BİZE ULAŞIN
Canlı organizmalardaki etkilerine göre iki alt başlıkta incelenebilen ağır metallerden esansiyel olanları, canlıların bünyesinde eser miktarda bile ihtiyaç duyulan ağır metallerdir. Demir, çinko gibi örnekler verilebilen esansiyel ağır metaller, vücutta bir enzimi aktif hale getirir veya biyokimyasal bir tepkimeyi katalize eder. Esansiyel olmayan ağır metaller ise bir canlının bünyesinde hiçbir fonksiyona sahip değildir. Bazı durumlarda toksik etkilerine de rastlanabilir.
Her ne kadar çevre kimya konusu olarak bilinse de ağır metal kavramı aslında ağırlıklı olarak fizyolojide kullanılır. İnsan vücudunda ağır metallerin birikmiş olması, nörolojik, kardiyovasküler, dermatolojik pek çok soruna neden olabilmektedir. Nörolojik sorunlara örnek olarak Alzheimer, Parkinson gibi hayat kalitesini ciddi anlamda düşüren hastalıklara ek olarak sinirlilik gibi her gün karşılaşılabilen problemler de gösterilebilir. Ağır metallerin bir kısmının sembol ve element numaraları listesi şu şekildedir:
Ağır metallerin canlıların bünyelerine giriş yollarından bir tanesi buharlaşma-yoğunlaşmadır. Yanan kömürde bulunan eser miktardaki elementler buharlaşarak baca gazı eşliğinde atmosfere karışır. Meydana gelen gaz, rüzgar ile ilerler ve bitkilerin saplarında veya yapraklarından toprağa karışarak besin zincirine dahil olurlar. Tüm bunların sonucunda içilen su, yapılan solunum ve tüketilen besinler gibi pek çok yol ile insan vücuduna giriş yapabilir. Kanserojen olarak bilinen ağır metallerin DNA üzerinde pek çok zararlı etkisi bulunur.
Toksisitesi düşük olan metaller bile vücutta belli bir miktarda birikmişse kişi birbirinden farklı alanlarda medikal problemler yaşayabilir. Aşırı ağır metal birikmesi, DNA’nın mutasyona uğramasına yol açar. Dünya Sağlık Örgütü tarafından ağır metallere sıklıkla maruz kalan, endüstri ve inşaat alanlarında çalışan, kağıt ve mürekkep üretimi ile uğraşan kişilerin periyodik olarak ağır metal taraması yaptırması önerilir.
