Afganistan tezkeresi TBMM Genel Kurulunda

CHP İstanbul Milletvekili Ahmet Ünal Çeviköz, "Afganistan hükümeti ile Taliban arasında bir anlaşma olduğu takdirde Türkiye'nin Afganistan politikasının bu anlaşma esaslarına göre yeniden düzenlemesi gerekecektir." dedi.

TBMM Genel Kurulunda, Türk Silahlı Kuvvetlerinin, NATO'nun Afganistan'da icra edeceği kararlı destek misyonu için yurt dışına gönderilmesi ve yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye üzerinden Afganistan'a intikali için gerekli olan düzenlemeler konusunda Hükümete verilen izin süresinin, 6 Ocak 2019 tarihinden itibaren iki yıl daha uzatılmasına ilişkin Cumhurbaşkanlığı Tezkeresi görüşüldü.

Tezkere üzerinde CHP Grubu adına konuşan İstanbul Milletvekili Ahmet Ünal Çeviköz, Türkiye ile Afganistan arasındaki dostluk köprüsünün Gazi Mustafa Kemal Atatürk döneminde atıldığını belirtti.

Kurulduktan sonra Türkiye'yi ziyaret eden ilk devlet başkanının Afganistan Kralı Emanullah Han olduğunu dile getiren Çeviköz, Batılı ülkelerin, "Nasıl olsa başkent İstanbul olur" düşüncesiyle büyükelçiliklerini açmadığı Ankara'ya ilk ziyareti Emanullah Han'ın yaptığını anımsattı.

Afganistan ve Türkiye'nin ortak geçmişlere sahip olduğunu belirten Çeviköz, Türkiye, İran, Irak ve Afganistan arasında imzalanan Sadabat Paktı'nın fikir babasının da Atatürk olduğunu ifade etti.

Paktın içeriğine ilişkin de bilgi veren Çeviköz, Türkiye'nin doğu sınırlarının Sadabat Paktı ile sağlandığını kaydetti.

İki halkın dayanışmasını her koşulda sürdürmeyi sağlamak gerektiğine vurgu yapan Çeviköz, Afganistan'da NATO öncülüğündeki kararlı destek misyonu kapsamında Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) unsurlarının yurt dışına gönderilmesine ilişkin tezkerenin ilk olarak TBMM'de 6 Ocak 2015'te kabul edildiğini ve 3 Ocak 2017'de de iki yıl daha uzatıldığını anlattı.

NATO'nun kararlı destek misyonunun, savaşçı bir misyon olmadığına işaret eden Çeviköz, misyonun, Afganistan'ın genelinde güvenlik sorumluluğu üstlenecek Afgan ulusal güvenlik güçlerine eğitim, danışmanlık ve yardım sağlama amacıyla kurulduğunu söyledi.

TBMM'ye 2015'te sunulan tezkere metninde "iki yıl icra edilmesi planlanmakta" ifadesinin yer aldığını aktaran Çeviköz, "Bu misyonun aradan geçen 4 yıla rağmen hala görevine devam ediyor olması Afganistan'daki gelişmelerin başlangıçtaki planlarla örtüşmediğinin işaretidir." dedi.

Afganistan'daki TSK unsurlarına ilişkin kararları yeniden değerlendirmeyi gerektiren üç önemli gelişme bulunduğuna dikkati çeken Çeviköz, şöyle devam etti:

"NATO güçleri Afganistan'da görev yaptıkları süre boyunca El Kaide ve Taliban unsurlarıyla mücadele ettiler. Ancak bugün ABD, Afganistan hükümeti ve Taliban'ın Afganistan'da barışın sağlanması için görüşmelere başlayacaklarına ilişkin haberler duyuyoruz. Öyle ki Taliban yöneticileri Katar'daki bir ofiste bu konuda çalışmalara dahi başlamışlar. ABD'nin Afganistan Özel Temsilcisi de Taliban'la barış müzakerelerini ilerletmek için Afganistan, Pakistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar'da temaslar yürütüyor. Bu durum Uluslararası Güvenlik ve Yardım Kuvveti ve Kararlı Destek Misyonunun etkinliğinin de sorgulanmasına yol açıyor."

Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani'nin Şubat 2018'de Taliban'la barış görüşmelerini ve Taliban'ı bir siyasi parti olarak tanımayı içeren bir barış planını açıkladığını hatırlatan Çeviköz, "Her ne kadar ülkedeki kırılgan durum devam etse de ve ülkenin birçok bölgesinde Taliban'ın kontrolü sürse de Afganistan hükümeti ile Taliban arasındaki kanalların açılmaya başlaması önemli bir gelişme." diye konuştu.

ABD Başkanı Donald Trump'ın Afganistan'daki Amerikan askerlerinin yarısını çekeceğini açıklamasının da bu ülkedeki dengeleri etkileyecek faktörler arasındaki olduğunu belirten Çeviköz, bu durumda Afganistan'da güç bulunduran diğer ülkelerin üzerindeki yük ve sorumluluğun da artacağını söyledi.

Taliban ve El Kaide ile süren barış görüşmeleri ve Amerikan askerlerinin çekilmeye başlamasının, Türkiye'nin Afganistan'da şekillenmekte olan yeni tabloya hazırlanmasını da beraberinde getirmesi gerektiğini söyleyen Çeviköz, "Bu gelişmeler ışığında Türkiye'nin Afganistan'daki varlığının yeniden değerlendirilmesi gerekmektedir. Afganistan hükümeti ile Taliban arasında bir anlaşma olduğu takdirde Türkiye'nin Afganistan politikasının bu anlaşma esaslarına göre yeniden düzenlemesi gerekecektir." diye konuştu.

CHP olarak Türkiye'nin komşu coğrafyasını oluşturan Orta Doğu bölgesinde de mevcut tüm sorunların askeri güç kullanmaksızın, barışçı yollardan ve diplomasiye ağırlık verilerek çözümlenmesinden yana olduklarını belirtti.

CHP'li Çeviköz, tezkereye, Afgan halkıyla dayanışma amacıyla CHP'nin olumlu oy kullanacağını bildirdi.