Akaryakıtta vergi kaçağına karşı yeni nesil yazar kasa

DENİZ ÇİÇEK - Gelir İdaresi Başkanlığının (GİB) yürüttüğü çalışma kapsamında akaryakıt istasyonlarında gerçekleştirilen satışlarda vergi kayıp ve kaçağının engellenmesi amacıyla pompalara yeni nesil ödeme kaydedici cihazların yerleştirilmesi planlanıyor.

AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, GİB tarafından yürütülen çalışma tamamlandığında, akaryakıt istasyonlarındaki ödeme kaydedici cihazlar, "yeni nesil akaryakıt pompa ödeme kaydedici cihazlar"a (yeni nesil pompa ÖKC) dönüştürülecek.

Başkanlık tarafından hazırlanan tebliğ taslağına göre, akaryakıt pompalarına bağlanan ödeme kaydedici cihazlar yerine, güvenlik seviyesi yükseltilmiş, harici yetkisiz müdahaleleri algılayarak gerekli tedbirleri alabilen, bilgisayar tabanlı ve online iletişim kurarak akaryakıt satışlarına ait mali bilgileri elektronik ortamda GİB'e aktaran yeni nesil cihazlar kullanılacak.

Akaryakıt istasyonlarında bayi otomasyon sistemleri kurulacak ve sistemdeki veriler GİB'e elektronik ortamda sürekli iletilecek.

Yeni nesil pompa ÖKC'lerde, akaryakıt satışı taşıt plaka numarası girilerek gerçekleştirilecek, taşıt plaka numarası girilmeden akaryakıt satışı yapılamayacak ve akaryakıt verme işleminin sonunda fiş cihaz yazıcısından plaka bilgisini de ihtiva ederek otomatik çıkacak.

Yeni nesil cihazlar, yakıt verilen aracın plakasını, yakıt alınan yer ve zaman bilgisini, plaka bazlı günlük satış raporu verilerini, güvenli iletişim yöntemiyle değişmezliği de sağlanacak şekilde GİB bilgi sistemine periyodik olarak gönderebilecek özellikte olacak.

Cihazların mali hafızaları, cihaz şasisine, uygulanan fiziki mühür tahrip edilmedikçe çıkartılamayacak şekilde sabitlenecek.

Cihazlardan, günlük plaka bazlı satış raporu da sağlanacak ve istenildiğinde elektronik ortamda GİB'e ulaştırılacak. Plaka bazlı satış raporunda, gün içinde düzenlenen satış fişlerinin her bir plaka bazında ayrı ayrı görünecek şekilde fişin tarihi, saati, numarası, verilen yakıt cinsi, satış miktarı, tutarı ve KDV tutarı bilgileri yer alacak.

- Yeni nesil cihazlara kademeli geçiş

Taslağa göre, eski nesil akaryakıt pompa ödeme kaydedici cihazlardan elektronik kayıt ünitesi olmayanlar, en geç 1 Ocak 2021'e kadar kullanılabilecek. Elektronik kayıt ünitesi olanların ise 1 Ocak 2023'ü aşmamak üzere mali hafızaları doluncaya kadar kullanılması mümkün olacak. 1 Ocak 2023'ten itibaren pompalara bağlanan eski nesil ödeme kaydedici
cihazların üretimi, ithali, mühürlenmesi veya satışı gerçekleştirilemeyecek.

Akaryakıt pompa ünitelerinin de sisteme uyumlu olması gerekecek.

Düzenleme gereğince, akaryakıt dağıtım şirketleri ve istasyonları, 1 Temmuz 2020'ye kadar, e-Fatura, e-Arşiv Fatura, e-İrsaliye ve e-Defter uygulamalarına dahil olacak.

- "Kaçakla mücadele için ciddi adım"

Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası (EPGİS) Başkanı Fesih Aktaş, düzenlemenin akaryakıtta vergisel anlamdaki kaçakçılıkla mücadele için atılan ciddi bir adım olduğunu söyledi.

Aktaş, "Ödeme kaydedici cihazlar, müdahaleye imkan vermeyecek şekilde değişecek, elektronik altyapısı güçlü bir sistem kurulacak ancak değişecek cihazların sektörümüze maliyeti olacak. Bu maliyetin karşılanması için de devletin destek vermesini bekliyoruz. GİB'e günlük veri akışının anlık gerçekleşmesi, daha etkin mücadele sağlayacak." dedi.

Satış verilerinin GİB'e anlık ulaştırılmasının sisteme dışarıdan müdahale edilmesinin önüne geçeceğini belirten Aktaş, taslağa göre 1 Temmuz 2020'de hayata geçmesi öngörülen e-İrsaliye uygulamasının öne çekilmesi gerektiğini dile getirdi.

Aktaş, GİB'in akaryakıttaki vergi kaçağının önlenmesine yönelik adımlarını memnuniyetle karşıladıklarını vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Başkanlık tarafından sektör ve ilgili kamu kurumlarının katılımıyla bu konuda bir çalıştay düzenlenmesini bekliyoruz ancak bu konudaki kesin çözüm önerimiz, akaryakıttan alınan yüzde 18'lik KDV'nin yüzde 1'e düşürülmesi ve aradaki yüzde 17'lik farkın ÖTV olarak tahsil edilmesidir. ÖTV peşin ödendiği için vergisel kaçak ortadan kalkar."