Akyatan Kumulu Ağaçla Hayat Buldu

Çukurova’nın verimli tarım topraklarının bir bölümünü yaşanmaz hale getiren rüzgâr erozyonuna karşı 41 yıl önce kurulan Akyatan kumul ağaçlandırması, bugün yöre ekonomisinin yüzünü güldürüyor. Balık potansiyeli yüksek, göçmen kuşların konaklama merkezi Akyatan Gölü’nün kumlarla dolmasını önleyen orman, fıstık çamı kozalağı toplayan köylünün en önemli gelir kapısı haline geldi. Gerisindeki topraklarda yer fıstığı ve karpuz ile iki kez ürün alınan alan, bir çok yabani hayvan türünün gelişmesine imkan tanıyor.

Karataş ilçesinde, Akdeniz civarındaki Kapıkum köyü sınırları içinde kalan 14 kilometre uzunluğundaki 4 bin 500 hektarlık Akyatan Kumulu, rüzgârın etkisiyle sürekli yükselen kum tepeleri, anbar diye bilinen düzlükler ve oluşan çukurlar ile vatandaşı tehdit edince, her yıl 2-3 metre ilerlemesi ve tarım arazilerinin kullanılamaz hale gelmesi üzerine köylüler 1964 yılında Adana Valiliği’ne başvurdu.

Bu müracaat üzerine mülkiyeti hazineye ait olan sahanın ağaçlandırılması için Orman Genel Müdürlüğü’ne tahsisi yapıldı. Daha sonra 1972’de dönemin Adana Orman Bölge Müdürü Yusuf İzzetin Tapçı önderliğinde hazırlanan ‘Akyatan Kumul Ağaçlandırma Projesi’ uygulamaya konuldu. 1987’ye kadar Kıbrıs akasyası, fıstık ve sahil çamı, okaliptus ile dağ servisi gibi türlerinin dikimiyle toplam 2 bin 65 hektarlık alan ağaçlandırıldı. Böylece, sürekli hareket halinde yörede tarım yapma imkanı bırakmayan Akyatan kumulu, kontrol altına alınarak yeşil bir çehreye büründü.

Adana Orman Bölge Müdürü Abdurrahman Acer, geçmişte yaşanan kumul istilasına karşı Akyatan’da örnek bir projenin hayata geçirildiğini söyledi. Kum fırtınasını engellemek amacıyla bir çok ağaç çeşidinin yanında özellikle fıstık çamına ağırlık verildiğini vurgulayan Acer, ilk ürünün alındığı 2003’te 150 ton olan kozalak üretiminin 2013’ün Haziran ayı itibariyle 870 tona yükseldiğini kaydetti. Bu rakamın, Türkiye’deki fıstık çamı üretiminin çok önemli bir payını oluşturduğunu dile getiren Acer, her türlü selülozik hammadde ve fıstık çamı kozalağından ülke ekonomisine 3 milyon TL’lik girdi sağlandığını ifade etti. Akyatan kumul ağaçlandırmasının, köylünün ve mevsimlik işçilere ciddi katma değer verdiğini hatırlatan Acer, kozalak toplayan işçilerin aile bütçelerine 1 milyon 500 bin TL kaynak girdiğini belirtti. Fıstık çamı ağaçlarının her yıl düzenli bir şekilde bakımını yaptıklarını anlatan Abdurrahman Acer, “Tarımsal ve hayvancılık faaliyetlerinin yanında orman dışı ürünlerle de Akyatan gözbebeğimiz gibi baktığımız bir alandır.” dedi.

Acer, 2 bin 65 hektarlık sahada gerçekleştirilen bu ağaçlandırma bölgesini daha da genişletmek istediklerine işaret ederek, “Akyatan’da Milli Emlak’tan tahsisi yapılmış bin 900 hektarlık bir yerimiz var. Sonbahardan itibaren kumul ağaçlandırılması olarak burada fıstık çamı dikimi yapacağız. Böylece kurumun kasasına yaklaşık 5 milyon, vatandaşın cebine ise yaklaşık 3 milyon gelir girecek.” diye konuştu.

Son yıllarda ülkede fıstık çamı, ceviz ve badem gibi orman dışı ürünlerin pazarının arttığına dikkat çeken Acer, ülkede şu anda ceviz ve bademin yüzde 60’ının ithal edildiğini aktardı. Acer, şöyle devam etti: “Ceviz ve badem ağaçlandırmalarını artırmak zorundayız. Bugüne kadar 9 köyde yapılan ceviz ve badem ağaçlandırmalarını, 2013 planlaması dâhilinde 27 köyde daha gerçekleştireceğiz. Bakanlığımız, ‘köy özel ağaçlandırmalarını’ öne çıkıyor. Dut, incir, alıç, mahlep, harnup ve defne fidanı dikimi şeklinde vatandaşa direkt katkı veren alternatif doğal ürünler üzerinde duruyoruz. Ormanın en az yüzde 15-20’lik kısmında gelir getirici türlerin olması için çaba gösteriyoruz. Örneğin; bu yıl yangına daha dayanıklı olan 600 bin fıstık çamı, 1 milyon defne fidanı dikmeyi hedefliyoruz. Önümüzdeki yıl da dut ve alıç üzerine yoğunlaşacağız.”

Bütün bu faaliyetlerdeki amacın, bozulan doğal dengeyi yeniden düzeltmeye yönelik olduğunu bildiren Müdür Acer, Akyatan’daki ağaçlandırmanın yeşil deniz kaplumbağası, caretta carettalar ile diğer yabani hayvan türlerinin çoğalmasına da ortam hazırladığını sözlerine ekledi. 75 yaşındaki Yusuf İzzetin Tapçı ise üniversite hocalarının desteğiyle Akyatan kumul ormanını büyük masraf ve emeklerle kurduklarını aktardı.