AKP milletvekillerine 'Kıbrıs' raporu

ANKARA (İHA) - Bakanlar Kurulu toplantısında Annan Planı'nın Türk tarafı için olumlu unsurlarını içeren metnin ele alınmasının ardından bugün de AK Parti'li milletvekillerine plandaki değişiklikleri ve ilaveleri içeren bir rapor dağıtıldı.

AK Parti'nin TBMM Grup Toplantısı öncesinde tüm milletvekillerine 'Çözüme Doğru Kıbrıs Notları' başlıklı bir rapor dağıtıldı. Annan Planı'nın yorumlandığı rapor, 31 Mart 2004 tarihli yeni Annan Planı'ndaki değişiklikleri ve ilaveleri içeriyor. 38 maddelik değişiklikler bölümünde 'ana maddeler' arasına tarafların birbirleri üzerinde otorite ve yetki iddia edemeyeceklerinin eklendiği bildirildi. Yunanistan ve Türkiye arasındaki mevcut dengenin Doğu Akdeniz'de değil Kıbrıs'ta olduğunun tasrih edildiğine işaret edilen raporda, Kıbrıs'a kendi kimliğini korumak amacıyla, göç alanında tedbirler alma yetkisi veriliyor. Kıbrıs, buna ilaveten 19 yıllığına veya Türkiye AB'ye girene kadar Türkiye Cumhuriyeti ve Yunan vatandaşlarının göçüne yüzde 5'lik sınırlama getirebilecek.

İkamete kurucu devletler tarafından getirilebilecek sınırlama dönem ve oranları da değiştiriliyor. Buna göre, ilk 5 yıl moratoryum olacak. 6 ila 9'uncu yıl arasında kısıtlama bir köy veya belediyenin nüfusunun yüzde 6'sı kadar olabilecek. 10 ila 14'üncü yıl arasında bu oran yüzde 12 olacak. 14'üncü yıldan sonra ise 19'uncu yıla veya Türkiye AB'ye girene kadar ilgili kurucu devlet nüfusunun yüzde 18'inden fazla ikamet verilmeyecek.

Senatonun kurucu devletlerden eşit sayıda 48 senatörden oluşacağı yerine eşit sayıda Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rum senatörden oluşacak. Bu senatörler nisbi temsil sistemiyle Kıbrıs vatandaşları tarafından Kıbrıs Rum ve Kıbrıs Türkleri olarak ayrı ayrı oylamayla seçilecek.

Plandaki değişikliğe göre, Başkanlık Konseyi 5 yıllığına 6 oy sahibi, 3 oy hakkı olmayan toplam 9 üyeden oluşacak. Konsey, üyeleri arasındaki görev dağılımını kendi belirleyebilecek. İki üye, her biri ayrı kurucu devletten olmak kaydıyla, başkan ve başkan yardımcısı olarak tek listeden seçilecek. Bunlar daha fazla nüfusa sahip devletten gelen üyeden başlayarak yani Rum tarafı 20 aylık rotasyonu tabi olacak. Başkan Yardımcısı, AB Konseyi Toplantılarında başkana eşlik edecek. İlk 5 yıl Başkanlık Konseyi 10'ar aylık rotasyon şeklinde yürütülecek.

Federal kurumlar, anlaşma yürürlüğe girdiği andan itibaren işler olacak ve bir geçiş dönemine tabi olacak. Federal düzeyde devlet başkanlığı bir eşbaşkanlık tarafından üstlenilecek. Federal hükümet 6 üyeli (3 Kıbrıslı Türk, 3 Kıbrıslı Rum) bir Bakanlar Konseyi'nce üstlenilecek. Her kurucu devlet parlamentosundan 24 Kıbrıslı Rum ve 24 Kıbrıslı Türk delege geçici federal parlamentoda, 4 Kıbrıslı Rum ve 2 Kıbrıslı Türk ise Avrupa Parlamentosu'nda görev alacak.

