Aksu'dan 'Kabahatler Kanunu' genelgesi

ANKARA (İHA) - İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu, "Kabahatler Kanunu'nun Uygulanması" ile ilgili 81 İl Valiliğine bir genelge yayınladı.

Bakan Aksu, genelgede, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu, 31 Mart 2005 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanmış ve 1 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe girdiğini hatırlatarak, kabahatleri suç olmaktan ve ceza kanunlarının kapsamından çıkarma eğilimi nedeniyle bu Kanun hazırlandığını ve fiilleri işleyenlere idari yaptırımlar getirildiğini kaydetti.

Bu fiiller karşılığında, idari para cezası ve idari tedbirler öngörüldüğü vurgulanan genelgede, idari para cezası bir ceza hukuku yaptırımı olan "adli para cezası" niteliğinde olmadığı belirtilerek, adli para cezası ile idari para cezası belli bir miktar paranın kişiden alınıp Devlet Hazinesine intikalinden ibaret gibi görünse de; adli nitelikteki para cezası ile idari nitelikteki para cezası arasında, karar veren merci, yaptırımın infaz sureti, yaptırıma bağlanan kanuni neticeler bakımından önemli farklılıklar bulunduğu vurgulandı.

Kabahatler Kanunu'nun uygulanmasından bütün kolluk birimleri, belediye zabıta görevlileri ve kamu kurum ve kuruluşlarının ilgili idari birim amirleri ve yetkili kamu görevlileri sorumlu olduğu belirtilerek, Kabahat fiilinin işlendiğini haber alan sorumlu birim personeli neticeye varmak için gerekli araştırmaları yapmasının ardından araştırma neticesi kabahat fiilinin işlendiğine dair yeterli delillerin varlığı, kabahatin tespit edilmesi ve kabahat fiiline uygulanacak yaptırımın kendi görev alanına girmesi halinde, idari yaptırım karar tutanağını düzenleyeceği ifade edildi. İdari yaptırım karar tutanağında yer alacak bilgilerin aldığı genelgede, idari yaptırım kararının kimlere uygulanacağı açıklandı. Fiili işlediği sırada 15 yaşını doldurmamış çocuk ile akıl hastalığı nedeniyle, işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamayan veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede azalmış olan kişi hakkında idari para cezasının uygulanamayacağı vurgulanarak, ancak bu kişiler hakkında diğer idari tedbirler alınacağı ifade edildi.

İdari yaptırım kararının, kesinleşmesine müteakiben idari para cezasının tahsili için mahallin en büyük mal memuruna resmi yazı ile gönderileceği belirtilerek idari yaptırım kararının ilgiliye tebliği ya da tefhimi tarihinden itibaren 15 gün içinde idarinin para cezasının ödenmesi halinde, cezanın 3/4'ü tahsil edileceği kaydedildi. Genelgede öngörülen idari para cezaları Yeni Türk Lirası olarak uygulanacağı belirtilerek Kanun'da belirtilerek, kabahat türleri ve cezaları şöyle açıklandı:

