Aikido'nun temelinde, çıplak el teknikleri barınmaktadır. Dönemin savaş sanatları içerisinde yer alan kılıç, bıçak ve sopa teknikleri üzerine eklenmiştir. Kurucu Ueshiba, samurayları kılıç sanatlarına alarak Aikido'nun içerisine entegre etmiştir.
Aikido'nun vücuda temel anlamda 3 tane faydası bulunmaktadır. Birincisi fiziki, ikincisi ruhsal, üçüncüsü de zihinsel faydadır. Aikido antrenmanları esnasında, düşüşler, hareketler ve çalışmalar dolayısıyla kas gruplarının kaliteli gelişimi söz konusudur. Çok fazla ağırlık antrenmanları yapmadan vücuttaki kas grupları gelişmektedir. Bu da fiziki olarak güçlenmeyi sağlar.
Ruhsal fayda ise, rakibe karşı herhangi bir şiddet hissiyatı olmadan, onun bize yapmış olduğu atakları kendi enerjisine yön vererek kendimizi savunmayı amaçlamaktadır. Bu nedenle de öfkeden, egodan ve hırstan uzak tutar.
Aikido, zihinsel gelişimi de sağlar. Adımların senkron halinde hareket etmesi çok önemlidir. Bu da zihni geliştirerek, daha hareketli ve daha faydalı olmasını sağlamaktadır.
Günümüzde yapılan bir çok Uzak Doğu sporu bulunmaktadır. Bunların arasında aikido, savaş sanatı olarak diğerlerinden ayrılmaktadır.
Savaş sanatı olarak nitelendirilmesinin en önemli sebebi, aikidonun felsefi olarak da bir yapısının bulunmasıdır. Diğer sporlar genellikle şiddete şiddetle karşılık veren sporlardır. Aikidonun felsefesi, rakibin gücüne yön vererek savunmayı ön plana çıkarmaktır.
Yeryüzünde müsabakası olmayan tek spor branşı aikidodur. Bu da, müsabakanın olduğu yerde, hırs, ego ve şiddetin bulunacağından dolayıdır.
Gündelik yaşamda kendimizi savunabilecek kadar aikido öğrenilmek isteniyorsa, 6-12 ay arasında bir süreye ihtiyaç bulunmaktadır. Bu süreç boyunca haftada en az 2 ya da kaliteli bir eğitim için 3 gün, antrenmanlara devamlılık sağlamak gerekmektedir. Antrenmanlarda temel teknikler ağırlıklı olacaktır.
6 ayın sonunda, bazı tekniklerin oturmaya başladığı fark edilebilir. Bu durum kişiden kişiye değişmektedir. Kişinin daha önce bir sporla uğraşıp uğraşmadığı belirleyici olabilir. Altyapısı bulunan insanlarda gelişim çok daha hızlı olabilmektedir.
Sağlık sorunu olmamak kaydıyla, 5 yaşın üzerindeki herkes aikido yapabilir. Geçmiş dönemlerde bazı rahatsızlıklar yaşamış bireylerin, muhakkak bir uzman doktora danışarak, spor yapmalarına engel olmadığını teyit ettirmeleri gerekmektedir.
Aikido, çok sert atışların olmadığı bir spordur. İlerleyen zamanlarda atışlar ve fırlatmalar artmakta, fakat bununla birlikte düşüşler de öğrenildiği için sakatlanma riski minimum düzeylerde bulunmaktadır.
Aikido'da; yaş, cinsiyet, kilo farklılığı olmadan, her birey rahatlıkla antrenman yapabilir. Aikido, bir uyum yoludur. Karşınızdaki kişi sizden, daha genç, daha kilolu ya da bay - bayan olabilir. Temel amaç uyum olduğu için, karşılıklı olarak antrenmanları herkes rahatlıkla yapabilir. Engelli insanlar da, aikidoda dojolarda rahatlıkla antrenman yapabilmektedir.
Aikido antremanları, karşılıklı olarak yapılan bir çalışmadır. Bir uke ve tori ile antrenmanlar yapılmaktadır. Teknikler sırayla yapılmaktadır. Antrenman esnasında, genel anlamda bir bilen kişi ile daha az bilen bir kişi antrenmanı birlikte yapmaktadır.
Uyumun önemli olduğu nokta, bilen kişi ani ve sert bir hareket yaparsa, karşıdaki kişinin sakatlanma riski artmaktadır. Bu sebepten dolayı, daha uyumlu antrenmanlarla hem sakatlanma riskleri azalmakta, hem de daha öğretici çalışmalar olmaktadır.
Aikido'da, antrenman sırasında uyulması gereken kurallar ve antrenman yapılan alandaki (dojo) kurallar ikiye ayrılmaktadır. Dojo'daki en önemli kural, dersi veren kişiye (sensei) saygılı davranmaktır. Sensei'den sonra gelen diğer uke'lere de saygılı davranılması verilir.
