Adıyaman Üniversitesi, Adıyaman'daki İşletmeleri Araştırdı

Adıyaman Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi (ADYÜBAP) tarafından desteklenen "Adıyaman'daki Sanayi İşletme Yöneticilerinin Muhasebe Bilgilerinin Kullanım Düzeyinin Araştırılması" başlıklı proje ile, Adıyaman'daki işletmelerle ilgili önemli bilgilere ulaşıldı.

Adıyaman Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimleri Fakültesi (İİBF) İşletme Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Mehmet Kaygusuzoğlu'nun yürüttüğü Bilimsel Araştırma Projesi'ndeki araştırma kapsamında, Adıyaman’da faaliyet gösteren imalat işletmelerinin yöneticilerinin muhasebe bilgilerini, ne tür yönetsel kararların alınmasında kullandıkları araştırıldı.

Yapılan araştırma ile ilgili bilgi veren Kaygusuzoğlu, 2011 yılında Adıyaman’da faaliyet gösteren ve Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası'nın kayıtları esas alınarak, listede yer alan 74 işletmeden 60 tanesinin uygulamanın örnek alanı olarak seçildiğini belirterek, veri toplama yöntemi olarak da ‘anket yöntemi’ kullanıldığını kaydetti. Kaygusuzoğlu, yüz yüze görüşme yöntemi ile yapılan anket sonucunda toplanan 56 işletmeye ait verilerin analiz kapsamına alındığını söyledi. Araştırmadan elde edilen verilere değinen Yrd. Doç. Dr. Mehmet Kaygusuzoğlu, araştırma kapsamındaki işletmelerin yüzde 90'ının mikro, yüzde 10'unun ise küçük ölçekli (AB Kobi tanımına göre) işletme kategorisinde yer aldığını, bu işletmelerin yüzde 80'inin ise sermaye şirketi olduğunu belirtti.

Kaygusuzoğlu, şu bilgileri aktardı: "İşletme yöneticilerinin yüzde 71'i aynı zamanda işletmenin sahibidir. İşletme yöneticilerinin ancak yüzde 39'u lisans seviyesinde öğrenim görmüştür. Bunların da ancak 9'u (bütün işletme yöneticilerinin yüzde 16'sı) idari bilimler alanında lisans öğrenimi görmüştür. Bu anlamda, işletme yöneticilerinin günümüz işletmecilik dünyasının gerektirdiği temel işletmecilik ve yöneticilik bilgisine sahip olmadıkları görülmektedir. Ayrıca işletmelerin 51’inde muhasebe birimi bulunmaktadır. Muhasebe biriminde çalışanların sayısı ortalama olarak 1,3 kişi işletmedir. Muhasebede personelin yetersiz olması bu konuda henüz bir kurumsallaşmanın da olmadığını göstermektedir. Muhasebede çalışanların sadece yüzde 19’u lisans öğrenimi görmüştür. Muhasebe çalışanlarına ödenen ücret de son derece yetersiz kalmaktadır. Bu özelliklere sahip muhasebe örgütünün ancak ön muhasebe düzeyinde rol üstlendiği, yasaların öngördüğü zorunlu işlemlerin yürütüldüğü ve vergisel amaçlı olarak finansal tabloların hazırlandığı sonucu çıkarılabilir."

Araştırmada elde edilen bulgulara göre bilanço ve gelir tablosunun bütün işletmelerde düzenlendiğinin anlaşıldığını, ancak ek mali tabloların düzenlenme oranının ise yetersiz olduğunun gözlendiğini kaydeden Kaygusuzoğlu, "Ayrıca profesyonel yöneticiler tarafından yönetilen işletmelerde ek mali tabloların düzenlenme oranı daha yüksek bulunmuştur. Bu durum, profesyonel yöneticilerin görevlerini yerine getirirken daha fazla bilgiye ihtiyaç duyduklarını ve hesap verme sorumluluğunun hazırlanan finansal tabloların çeşitliliğini arttırdığı söylenebilir. Muhasebeden elde edilen bilgilerin kullanım yerleri ile ilgili olarak yapılan analiz sonuçlarına göre; muhasebe bilgileri özellikle fiyatlama kararları ile maliyetlerin kontrolü konularında kullanılmaktadır. Uzun vadeli, stratejik özellikli karar alanlarında muhasebe bilgilerinin kullanım oranı düşüktür. Ayrıca, muhasebe bilgilerinin çeşitli karar süreçlerinde kullanımı ile yöneticilerin eğitim durumu ile işletmedeki konumları arasında anlamlı bir ilişki saptanamamıştır. Sadece sahip-yöneticilerin muhasebe bilgilerini profesyonel yöneticilere göre fiyatlama kararlarında daha yüksek oranda kullandıkları görülmüştür" dedi.

Mehmet Kaygusuzoğlu, gerçekleştirilen araştırma ile Adıyaman'daki işletmelerin yöneticilerinin işletmecilik bilgileriyle ilgili önemli verilere de ulaşıldığını ifade ederek, şunları söyledi: "Araştırma kapsamında yer alan işletmelerin büyük bir bölümünde, yöneticinin günümüzün gerektirdiği en temel işletmecilik ve yöneticilik bilgisine sahip olmadıkları görülmüştür. Ayrıca yöneticilerin önemli bir kısmı aynı zamanda işletmenin sahibi konumundadır. Ekonomik açıdan yeterince güçlü olmayan KOBİ türü işletmelerin başta yönetici olmak üzere kendi alanlarında uzman personel istihdam edememeleri, yaşanan sorunların en önemli nedenidir. Uzun vadeli perspektifler doğrultusunda uzman personel istihdamına önem verilmesi, bu işletmelerin sorunlarının çözümünü kolaylaştıracaktır."