"KABAHAT TÜRLERİ Emre aykırı hareket: Yetkili makamlar tarafından adli işlemler nedeniyle ya da kamu güvenliği, kamu düzeni veya genel sağlığın korunması amacıyla, hukuka uygun olarak verilen emre aykırı hareket eden kişiye yüz Türk Lirası idari para cezası verilecektir. Bu cezaya emri veren makam (Cumhuriyet savcısı, hakim veya mülki amir gibi) tarafından karar verilecektir. Bu halde emre aykırı davranış fiilini tespit eden kamu görevlileri, karar verilmek üzere durumu emri veren makama iletecek ve emri veren makamın cezalandırmaya ilişkin yazılı kararını tanzim edeceği İdari Yaptırım Karar Tutanağına ekleyecektir.
Dilencilik: Kolluk veya belediye zabıta görevlilerince, dilencilik yapan kişiye 50 Türk Lirası idari para cezası verilecektir.
El konulan gelir var ise, el koyma tutanağı ile birlikte ilgili kolluk birimine veya belediye zabıta birimine teslim edilecek ve bu birimlerce de el konulan gelirin mülkiyetinin kamuya geçirilmesi için mülki idare amirinden veya belediye encümeninden karar alınacaktır. Karar yazısının ekinde el koyma tutanağı da bulunacaktır.
El konulan ve mülkiyeti kamuya geçirilen gelir, el koyma tutanağı ve kararı ile birlikte ilgili kolluk birimince veya belediye zabıta birimince kararın kesinleşmesinden itibaren mahallin en büyük mal memuruna gönderilecektir.
Kabahatler Kanunu'nun gerekçesinde de belirtildiği üzere çocukları, beden veya ruh bakımından kendini idare edemeyecek durumda bulunan kimseleri dilencilikte araç olarak kullanan kişiler 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK)'nun 229'uncu maddesine göre suç işlemektedirler. Bunlar hakkında 5237 sayılı TCK hükümleri uygulanacaktır.

KUMAR
Kumar; zaman ve mekana bağlı olmaksızın, kazanç amacıyla kir ve zararın talihe bağlı olduğu oyunları ifade etmektedir. Kabahatler Kanunu'na göre kumar oynayan kişi kabahat işlemiş olur. Kumarın mesken, kapalı mekanlar veya açık alanlarda oynanması da kabahat fiilini oluşturur.
Kabahatler Kanunu'nda kumar oynanması, bir kabahat olarak tanımlanmış, karşılığında idari para cezası öngörülmüştür. Bu nedenle kumar oynanması için yer ve imkan sağlayanlara 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'na göre, oynayanlara ise Kabahatler Kanunu'na göre işlem yapılacaktır. Kolluk görevlileri kumar oynayan kişiye, yüz Türk Lirası idari para cezası verecektir.
El konulan gelir var ise el koyma tutanağı ile birlikte ilgili kolluk birimine teslim edilecek ve bu birimlerce gelirin mülkiyetinin kamuya geçirilmesi için mülki idare amirinden karar alınacaktır. Karar yazısının ekinde el koyma tutanağı da bulunacaktır.
El konularak mülkiyeti kamuya geçirilen gelir, el koyma tutanağı ve karar ile birlikte ilgili kolluk birimince kararın kesinleşmesinden itibaren mahallin en büyük mal memuruna gönderilecektir.

SARHOŞLUK Sarhoş Olarak Başkalarının Huzur ve Sükununu Bozmak: Kolluk görevlilerince sarhoş olarak başkalarının huzur ve sükununu bozacak şekilde davranışlarda bulunan kişiye, elli Türk Lirası idari para cezası verilecektir.
Kabahatler Kanunu'nun gerekçesinde de belirtildiği üzere bu hükmün uygulanabilmesi için, sarhoş olan kişinin, başkalarının huzur ve sükununu bozacak şekilde davranışlarda bulunması gerekir. Kişinin alkol aldığı doktor raporu veya mevcutsa alkometre ile tespit edilecek, doktor raporu veya varsa alkometre çıktısı, yoksa alkometre ölçümüne ilişkin tutulan tutanak delil olarak evraka eklenecektir. Bunun için, davranışın umuma açık yerlerde gerçekleşmiş olması gerekmez. Bu yaptırımın uygulanabilmesi için şahsın hem huzur ve sükunu bozması hem de alkollü olması şartı gerekmektedir.
Sarhoş olan ve idari yaptırım kararı uygulanan kişi ikaz edilerek ailesine veya güvenilir bir kişiye teslim edilecek veya kişi kolluk biriminde sarhoşluğu geçinceye kadar kontrol altında tutulacaktır. Kollukça kontrol altına alınan kişinin bir yakınına veya belirlediği bir kişiye gecikmeksizin bilgi verilecektir. Kontrol altına alınan kişi yabancı ise, yazılı olarak karşı çıkmaması halinde durumu vatandaşı olduğu devletin konsolosluğuna bildirilecektir. Gerektiğinde kontrol altına alınan kişinin kaçmasını, kendisinin veya başkalarının hayat veya beden bütünlüğü bakımından doğabilecek tehlikeleri önlemek için kolluk tarafından gerekli önlemler alınacaktır. Sarhoşluğu geçince kişi serbest bırakılacaktır.