Tekniğe başlamadan önce, karşılıklı olarak başlangıç selamı verilir, antrenman birlikte yapılır ve teknik bittikten sonra karşıdaki ukeye selam verilerek teknik tamamlanır.
Dersin başında ve sonunda, dersi veren hocaya ve aikidonun kurucusu Ueshiba'ya selam vermek gerekir.
Aikido'da toplamda 10 dan bulunmaktadır. 10. dan, sadece kurucu Morihei Ueshiba'ya verilmiş bir dandır. O dan seviyesine sahip olan başka kimse bulunmamaktadır.
dan, shodan olarak adlandırılmaktadır. Shodan, aikidonun başlangıç seviyesidir ve teknikler uygulanmaya başlamıştır. 2. dan (nidan), tekniklerin daha ileri seviyede uygulandığı noktadır.
dan (sandan), tekniklerin uyumu ötesinde ruhsal olarak da gelişimin başlandığı noktalar olarak adlandırılmaktadır.
dan (yondan) teknikleri, çok daha ileri seviyedir ve bu danda ruhsal gelişim artmış bulunmaktadır.
dan (godan) seviyesinde, aikido yapan kişi tekniklerin hepsine hakim olmuş durumda olmakta ve bununla beraber değişik ortamlar içerisinde yeni teknikler geliştirebilmektedir.
dan (rokudan) seviyesindeki kişi, fiziki olarak aikidonun tamamını öğrenmiş sayılabilecek durumda, bununla beraber ruhsal gelişimi de üst seviyelere taşımıştır.
dan (nanadan), aikidonun teknik ve ruhsal olarak gelişiminin tamamlanmış olduğu, arkadan gelen öğrencilere maksimum seviyede faydada bulunabilecek bir dandır.
Aikidoda kuşaklar, çocuk ve yetişkin grupları olarak iki gruba bölünmektedir. Yetişkin grubunda, 3 ayda bir sınav periyotları vardır. Bir öğrenci 5. sınavın sonunda kahverengi kuşak alabilir. Bir sonraki sınav döneminde siyah kuşak ve sonrasında shodan mertebesine ulaşabilmektedir.
Çocuk grubunda işleyiş biraz daha farklıdır. İlk sınavdan sonraki süreçte sarı, turuncu, yeşil, lacivert, kırmızı, kahverengi ve siyah kuşak şeklinde olmaktadır.
Bu sınavlara katılabilmek için, düzenli olarak antrenmanları ve sınavları takip etmek gerekmektedir.
Aikidonun çocuklara ruhsal ve fiziki olarak bazı faydaları bulunmaktadır. Antrenmanlara katılan çocukların sosyalleşmelerini, arkadaşlarıyla kuvvetli ilişkiler kurmayı sağlamalarına çalışmaktayız. Bununla beraber dojolarda yapılan antrenmanlarla, hem kas gelişimlerini hem de fiziksel gelişimlerini sağlayabilirler.
Aikido antremanı yapan çocuğun, özgüven seviyesi daha yüksek, sosyal ortamlardaki girişkenlikleri daha fazladır. Bununla beraber odaklanmaları ve konsantrasyonları arttığı için, okuldaki başarıları da artmaktadır.
En alt seviyede aikidoya başlayan kişiye, aikido ka denilmektedir. Bununla beraber antrenman sayısı artıp kıdem yükseldikçe, senpai sıfatı verilmektedir. Senpai, eğitmenin hem yardımcısı hem de dojo ile ilgilenen kişidir. Japonya'da genel anlamda uchi deshi denilen kişiler bulunmaktadır. Bu kişiler, dojonun temizliğinden ve hocasının yardımcılığından sorumludur.
Senpai'den sonraki kademe, dersi veren eğitmen, yani senseidir. Sensei, 4. dana kadar alınacak sıfattır. 4. dandan sonra alınacak ünvana, shihan adı verilir. 8. dana kadar bulunmaktadır.
Aikido, tüm dünyada dojolarda yapılmaktadır. Dojonun anlamı, antrenman yapılan yerdir. Antrenman yapılacak yer seçilirken, öncelikli olarak senseinin iyi araştırılması gerekir. Sensei, gerçek anlamda aikidonun yolunu öğretebilecek biri olmalıdır. Bununla beraber antrenman esnasında çalışacak kişilerin de, aikidonun önemini kavramış kişilerden olması çok önemlidir.
Antrenman esnasında sürekli terleme ve oksijen azalması söz konusu olacağından dolayı, serin ve bol oksijenli bir yer olması çok önemlidir.
Aikido antrenmanları esnasında, temel olarak kullanılan 3 tane silah kullanılmaktadır. Bunlardan en ufağı, tanto adı verilen bıçağın muadili olan bir silahtır. Bıçaklı saldırılara karşı yapılacak savunma hareketlerinde kullanılabilecek bir antrenman silahıdır.
İkinci silah bokkendir. Bokken, kılıç muadilidir. Son silahın adı jo'dur. Bu da sopaya karşı sopa, ya da sopaya karşı çıplak el tekniklerinde kullanılan antrenman silahıdır.
