Adet Gecikmesine Dikkat

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op.Dr. Aslı Alay, adet düzensizliğiyle ilgili bilgi verdi.30 yaş altı kadınlarda kronik olarak yumurtlamanın olmaması ile karakterize bir hastalık olduğunu kaydeden Op.Dr. Aslı Alay, şöyle konuştu:“Adet gecikmesi ve adet görememe sık karşılaştığımız jinekolojik bir sorundur. Çoğu zaman kadınların strese bağladığı adet görememe mutlaka araştırılmalıdır. 21-35 gün aralıklarla 2-7 gün süren 20-60 cc vajinal kanama normal olarak kabul edilir. Periyotların 35 günden uzun olması oligomenore olarak adlandırılırken, 6 ay ve daha uzun süre adet görülmemesi sekonder amenore olarak isimlendirilir. Düzensizlikler en sık adet görmeye ilk başlanıldığı ergenlik ve menapoza yakın dönemde olur. 45 yaş sonrasında adette kesilme, seyrek aralıklarla adet görme menapoza geçişin belirtileri olabilir.Gebelik, lahusalık ve menapoz fizyolojik adet kesilme nedenleridir. Doğurganlık dönemindeki kadınların yaklaşık 1/3’ünde adet düzensizlikleri olabilir. Geçici olabileceği gibi bazen sürekli de olabilir.”Yeni adet görmeye başlayan kız çocuklarında düzensiz adet periyotları olabileceğini belirten Op. Dr. Aslı Alay, şu bilgileri verdi:“Düzenli adet gören ve ardından adetten kesilen kadınlarda en sık neden gebeliktir. Amenoreli kadınlarda yumurtlama olmaz. Bu durum gebe olmayan amenoreli kadınlarda 2 önemli sonucu doğurur. Eğer yumurtlama olmaz ve kadın vücudunda östrojen eksikliği olursa kemik erimesi ve östrojen azlığına bağlı ciltte kuruluk, vajinal kuruluk, ateş basması gibi belirtiler meydana gelir. Ancak adet kesilmesi bazen östrojen hormonunun fazla olmasından kaynaklanabilir. Östrojen rahim duvarından da kalınlaşma ve devam eden yükseklik durumunda rahim kanserine yol açabilir. Öncesinde düzenli periyotları olan kadınlarda yeni başlayan 35 günden daha uzun aralıklarla olan adet kanaması mutlaka araştırılmalı, ileri tetkikler yapılmalıdır. Birçok kişi böyle durumlarda stres kaynaklı olduğunu düşünerek jinekolojik muayeneye gitmez. Ancak bilinmelidir ki bu durum stres kaynaklı olabileceği gibi hormonal bozukluklar, guatr, erken menapoz, kronik hastalıklar hatta kafa içi yer alan bir tümör sebebiyle bile olabilir. Nedenleri kısaca incelersek: 1- Egzersiz, stres, beslenme bozukluğu, kilo kaybı: Anoreksia nervozo: adet görememe nedeni olarak karşımıza çıkan bu durum yaşa ve boya göre normal olan vücut ağırlığını reddetmek, kilo almaktan korkmak, yemek yememekten kaynaklanır. Ölüm riski yaklaşık yüzde 9 olup oldukça yüksektir. Normal kiloya ulaştıktan sonra ise adetler düzene girer. 2- Beyin tümörleri, süt hormonunun fazla salgılanması, troid bezi sorunları, polikistik over sendrom: Prolaktin yüksekliği: sık gördüğümüz bir sorundur. Prolaktin birçok durumda artan bir hormandur. Stres, seks etkisi ile fizyolojik olarak artabilir. Ayrıca polikistik over sendromuda prolaktin artışına yol açabilir. Prolaktin yüksekliğinin bu hormonu salgılayan bezin tümörlerinden kaynaklanan durumlar ise daha önemli ve ciddi olup ileri görüntüleme yöntemleri gerekir. Tedavi kitlenin büyüklüğü ve şikayetlere göre değişir. Çoğunlukla ilaç tedavisi oldukça etkilidir. Troid bezinin az çalışması: genellikle 35 günden uzun aralıklarla adet görme, halsizlik, kilo artışına yol açabilir. Tespit etmek için hormon düzeyinin ölçümü yeterlidir. Tedavisi eksik hormonun yerine konmasıdır. Tedavi ile tüm belirtiler düzelir. Polikistik over sendromu: adet gecikmesi , düzensiz adet ve bazı kadınlarda adet görememe gibi belirtiler olabilir. Kilo artışı, kıllanma artışı, akne, saç dökülmesi belirtiler arasındadır. Diyabet, kalp damar hastalığı riski artmıştır. Tedavi diyet, egzersiz, bazı kadınlarda ise hormonal tedavi gerekebilir. 3- Erken dönemde yumurtalıkların hormon üretmemesi yani erken menapoz: çoğunlukla nedeni bilinmez. Kanser tedavisi, radyasyon, ailede erken menapoz hikayesi riski arttırır. 40 yaş öncesinde 4 ay ve daha uzun süre adet görmeyen ve hormon tahlilleri menapoz ile uyumlu olan kadınlarda yumurtalıkların erken dönemde yetmezliği tanısı konulur. Bu kadınların yüzde 5-10’unda kendiliğinden gebelik olabilir. aile hikayesi özellikle anne ve kız kardeş menapoz yaşı önemlidir. Adet düzensizliklerinin kadında oluşturduğu değişiklikler: Aşırı sinirlilik, gerginlik, gebe kalma ihtimalinin azalması, ateş basması, terleme, vajinal kuruluk, ilişkide ağrı sayılabilir. Yaklaşım: ilk adet yaşı, adet düzeni, gebelik hikayesi, anne ve kız kardeşin adet hikayesi kullanılan ilaçlar, kanser tedavisi, cerrahi müdahale öyküsü mutlaka sorulmalıdır. Ayrıca ateş basması, uyku bozukluğu, kilo kaybı, diyet, egzersiz, saç dökülmesi, kıllanma artışı, ciltte değişikliklerde kontrol edilmeli. Ardından ayrıntılı jinekolojik muayene, ultrason ve hormon tahlilleri yapılmalıdır. Jinekolojik muayene sırasında da mutlaka smear alınmalı ve nedene yönelik tedavi yapılmalıdır.”