GÜRÜLTÜ
Gürültü: Kolluk veya belediye zabıta görevlilerince başkalarının huzur ve sükununu bozacak şekilde gürültüye neden olan kişiye, elli Türk Lirası idari para cezası verilecektir.
Bu fiilin bir ticari işletmenin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, işletme sahibi gerçek veya tüzel kişiye bin Türk Lirası'ndan 5 bin Türk Lirası'na kadar idari para cezası verilecektir.
İşletme sahibi gerçek veya tüzel kişiye uygulanacak idari para cezasının miktarı belirlenirken, işlenen kabahatin içeriği, failin kusuru, gerçek veya tüzel kişinin ekonomik durumu göz önünde bulundurularak verilecek cezanın miktarı takdir edilecek ve bu takdirin gerekçesi İdari Yaptırım Karar Tutanağı'nın "Elde Edilen Deliller" bölümünde belirtilecektir.
Gürültünün tespit edilmesinde, öncelikle ihbar veya şikayet incelenecek ve buna ilişkin tanzim edilen tutanak İdari Yaptırım Karar Tutanağı'nın ekine konulacaktır.
Rahatsız Etme: Kolluk veya belediye zabıta görevlilerince, mal veya hizmet satmak için başkalarını rahatsız eden kişiye, elli Türk Lirası idari para cezası verilecektir.
Umuma mahsus veya umuma açık yerlerde veya işyeri ve konutlara gelmek suretiyle, bu yerlerde bulunan kişileri herhangi bir talebi bulunmaksızın meşgul ettikleri tespit edilenlere bu ceza uygulanacaktır.

İŞGAL İşgal: Bu kabahate idari yaptırım kararı uygulamaya sadece belediye zabıta görevlileri yetkilidir.
Yetkili makamların açık ve yazılı izni olmaksızın, meydan, cadde, sokak veya yayaların gelip geçtiği kaldırımları işgal eden veya buralarda mal satışa arz eden kişilere elli Türk Lirası; yetkili makamların açık ve yazılı izni olmaksızın, meydan, cadde, sokak veya yayaların gelip geçtiği kaldırımlar üzerine inşaat malzemesi yığan kişilere de yüz Türk Lirası'ndan beş yüz Türk Lirası'na kadar idari para cezası verilecektir.
İşlenen kabahatin içeriği, failin kusuru, gerçek veya tüzel kişinin ekonomik durumu göz önünde bulundurularak, verilecek cezanın miktarı takdir edilecek ve bu takdirin gerekçesi İdari Yaptırım Karar Tutanağı'nın "Elde Edilen Deliller" bölümünde belirtilecektir.

TÜTÜN
Tütün Mamullerinin Tüketilmesi: Bu bölümde tütün mamullerinin tüketilmesi ile ilgili Kabahatler Kanunu'nun kolluğa ve kamu kurum ve kuruluşlarının ilgili idari birim amirlerine yetki verdiği konulara ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Kamu hizmet binalarının kapalı alanlarında tütün mamulü tüketen kişilere, ilgili idari birim amirinin yetkilendirdiği kamu görevlileri tarafından elli Türk Lirası idari para cezası verilecektir. Bu hüküm tütün mamulü tüketilmesine tahsis edilen alanlarda uygulanmayacaktır.
Toplu taşıma araçlarında tütün mamulü tüketen kişiye, elli Türk Lirası idari para cezası verilecektir. Kabahatin kamuya ait toplu taşıma araçlarında işlenmesi halinde idari yaptırım kararını ilgili idari birim amirinin yetkilendirdiği kamu görevlileri uygulayacaktır.
Özel hukuk kişileri tarafından işletilen toplu taşıma araçlarında tütün mamullerinin tüketilmesi halinde tüketen kişilere başvurulan ilk kolluk birimi tarafından elli Türk Lirası idari para cezası verilecektir.
Özel hukuk kişilerine ait olan ve herkesin girebileceği binaların kapalı alanlarında, tütün mamullerinin tüketilemeyeceğini belirtir açık bir işarete yer verilmesine rağmen, bu yasağa aykırı hareket eden kişiye, elli Türk Lirası idari para cezası verilecektir. Bu ceza, şikayet üzerine kolluk kuvvetlerince verilecektir.

