86 Yıllık Su Kanunu Değişiyor, Suya Olağanüstü Koruma Geliyor

Orman ve Su İşleri Bakanlığı, 1926 yılında çıkan ve köklü bir değişim olmadan bugüne kadar gelen Su Kanunu’nu yeniliyor. 86 yıllık kanunu değiştirecek yeni düzenleme, su kaynakları için kapsamlı bir koruma sistemi getirecek.

Suyun, nehir havzaları bazında yönetimine geçilirken, planlı su tahsisi dönemi açılacak. Su kaynakları, ‘planlama-uygulama-izleme-denetim’ sistemi ile korunurken, su kaynaklarına zarar verenlere ciddi yaptırımlar uygulanacak.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Su Kanunu Taslağı'nı görüşe açtı. Kanun, jeotermal sular ve denizler hariç, kıyı suları dahil olmak üzere yüzeysel, yeraltı su kaynakları ile alakalı bütün hususları ve doğal mineralli suların tahsisine dair denetim hususlarını kapsayacak.

ULUSAL SU PLANI HAZIRLANACAK

Kanun ile su kaynaklarının, ilgili bulunduğu arz’ın malik ve zilyedinden bağımsız olarak devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğu kayıt altına alınıyor. Yeni kanuna göre, su kaynaklarının miktar ve kalite açısından mevcut ve gelecekteki durumu dikkate alınarak sosyal, ekonomik ve ekolojik ihtiyaçları karşılayacak bir Ulusal Su Planı hazırlanacak. Ulusal Su Planı ile uyumlu olacak şekilde, katılımcı bir yaklaşımla her havza için suyun akılcı kullanımını ve çevresel hedefleri, bu hedeflere ulaşmak için kurak dönemlerde su yönetimini de dikkate alan tedbirler programını ihtiva eden havza yönetim planı hazırlanacak.

DERE YATAKLARINA KONUT YAPILAMAYACAK

Her havza veya alt havza için muhtemel taşkınların oluşturacağı risk ve zararların belirlenmesi, önlenmesi ve planlanmasına yönelik taşkın yönetim planı hazırlanacak. Kadastro çalışmaları sırasında taşınmazların tahdit, tespit ve tescilinde, taşkın kriterlerine uygun olarak dere yatak genişliği esas alınacak. Tabii akışa imkan verecek şekilde dere yatakları tescil dışı bırakılacak. Yerleşim yerlerinin imar planlarının hazırlanması esnasında taşkın yönetim planlarına uyulması mecburi tutulacak.

SUYUN TABİİ AKIŞI KORUNACAK

Su yapılarının planlanmasında tabii hayatın devamlılığını sağlayıcı tedbirler alınacak. İçme ve kullanma suyu temin edilen veya edilmesi planlanan su kaynaklarında uygulanabilir en iyi su arıtma teknolojisi kullanılarak, insan sağlığı açısından içilebilir su elde edilmesine imkan sağlayacak su kalitesi sağlanacak. Su yataklarında yapılacak her türlü fiziki düzenlemede tabii akış mecrasının ve canlı hayatın korunması için uygun tedbirler alınacak. Göller, rezervuarlar ve yeraltı su kütlelerinden su çekilmesinde su kütle dengesinin bozulmaması sağlanacak. Su kaynaklarının ve doğal mineralli suların kullanım maksadına, çevre ve insan sağlığına uygun olarak yönetimi açısından deşarjlarda ve alıcı ortamda izleme ve denetim faaliyetleri yapılacak.

SU TAHSİSİ DEVRİ BAŞLIYOR

Havza su tahsis planları; yerüstü ve yeraltı suları müştereken değerlendirilmek, su kullanım öncelikleri ve bütün ihtiyaçlar dikkate alınmak suretiyle havza veya alt havza ölçeğinde yapılacak. Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişiler ve Türk vatandaşlarına yapılacak olan su tahsisleri, havza su tahsis planları esas alınarak Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılacak. Tahsis edilen su kaynakları ve doğal mineralli sular için su tahsis belgesi verilecek. Bu belge ücrete tabi olacak. Doğal mineralli sular dışında kalan münferit su tahsisi en fazla 49 yıla kadar yapılabilecek. Doğal mineralli sular dışında verilen su tahsis belgeleri hiçbir şekilde devredilemeyecek. Ancak, mirasa ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla su tahsis belgesi yenilenebilecek. Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından belirlenen emniyetli yeraltı suyu işletme rezervinden daha fazla su tahsisi yapılamayacak. Su kaynaklarının ve doğal mineralli suların tahsis maksat ve şartları dışında kullanılması veya hiç kullanılmaması halinde verilen su tahsis belgesi iptal edilecek. Tahsise konu su kaynağı hiçbir şekilde haczedilemeyecek, rehnedilemeyecek ve üzerine tedbir konulamayacak.

