Ahlat’ta Çiftki Başlı Ejder Motifleri

Anadolu’nun Orhun Abideleri olarak da anılan Ahlat Selçuklu Mezartaşları üzerindeki ejder motifleri ilgi çekiyor.Bitlis’in Ahlat ilçesinde düzenlenen "Arap Harfli Yazıtlar ve Ahlat Mezar Taşları Çalıştayı"na katılan Atatürk Üniversitesi TDK Yazıt Bilimi Kolu Başkanı Prof. Dr. Cengiz Alyılmaz, Ahlat Selçuklu Mezarlığı’nda bulunan çift başlı ejder figürünü anlattı. Eryılmaz, destanlarda Türklerin kurtlarla ilgili bazı inanışları olduğunu hatırlatarak, “Bu halk edebiyatında, destanlarda, mitolojide var olan şeyler. Eğer somut hale geliyorsa, somutlaştırılıyorsa, meddi medeniyet numunelerinin üstüne yansıtılıyorsa, bu bizler için çok daha kıymetli bir hale geliyor. Şimdi Bilge Kağan diyor ki, ‘Çinliler çok kalabalık ve Çinliler akın akın geliyorlar. Ve Türkler çok az onların yanında. Babam Kaan’ın askerleri kurt gibi düşmanları koyun gibiymiş.’ Şimdi neden kurt? Kurt asaleti sembolize ediyormuş, kurt yalnızlığı sembolize ediyor. Atatürk, Kurtuluş Savaşı mücadelesini verirken, onun bu mücadelesini batılılar bozkurt olarak değerlendirmişler. Atatürk de o mücadele içerisinde kendisini bozkurt olarak nitelendirmiş, adeta paralara bozkurt bastırmış. Şimdi neden bozkurt ve orada çift başlı ejder ne demek? Aslında ejder diye bir şey yok. Ejder birkaç canlının güzel görünen, değerli görünen yönleri alınarak yapılmış. Birincisi başı kurt. Kurt başlı çok açık, sağlı sollu kurt. Ejderin gövdesi yılan. Neden yılan? Yılan zenginliğin işareti. Yılan yenilenmenin işareti. Kabuk değiştirir yenilendikçe yenilenir ve kıvraktır, zeyrektir ve yılanın bir başka özelliği daha var. Bunu böyle tutar üzerini kabuklu yaparlar o da timsah şeklinde olandır. Sebebi şu, yılan ve timsah bunu yapmalarının sebebi her ikisi de hem su da hem karada yaşar. Ayak kısımlarına bakarsanız ayakları da dinazor şeklinde tasvir edilir. Bizim Karabalgasun Yazıtı, Uygur dönemine ait Göktürk harfli bir yazıttır. Ondaki ejder tasvirleri ayaklar çok açıktır, pençeler çok açık ortaya konmuştur, ayaklarda dinazoru sembolize eder. Çift başlı ejderler katun mezarlarında da var. Bu sembol hem kağanı hem katunu, hem böriyi, hem börtiçineyi sembolize etmek adına kullanılır" dedi.