Kurucu devlet, federal parlamento e AB Parlamentosu seçimleri 13 Haziran 2004'te yapılacak. Bundan sonra bütün federal ve kurucu devlet organları normal işleyişine geçecek. Ancak başkan ve başkan yardılmcıları ilk 5 yıl süreyle 10'ar ay arayla rotasyona tabi olacak. Ondan sonra 20'şer aylık rotasyon olacak.
Plana göre, ittifak anlaşması uyarınca Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum devletletlerinde Türk ve Yunan birlikleri şu şekilde konuşlandırılacak:
"- 2011 yılına kadar 6 bin
- 2018 yılına veya Türkiye'nin AB üyeliğine kadar 3 bin.
- Bu tarihten sonra her 3 yılda bir tümüyle geri çekilme düşüncesiyle askeri mevcudiyet gözden geçirilecek".
Tabiatıyla bu gözden geçirmenin sonucunda asker çekilmesi için iki tarafın da mutabakatı gerekecek. Eski planda, Türkiye AB'ye tam üye olunca adadaki askerlerin sıfırlandırılması öngörülüyordu.
Rum tarafına terkedilecek toprakların yönetimi geçici bir süreyle Kıbrıs Türk devletlerinde olacak. BM 1 yıl sonra devreye girecek. Yönetim BM gözetiminde 42 aylık bir döneme yayılan 3-6-10'ar aylık aralarla Rum tarafına devredilecek. İlk aşama 104'üncü günde başlayacak. BM'nin toprak devrine ilişkin gözetimi, ilgili bölgenin devri öncesindeki son aylarda yoğunlaşacak.
Anlaşma her iki tarafta da referandumlarda onaylandıktan ve yeni düzene ilişkin antlaşmanın Türkiye, Yunanistan ve İngiltere tarafından imzalanmasından sonra yürürlüğe girecek. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti'ni bağlayan tüm anlaşmalar, federal veya kurucu devlet yasaları üzerinde olacak. Silah ambargosunu ihlal edenler en az 3 yıldan başlamak üzere hapis cezasına çarptırılacak. Milli günlere '8 Mayıs Avrupa Günü' de eklenecek.
Kıbrıs Merkez Bankası, para tedavüle çıkaracak ve diğer federal hükümet orgalarından bağımsız olacak. Bankanın bir Başkanı, bir Başkan Yardımcısı, bir İdare Kurulu ve Para Politikaları Komitesi olacak. başkan ve Başkan Yardımcısı aynı kuruçu devletten ve Başbakan Yardımçısı aynı kurucu devletten gelemeyecek. İdare Kurulu 2 Kıbrıslı Türk ve 2 Kıbrıslı Rum ile 1 yabancıdan oluşabilecek.
Kıbrıs Yüksek Mahkeme üyelerinin görev süresi 7 yıldan 9 yıla çıkarılıyor ve yeniden seçilebilme imkanı getiriliyor.
Yeni seçilen Federal parlamento, Başkanlık Konseyi'ni seçene kadar devlet Başkanlığı Eş-Başkanlık tarafından üstlenilecek. Eş-Başkanlar, isimleri referandumdan iki gün sonra BM Genel Sekreteri'ne bildirilen şahıslar veaya bu yapılmadığı takdirde ilgili kurucu devletin hükümet başkanları olacak.
Kurucu devletlerin kendilerinin tespit edebileceği tatiller, hem kurucu anlaşma hem de Kıbrıs Türkleri ve Kıbrıs Rumları arasındaki yeni ilişkiye uygun olacak. Anlaşmaya İnsan Hakları ve Temel Özgürlükler Kataloğu eklendi. Koruçam Köyü sakinleri, Kıbrıs Türk Kurucu Devleti ve Koruçam Köyü'nün 1960 yılı idari sınırları içinde kalan mallarının satış ve alışı için Kıbrıs Türk Devleti'nin uzun süreli sakinleriyle aynı haklara sahip olacak. Federal hükümetin yetkileri arasında bulunan 'su kaynaklarından' balıkçılık ve ziraat ile ilgili olanların kurucu devletlerin yetkisinde olacağı kayda geçirildi. Kurucu devletlerin yurtdışında temsilci atayabilecekleri ve ayrı anlaşma yapabileceklerinden bahsolunan bölümde, ticari ilişkilerin ekonomik yatırım ve mali yardımı da kapsadığı tasrih edildi. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti'nin (BKC) AB üyeliğinden kaynaklanan yükümlülüklerinin yerine getirilememesi durumunda BKC'ye kesilecek cezalar sorumlu federal veya kurucu devlet makamlarınca karşılanacak. AB müktesabatının kurulmasını öngördüğü koordinasyon ve işbirliği organları, kurucu devletlerce yapılacak işbirliği anlaşmalarıyla kurulucak. AB'nin karma anlaşmaları da Kıbrıs tarafından onaylanacak anlaşmalar listesine alındı. Kıbrıs Merkez Bankası, para tedavüle çıkaracak ve diğer federal hükümet organlarından bağımsız olacak. Bankanın bir başkanı, bir başkan yardımcısı, bir idare kurulu ve bir para politikaları komitesi olacak. Başkan ve başkan yardımcısı aynı kurucu devlettten gelemeyecek. İdare Kurulu, 2 Kıbrıslı Türk, 2 Kıbrıslı Rum ve 1 yabancı üyeden oluşabilecek.
