getirdi.

Türbenin içindeki büyük sandukanın Veli Dede'ye duvara bitişik olanın ise eşi Sultan hatuna ait olduğunu belirten Demir, şöyle devam etti:

"Veli Dede, Osmanlı kayıtlarına göre 14. yüzyılda şu anda eski Onacak köyünün kurulduğu yere gelerek burada tekke ile akıl ve ruh hastalıkları darüşşifası inşa ediyor. Böylece darüşşifanın etrafında Onacak köyü şekilleniyor. Veli Dede, burada tarım yapıyor ve elde edilen bütün hasılatı akıl hastalarının tedavisinde kullanıyor. 20. yüzyılın yarısına kadar bu merkez, bölge halkına hizmet vermeye devam ediyor.''

- ''Melankolik hastaları meşguliyetle tedavi ediyorlar''

Darüşşifada hastalara tatbik edilen tedavi yöntemleri hakkında da bilgi veren Demir, şunları kaydetti:

"Darüşşifada hizmet veren başka hekimler de var. Veli Dede ve hekimleri örneğin melankolik hastaları, vakfın bağ ve bahçelerinde çalıştırarak meşguliyetle tedavi ediyorlar. Bazı hastalara suyla şok tedavisi ve çeşitli otlardan yapılan ilaçlar gibi pek çok tedaviyi uyguluyorlar. Onacak köyünün ismi de zaten 'onarılacak, iyi olacak' anlamına geliyor.''