KİMLİK BİLDİRMEME Kimliği Bildirmeme: Görevle bağlantılı olarak sorulması halinde, yetkili kamu görevlisine kimliği veya adresiyle ilgili bilgi vermekten kaçınan veya gerçeğe aykırı beyanda bulunan kişiye yetkilendirilmiş kamu görevlisi tarafından elli Türk Lirası idari para cezası verilecektir.
Açıklamada bulunmaktan kaçınması veya gerçeğe aykırı beyanda bulunması dolayısıyla kimliği belirlenemeyen kişi tutulacak, yetkili kamu görevlisi durumdan yazılı olarak Cumhuriyet savcısını derhal haberdar edecektir. Bu kişi kimliği açık bir şekilde anlaşılıncaya kadar, Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri çerçevesinde gözaltına alınabilecek ve gerekirse tutuklanabilecektir. 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu'nun 17'inci maddesi hükmü saklıdır.
Kişinin kimliğinin belirlenmesi durumunda yakalama ve gözaltına alma işlemlerine derhal son verilecektir.

ÇEVRE KİRLETME
Çevreyi Kirletme: Bu kabahat ile ilgili olarak idari para cezasını vermeye ve miktarını takdire belediye zabıta görevlileri yetkilidir.
- Evsel atık ve artıkları, bunların toplanmasına veya depolanmasına özgü yerler dışına atan kişiye, yirmi Türk Lirası idari para cezası verilecektir. Bireysel atık ve artıkların atılması halinde de bu hüküm uygulanacaktır.
- Fiilin yemek pişirme ve servis yerlerinde işlenmesi halinde işletme sahibi gerçek veya tüzel kişiye, 500 Türk Lirası'ndan 5 bin Türk Lirası'na kadar idari para cezası verilecektir.
- Hayvan kesimine tahsis edilen yerler dışında hayvan kesen veya kesilen hayvan atıklarını sokağa veya kamuya ait sair bir alana bırakan kişiye, elli Türk Lirası idari para cezası verilecektir.
- İnşaat atık ve artıklarını bunların toplanmasına veya depolanmasına özgü yerler dışına atan kişiye, yüz Türk Lirası'ndan 3 bin Türk Lirası'na kadar idari para cezası verilecektir. İnşaat faaliyetinin bir tüzel kişi adına yürütülmesi halinde bu tüzel kişi hakkında verilecek idari para cezasının üst sınırı 5 bin Türk Lirası'dır. Bu atık ve artıkların kaldırılmasına ilişkin masraf da ayrıca kişiden tahsil edilecektir.
- İşlenen kabahatin içeriği, failin kusuru, gerçek veya tüzel kişinin ekonomik durumu göz önünde bulundurularak, verilecek cezanın miktarı takdir edilecek ve bu takdirin gerekçesi İdari Karar Yaptırım Tutanağı'nın "Elde Edilen Deliller" bölümünde belirtilecektir.
- Kullanılamaz hile gelen veya ihtiyaç fazlası ev eşyasını bunların toplanmasına ilişkin belirlenen günün dışında sokağa veya kamuya ait sair bir yere bırakan kişiye elli Türk Lirası idari para cezası verilecektir. Bu eşyanın toplanması hususunda belediye tarafından belirli aralıklarla yılda üç günden az olmamak üzere belirlenen günler önceden uygun araçlarla ilin olunacaktır.
- Kullanılamaz hile gelen motorlu kara veya deniz nakil araçlarını ya da bunların mütemmim cüzlerini sokağa veya kamuya ait sair bir yere bırakan kişiye 250 Türk Lirası idari para cezası verilecektir. Bunların kaldırılmasına ilişkin masraf da kişiden ayrıca tahsil edilecektir.
- Bu kabahatler dolayısıyla meydana gelen kirliliğin kişi tarafından derhal giderilmesi halinde idari para cezasına karar verilmeyebilecektir..
- Kabahatler Kanunu'nun 41'inci maddesi hükümleri, belediye sınırları içinde uygulanacaktır.