Kıbrıs Yüksek Mahkeme üyelerinin görev süresi 7 yıldan 9 yıla çıkarılıyor ve yeniden seçilebilme imkanı getiriliyor.
Yeni seçilen Federnal Parlamento, Başkanlık Konseyi'ni seçene kadar Devlet başkanılğı Eş-Başkanlık tarafından üstlenilecek. Eş-Başkanlar, isimleri referandumdan iki gün sonra BM Genel sekreteri'ne bildirilen şahıslar veya yapılmadığı takdirde ilgili kurucu devletin hükümet başkanları olacak. Eş-Başkanlar her ay rotasyona tabi olacak.
Yeni Başkanlık konseyi seçilene kadar, Bakanlar Konseyi Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Hükümeti olarak görev yapacak. Referamdomdan iki gün sonra isimleri BMGS'ne bildirilen şahıslar Bakanlar Konseyi üyesi olacak.
Bakanlar Konseyi'nin Kıbrıslı Rum üyeleri AB İşleri, Maliye, Adalet ve İçişleri Bakanlıklarını, Kıbrıslı Türk üyeleri ise Ulaştırma ve Doğal Kaynaklar, Dışişleri ve Savunma, Ticaret ve Ekonomi Bakanlıklarını üslenecek.
Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti'nin geçici bağımsız yetkileri, Başkanlık Konseyi yenilerini atayıncaya kadar ve her halükarda 31 Temmuz 2004 tarihini aşamayacak şekilde görevde kalacaklar.
Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti'nin geçici Başsavcısı Kıbrıs Türk devletinin Başsavcısı, Geçici Başsavcı Yardımcısı ise Kıbrıs Rum devletinin geçici Başsavcı Yardımcısı olmacak. Kararlar konsensüs ile alınacak.
Kıbrıs'ta yeni düzenin yürürlüğe girmesinden önce kamu görevi yürütmekte olan herkes Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti'nin kamu görevlisi sayılacak.
Kurucu devletlere ticaret ve kültürel konularda anlaşma yapma yetkisi esasen veriliyor. Buna Kıbrıs Türk tarafnıdan Türkiye ile ilişkileri de göz önünde tutularak yatırım ve mali anlaşmalar da ilave ediliyor.
Tarafların birbirinin akdettiği anlaşmalara yapabilecekleri itirazmercilerine Bakanlar Konseyi'nin yanısıra, Başkanlık Konseyi de ekleniyor.
Federal Parlamento, Meclis ve Senato'dan 16 üyenin başvurusu üzerine, kurucu Anlaşma'ya ekli anlaşmaların uygunluğunu incelemeye alabilecek.
Mal-mülk rejimi ile ilgili olarak Kıbrıs Türk tarafının istekleri doğrultusunda kapsamlı bir değişiklik getiriliyor. Buna göre, Rumlar Kuzey Kıbrıs'ta bıraktıkları malların 1/3'ü üzerinde hak iddia edebilecekler, diğer kısımlar ise bono ve tazminat konusu olacak.
Anayasa ekinde yer alan ve kamu malı sayılacak mallar listesine belediye malları da ilave ediliyor.
BM, devredilecek toprakların idaresini, yerel nüfusun günlük yaşamının idaresine halel getirmeksizin yapacak. BM yerel yetkililere direktif verebilecek ve gerektiği hallerde, yerel yetkilileri bir görev bölgesine sokabilecek.
Yeniden İskan Kurulu, uluslararası ajanslarla işbirliği ve kurucu devletlerle birlikte, yeniden iskan içirn kapsamlı bir plan geliştirecek. Bu plan 31 Ağustos 2004 tarihinde tamamlanmış olacak. Plan, yeniden iskanın maliyetine ilişkin uygun hükümlerin yapılması amacıyla Başkanlık Konseyi'ne sunulacak. 2005 bütçesinden tahsisat yapılması da öngörülüyor.
Kıbrıs Türk Devleti kendi toprakları üzerinde Federal Anayasa'ya bırakılmayan tüm konularda hak ve yetkilerini egemence kullanacak. Bu çerçevede Kıbrıs Türk devleti'nin kendi anayasası, çoğulcu ve demokratik bir siyasal sistemi, hükümeti, parlamentosu, bağımsız mahkemeleri ve kolluk kuvvetleri olacak.