ABD Başkanı Biden ve Rusya lider Putin ilk kez bir araya geliyor
Vladimir Putin ve Joe Biden, görüşmenin ABD-Rusya ilişkilerini daha istikrarlı ve tahmin edilebilir bir düzeye oturmasının ilk adımı olabileceğinin sinyallerini verdi. Ancak görüşmeden büyük bir uzlaşı çıkması beklenmiyor.
ABD Başkanı Joe Biden, 20 Ocak'ta göreve başladıktan sonra Rus lider Vladimir Putin'le ilk kez bugün bir araya geliyor.
İki lider, Biden'ın ilk yurt dışı ziyaretinde üçüncü durağı olan Viyana'da görüşecek. Görüşmenin ikili olması planlanmıyor. İlk aşamada Putin, Biden ve dışişleri bakanları Sergey Lavrov ile Antony Blinken'ın hazır bulunacağı görüşmeye daha sonra çoğunlukla danışmanlardan oluşan heyetlerin de katılması bekleniyor.
İki lider de görüşmenin ABD-Rusya ilişkilerini daha istikrarlı ve tahmin edilebilir bir düzeye oturmasının ilk adımı olabileceğinin sinyallerini verdi.
İki ülke arasında siber saldırılar, ABD seçimine Rus müdahalesi, nükleer silahların kontrolü anlaşmasından Rusya'nın çekilmesi ve en önemlisi de Rusya'nın Ukrayna'nın bazı bölgelerini ilhak etmesi gibi konularda yaşanan gerilim sürüyor.
Biden'ın Viyana uçuşu sırasında Air Force 1 uçağında gazetecilere konuşan üst düzey bir Amerikalı yetkili, "Bu görüşmede çok büyük dönüm noktası yaratacak bir gelişme olmasını beklemiyoruz." dedi.
Yetkili, ABD'nin bazı sorunlu alanların üzerinde çalışmak için yardımcılar ve danışmanlar atamayı hedeflediğini de söyledi.
Putin'in dış politika danışmanı Yuri Ushakov da "Herhangi bir anlaşmaya varılır mı, emin değilim" açıklaması yaptı.
Görüşmenin dört ya da beş saat sürmesi planlanıyor.
Ukrayna'nın Kırım yarımadasını 2014'te Rusya'nın ilhak etmesi, ikili ilişkilerde kırılma noktalarından biri oldu.
2015'te Rusya'nın ABD'nin desteklediği muhaliflere karşı Şam yönetimine destek olmak için Suriye'ye müdahalesi ve 2016'da Donald Trump'ın seçildiği Amerikan seçimlerine Rusya'nın müdahale ettiğine dair -Rusya'nın yalanladığı- iddialar, gerilimin büyümesine yol açtı.
Mart ayında Biden'ın yaptığı bir konuşmada Putin'e "katil" demesi üzerine Rusya, Washington'daki büyükelçisini geri çağırmıştı.
ABD de Moskova büyükelçisini Nisan ayında ülkeye geri çağırdı. Şu an iki ülkenin büyükelçisi de yok.
Nisan ayındaki olayın sebebi ise Washington'ın, Amerikan Başkanlık seçimlerine müdahale, siber saldırılar ve Ukrayna ile yaşanan gerilimin bir sonucu olarak Rusya'ya yönelik yeni yaptırım kararı aldığını açıklamasıydı. Yaptırımlar hem Rus hükümetinin ABD bankalarıyla yaptığı işlemleri içeriyor hem de başkanlık seçimlerine müdahale ettikleri suçlamasıyla 32 kişiyi hedef alıyor.
Bunun üzerine Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, bu yaptırımlara karşılık verme kararı aldıklarını açıklamıştı. Buna göre hem ABD'li 10 diplomat sınır dışı edildi hem de ülkedeki ABD'li diplomatların bildirim yaparak görev yerlerinden 16 kilometreden uzağa seyahat etmelerine izin veren anlaşma iptal edildi. Amerikan Büyükelçi de Moskova'dan Washington'a döndü.
NATO zirvesinin ardından düzenlediği basın toplantısında "katil" ifadeleri hatırlatılan Biden, önce soruyu geçiştirmeye çalışsa da sonra Putin'i "Zeki, zor ve değerini hak eden bir hasım" olarak niteledi. "Katil" ifadesinin "Yapmak üzere olduğumuz toplantı açısından çok da önemli olduğunu düşünmüyorum" dedi.
Uzun sürmesi beklenen görüşmede liderlerin birlikte yemek yemesi planlanmıyor. ABD'li yetkili, bu durumu "ekmeği bölüşmek yok" sözleriyle değerlendirdi. Görüşme sonrası iki lider ayrı ayrı basın toplantısı düzenleyecek.
Nisan ayında Ukrayna sınırında gerilim artmıştı
Rusya, Mart ortasından başlayarak Kırım'a ve Ukrayna'nın doğusundaki Donbas bölgesine askeri sevkiyat yaptı.
Ukrayna ve Batılı ülkeler, Rusya'nın sevkiyatına dair uyarılarda bulunmuş ve Amerikan askeri gemilerinin Karadeniz'e yöneldiği haberleri gelmişti.
Gerilimin tırmandığı dönemde ABD Başkanı Biden, Rus mevkidaşı Putin'e telefon etti. Bu, Biden'ın göreve geldikten sonra Putin'le ikinci telefon konuşması oldu. Biden, gerilimi azaltmak üzere ikili zirve teklifinde bulunmuş ancak Rus tarafı, teklifi düşüneceklerini açıklamıştı.
Nisan sonunda, iki lider için henüz bir ikili görüşme tarihi belirlenmemişken Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, haftalardır bölgede gerilimin yükselmesine neden olan Ukrayna sınırına yapılan askeri yığınağın geri çekileceğini açıkladı.
Hafta başında yapılan NATO zirvesinde ise Ukrayna'nın da ittifakın parçası olabileceğine dair açıklamalar geldi. Eski Sovyet ülkesi olan Ukrayna'nın NATO üyeliğinin gündeme gelmesi, Moskova'da tepkiyle karşılanıyor.
Bu konunun da Biden-Putin görüşmesinde gündeme gelmesi bekleniyor.