AFİŞ ASMA Afiş Asma: Meydanlara veya parklara, cadde veya sokak kenarlarındaki kamuya ait duvar veya alanlara, rızası olmaksızın özel kişilere ait alanlara bez, kağıt ve benzeri afiş ve ilin asan kişiye, kolluk veya belediye zabıta görevlilerince yüz Türk Lirası'ndan 3 bin Türk Lirası'na kadar idari para cezası verilecektir. Aynı içerikteki afiş ve ilanlar, tek fiil sayılacaktır.
Ancak yetkili makamlardan alınan açık ve yazılı izne dayalı olarak asılan afiş ve ilanlar için idari para cezası uygulanmayacaktır. Bu izinde, afiş ve ilanın asılacağı zaman dilimi açık bir şekilde gösterilecektir. Bu afiş ve ilanlar izin verilen gerçek veya tüzel kişi tarafından bu sürenin dolmasını müteakip derhal toplatılacaktır. Toplatma yükümlülüğüne aykırı hareket edilmesi halinde yüz Türk Lirası'ndan 3 bin Türk Lirası'na kadar idari para cezası verilebilecektir. Bu afiş ve ilanların kaldırılmasına ilişkin masraflar da ilgili kişilerden ayrıca tahsil edilecektir.
İşlenen kabahatin içeriği, failin kusuru, gerçek veya tüzel kişinin ekonomik durumu göz önünde bulundurularak, verilecek cezanın miktarı takdir edilecek ve bu takdirin gerekçesi İdari Karar Yaptırım Tutanağı'nın "Elde Edilen Deliller" bölümünde belirtilecektir.
Özel kanunlardaki hükümler saklıdır. Bu bağlamda Kabahatler Kanunu'nun gerekçesinde de belirtildiği gibi seçim döneminde afiş ve ilin asılması hususu seçim mevzuatında özel olarak düzenlendiğinden, bu hükmün kapsamı dışında bırakılmıştır.

SİLAH TAŞIMA
Silah Taşıma: Yetkili makamlardan ruhsat almaksızın kanuna göre yasak olmayan silahları park, meydan, cadde veya sokaklarda görünür bir şekilde taşıyan kişiye, kolluk görevlileri tarafından elli Türk Lirası idari para cezası verilecektir.
Kabahatler Kanunu'na göre idari ceza uygulanabilmesi için iki unsurun bir arada olması gerekmektedir: Birincisi, hava veya gaz basıncıyla çalışan avda veya atıcılık sporunda kullanılan ateşli ya da ateşsiz tüfekler gibi yasak olmayan ancak yetkili makamlardan ruhsat almayı gerektiren silah bulunması, ikincisi bu silahın park, meydan, cadde veya sokaklarda görünür bir şekilde taşınması gerekmektedir.
İşlem yapılan kişiler hakkında sadece idari yaptırım kararı uygulanacak, silahların mülkiyetinin kamuya geçirilmesi işlemi tesis edilmeyecek ve yapılan işlem sonrası silah ilgiliye teslim edilecektir."