Afşin-Elbistan'da 'teklif edilen fiyat' krizi
ANKARA( ANKA)- Afşin-Elbistan C ve D termik santrallerinin kurulup işletilmesi ihalesinin, ‘teklif edilen fiyat' düzenlemesi yapılmadığı için iptal edildiği öğrenildi.
35 adet şartname alınan ihalede, şirketlerin üretecekleri elektriği devlete satması için gereken ‘teklif edilen fiyat üzerinden satış' düzenlemesinin şartnameye konulduğu ancak düzenleme yasada bulunmadığı için hiç teklif alınamadığı ortaya çıktı.
İhaleye çıkan Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ), yasada olmayan düzenlemeyi şartnameye koyarak sorun yaşanmayacağı yanılgısına düştü. Şartnamenin, elektriği satın alacak olan Türkiye Elektrik Ticaret Taahhüt Anonim Şirketi (TETAŞ) ve Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi'ni (TEDAŞ) bağlamayacağını gören şirketler, yapacakları yatırıma karşı elektrik fiyatı belirsizliği nedeniyle zarar edebileceklerini görünce ihaleye katılmaktan vazgeçtiler. Böylece bölgede Türkiye'nin elektrik üretiminin yüzde 18'i oranında yeni üretime kapı açacak, en az birkaç milyar dolarlık yatırımın önü kapanmış oldu. ANKA Ajansı'nın edindiği bilgiye göre, süreç şöyle gelişti:
-BİR YILLIK SÜREÇ BOŞA GİTTİ-
Afşin-Elbistan C ve D santrallarının kurulması için 22 Ağustos 2006'da ihale süreci başlatıldı. Her biri 680 milyon tonluk rezervi olan Afşin-Elbistan C ve D sahaları redövans karşılığı verilecekti. Bu sistemle bölgeden çıkan kömürü uygun bir ücret karşılığında kullanacak olan yatırımcı şirket, santral kurup 30 yıl işletecek, yatırımı 5 yıldan önce tamamlarsa redövans ücretinde yüzde 50 indirime gidilecekti.
Şirkete 15 yıl elektrik alım garantisi (ürettiği elektriğin devlet tarafından alınması) verilecekti. Minimum 1200'er MW kurulu gücünde santral yapılacak olan C ve D sahaları ihalesinde 23 Ocak 2007'de teklifler alınacaktı. İhalede, en fazla elektrik veya elektrik karşılığı para veren ile erken bitirme taahhüdünde bulunan şirket kazanacaktı.
Yatırımın büyüklüğü sektörün önde gelen şirketlerini ihaleye çekti. İlk etapta C'nin yapımı için 19, D'nin yapımı için 15 şirket şartname aldı. Ancak ihale bir türlü gerçekleştirilemedi. EÜAŞ, şirketlerin talebiyle son teklif verme tarihini ertelediğini açıkladı. Son olarak ihalenin 31 Temmuz'da yapılması kararlaştırıldı. Ancak 35 şartname satılmasına karşın, ihaleye hiçbir şirket katılmadı.
-ŞARTNAME-YASA KARMAŞASI ENERJİ DEVLERİNİ SOĞUTTU-
EÜAŞ, şirketleri daha fazla olanak istemekle suçlarken, şirketlerin teklif vermemesinin ardında, fiyat düzenlemesi için şartname-yasa karmaşası yaşanmasının bulunduğu öğrenildi.
İhaleye katılmak isteyen şirketler, ihalede teklif edecekleri fiyat üzerinden, elektriği satacakları TETAŞ ve TEDAŞ'a gidip anlaşma yapacaklardı. Şartnamede, bunun için, "teklif edilen fiyat" düzenlemesi yapılmıştı.
Ancak ilgili yasal düzenlemede bu ibarenin olmadığını fark eden şirketler, TETAŞ ve TEDAŞ'ın teklif edilen fiyat üzerinden kendileri ile anlaşmak zorunda olmadığını anladılar. Bu durumda, şirketler ihalede birkaç milyar dolarlık yatırımı göze alacak, ancak TEDAŞ ve TETAŞ ile anlaşamazlarsa elektrik fiyatı nedeniyle zarar etme tehlikesi ile karşılaşacaklardı. EÜAŞ ise bu sorun için, "Şartnameye koyduk" yanıtını vermekle yetindi. Bu nedenle sektörün önde gelen şirketlerini de içeren katılımcılar ihaleye teklif vermediler. C ve D için şartname alan şirketler şunlardı:
Demir Export (Koç), EnerjiSA (Sabancı), Park Teknik (Ciner), Unit International (Unimar), GAMA, Enka, Mitsubishi, Mitsui, Zorlu, EON (Almanya), International Power (İngiliz), Çalık, Limak, Güriş, Alsim (Alarko), Marubeni (Japon), Özdoğu, Enerji Baden Württemberg, Habaş.
-GÜLER, "CUMHURİYET TARİHİNİN EN BÜYÜK YATIRIMI" DEMİŞTİ-
Bu nedenle iptal edilen ihale, A ve B santrallarının rehabilitasyonu işi ile birlikte Enerji Bakanı Hilmi Güler tarafından, "Türk tipi yatırım modeliyle, Cumhuriyet tarihinin en büyük yatırımı" olarak sunulmuştu. Başını C ve D santrallarının kurulup işletilmesinin çekeceği Afşin-Elbistan projesi toplam 5 milyar dolarlık yatırım, 8 binin üzerinde istihdam, Türkiye elektrik üretiminin yüzde 18'i kadar yeni elektrik üretimi sağlayacaktı.(ANKA)