KULLANAN VE KİRLETEN ÖDEYECEK

Kendisine DSİ tarafından su tahsis belgesi düzenlenmek suretiyle su tahsis edilenlerden, tahsis edilen suyun metreküpü üzerinden yönetim hizmetleri ücreti alınacak. Su kaynaklarının verimli kullanımı ve korunması için yapılan hizmet, yatırım ve diğer masrafların bedeli, kullanıcı veya faydalanıcıdan, tam maliyet prensibi esas alınarak, hizmet ve yatırımı yapan idarelerce tahsil edilecek. Su kütlelerine, deşarj standartlarına uygun olarak arıtılmış atık su deşarj ederek, kirlilik yükü ilave edenlerden kirlilik yükü oranında ücret alınacak.

SU KULLANIMINDA OLAĞANÜSTÜ HAL

Yeni Su Kanunu ile şu fiiller yasak olacak;

-Su yapılarına zarar vermek.
-Nehir yatakları ve taşkın sahalarından, göl ve kıyı suyu tabanlarından izinsiz kum, çakıl malzemesi çıkarmak.
-Dere yataklarında veya taşkın sahalarında imar düzenlemesi yapmak, yapı izni vermek ve yapı yapmak.
-Mevsimlik akışlı olsa dahi, dere yataklarını ve taşkın sahalarını izinsiz kapatmak, üzerine yapı yapmak veya tarla haline dönüştürmek.
-Su ekosistemlerine zarar vermek.
-Su kaynakları ve doğal mineralli sular ile ilgili her türlü inceleme, proje, sondaj ve inşaata ilişkin çalışmaları izinsiz yapmak.
-Yeraltı sularına izinsiz olarak doğrudan veya dolaylı besleme yapmak.
-Su tahsis belgesi olmadan veya tahsis edilen miktarın üstünde veya yeraltı suyu kütlesinin dengesini olumsuz etkileyecek şekilde su kullanmak yahut kullanılmasına yol açmak.

KONTROLSÜZ ZİRAİ MÜCADELE VE GÜBREYE SON

-Su kaynağına ilişkin olarak kontrolsüz zirai mücadele ilaçları ve gübre kullanmak.
-Su kaynaklarını ve doğal mineralli suları, su tahsis belgesine aykırı şekilde kullanmak.
-Su kaynaklarına ve doğal mineralli sulara izinsiz olarak veya deşarj standartlarının üzerinde atık su deşarj etmek, her türlü kirletici madde atmak veya boşaltmak.
-Alıcı ortamın çevresel hedeflerini bozacak şekilde her türlü atık ve artığı boşaltmak, boşaltılmasına yol açmak.
-Su kaynaklarına Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın izni olmadan balıklandırma ve bitki ekimi yapmak.”

PARA CEZALARI UYGULANACAK

Su kaynaklarının korunmasını sağlamak üzere uygulanacak cezaları da belirleyen Su Kanunu Taslağına göre, ceza tutarları da şöyle:
-Su tahsis belgesi olmadığı halde su kaynaklarından ve doğal mineralli sulardan ticari maksatla su kullananlar, 50 bin TL idari para cezası ile cezalandırılacak ve su kullanımından men edilecekler.
-Su tahsis belgesinde belirtilen tahsis miktarından daha fazla su kullananlar metreküp başına 5 TL idari para cezası ile cezalandırılacaklar. Bu fiilin hassas veya korunan alanlarda gerçekleşmesi durumunda ceza metreküp başına 10 TL olarak uygulanacak.
-Tahsis ölçüm sistemini bozanlar 10 bin TL idari para cezası ile cezalandırılacaklar. Ayrıca, ölçüm sistemine vermiş olduğu zarar tazmin ettirilecek. Suyu izinsiz kullandığının tespit edilmesi halinde geçmişte kullandığı en yüksek aylık su bedeli dikkate alınarak kullandığı suyun bedeli tahsil edilecek.

SU KALİTESİNİ BOZANA 180 BİN TL’YE VARAN CEZA

-Su kaynağının ve kıyı sularının kalitesini olumsuz yönde değişmesi faaliyetleriyle sebep olan gerçek kişilere 5 bin TL, özel hukuk ve kamu hukuku tüzel kişilerine 90 bin TL idari para cezası uygulanacak. Anılan fiilin korunan alanlarda gerçekleşmesi halinde anılan ceza iki katı oranında artırılarak uygulanacak.
-Akar ve kuru dere yataklarında su yapılarına zarar verenlere, izinsiz malzeme alanlara ve bu alanlara yapı yapan gerçek kişilere bin 500 TL, özel hukuk ve kamu hukuku tüzel kişilerine 25 bin TL idari para cezası uygulanacak. Ayrıca, izinsiz yapılan müdahaleler bedeli yapan tarafından ödenmek üzere kaldırılacak.
-Kaynak suları ve doğal mineralli suların nitelik ve nicelik bakımından bozulmasına sebep olan gerçek kişilere 5 bin TL, tüzel kişilere 50 bin TL idari para cezası uygulanacak. Anılan fiilin korunan alanlarda gerçekleşmesi halinde anılan ceza iki katı oranında artırılarak uygulanacak.