Mekke döneminde nazil olan Alak Suresi, ismini ikinci ayette geçen "alak" sözcüğünden alır. Alak Suresinde insanın yaratılış nedenlerine değinilmiş, yaratılışına nankörlük eden insanların yaşayacağı akıbetler hakkında bilgiler verilmiştir. Alak Suresinin ilk kelimesini "Oku" şeklinde tercüme etmek mümkündür ve bu kelime Peygamber Efendimize inmiş olan ilk ayettir. İşte Alak Suresi meali, Türkçe okunuşu ve Alak Suresinin faziletleri...
Kur'an-ı Kerim'de bulunan diğer sureler gibi Alak Suresi okunuşu itibarı ile son derece ahenkli ve vezinli bir yapıdadır. İlk vahyolunan sure olan Alak Suresini okumak ve ezberlemek, İslam geleneğinde oldukça önemsenmektedir.
Bismillahirrahmânirrahîm.
1- Ikra' bismi rabbikelleziy halak
2- Halekal'insane min 'alak
3- Ikre' ve rabbükel'ekrem
4- Elleziy 'alleme bilkalem
5- Allemel'insane ma lem ya'lem
6- Kella innel'insane leyatğa
7- Erra a hustağna
8- İnne ila rabbikerrü'câ
9- Eraeytelleziy yenha
10- Abden iza salla
11- Eraeyte in kane 'alelhüda
12- Ev emara bittakva
13- Eraeyte in kezzebe ve tevella
14- Elem ya'lem biennallahe yera
15- Kella lein lem yentehi lenesfe'an binnasıyeh
16- Nasıyetin kezibetin hatıeh
17- Felyed'u nadiyehu.
18- Sened'uzzebaniyete.
19- Kella la tütı'hü vescüd vakterib
Alak Suresi, konusu açısından incelendiğinde insanın yaratılışına vurgu yaptığı görülecektir. "Oku" ayetiyle başlayan sure, halk arasında İkra Suresi ismiyle de bilinir. Allah'a nankörlük edenlerin karşı karşıya kalacağı acı sondan da bahseden İkra Suresi meali itibarı ile Müslümanlar için pek çok ibret ihtiva eder.
Rahmân ve Rahîm olan Allah'ın ismiyle.
1- Yaratan Rabbinin adıyla oku!
2- İnsanı bir kan pıhtısından yarattı!
3- Oku! Rabbin sonsuz kerem sahibidir.
4- O Rab ki kalemle yazmayı öğretti.
5- İnsana bilmediği şeyleri öğretti.
6- Hayır! Doğrusu (kâfir) insan azgınlık eder.
7- Kendisinin muhtaç olmadığını zannettiği için.
8- Muhakkak ki dönüş mutlaka Rabbinedir.
9-10 - Namaz kıldığı zaman, bir kulu engelleyeni gördün mü?
11- Gördün mü (ne dersin?), ya o (kul) doğru yolda olur,
12- Veya kötülüklerden sakınmayı emrederse?
13- Gördün mü, ya bu (adam, hakkı) yalanlar, yüzçevirirse,
14- O adam, Allah'ın kendini gördüğünü hiç bilmiyor mu?
15-16 - Hayır, hayır! Eğer o, bu davranışından vazgeçmezse, and olsun ki biz, onu perçeminden, o günahkâr ve yalancı perçeminden tutup cehenneme sürükleriz.
17- O zaman o taraftarlarını yardıma çağırsın.
18- Biz de Zebanileri çağıracağız.
19- Hayır, sakın onu dinleme de, secde et ve yaklaş!
İslami kaynaklar Alak Suresinin fazileti hakkında pek çok bilgiye yer vermiştir. Kur'an-ı Kerim'in ilk vahyolunan suresi olan İkra Suresi fazileti açısından da İslam dünyası için son derece önemlidir.
Rasulullah bir hadisinde Alak Suresini okuyanlara bütün mufassal sureleri okumuş ecri verileceğini ifade etmiştir. Hücurat Suresinden Büruc suresine kadarki surelere mufassal sureler ismi verilir.
Çeşitli İslami kaynaklar Alak Suresinin, okuyanlara Allah'u Teala'nın büyük ecirlerin yanı sıra sabır ihsan edeceğini kaydetmiştir.
7 kere Alak Suresi okumanın, kişinin muradını gerçek kılacağına inanılır. Ayrıca herhangi bir hayırlı iş için 7 kere Alak Suresi okumak, o işin rast gitmesini sağlar.
Tüm bunlara ek olarak Alak Suresini her gün okuyan kişilerin hafızasının daha kuvvetli bir hal alacağı belirtilmiştir.
Alak Suresinin ve dolayısıyla Peygamber Efendimize inen ayetlerin "Oku" emriyle başlaması, İslam dininde okumanın ne kadar önemli olduğuna dair bir işaret olarak kabul edilmiştir. Buradaki "Oku" ifadesinden kasıt yalnızca yazılı metinler değil, bütün evrenin sırlarının okunmasıdır. Devamında gelen "Yaratan Rabbinin adıyla oku" emri ise her işe Allah'ın ismiyle başlamanın önemini vurgulamaktadır. Nitekim ayette de vurgulandığı gibi her şeyi yaratan Allah'tır. Dolayısıyla yaratanın ismiyle evrene bakmak, onu anlamayı daha kolay bir hale getirecektir.
Pek çok müfessir 6. ayette tarif edilen çizgiyi aşan insan profilinin Ebu Cehil olduğunda ittifak etmiştir. Nitekim Alak Suresinin 6. ayetinden son ayetine kadar olan kısımları, Ebu Cehil'in Rasulullah'ı namaz kılarken görürse yüzünü toprağa sürteceğini söylemesi üzerine nazil olmuştur.
Alak Suresinin 2. ayetinde geçen ve sureye ismini veren alak kelimesi, Türkçe'ye alaka olarak geçmiş sözcüğün de köküdür. Alak, yapışmak ya da asılmak anlamlarına gelen fiilden türemiştir. Ancak surede yan anlamı ile kullanılan alak, insanın anne karnındaki ilk hallerinden biri olan zigot terimine karşılık gelmektedir.
Kur'an-ı Kerim'in uzun sayılamayacak surelerinden biri olan Alak Suresi 19 ayetten oluşur.
Mekke döneminde inen Alak Suresinin ilk 5 ayeti, Hz. Muhammed'e gelen ilk ayetler olarak bilinmektedir. Surenin geri kalanı daha sonra tamamlanmıştır ve aynı zamanda vahyi tamamlanan ilk suredir.
Alak Suresi, Kur'an-ı Kerim'de müstakil bir biçimde bulunan surelerden biridir. Dolayısıyla herhangi bir surenin çatısı altında bulunmaz.
Alak Suresi, Allah'a niyaz etmek maksadı ile herhangi bir sebep vesile kılınarak okunabilir. Ancak anlamı ile de alakalı olarak İslam alimleri ve çeşitli dini kaynaklar bazı özel haller için Alak Suresini tavsiye etmişlerdir.
Alak Suresinin özellikle bir işin hayırlı bir biçimde tamamlanabilmesi için okunması nasihat olunmuştur. Ayrıca daha yüksek makamdan bir kişinin huzuruna çıkarken Alak Suresi okumanın, olumlu bir izlenim uyandırmak için faydalı olduğu inancı mevcuttur.
Alak Suresini ezberden abdestsiz bir biçimde okumakta herhangi bir sakınca yoktur. Ancak Kur'an-ı Kerim'e abdestsiz el sürmenin caiz olmadığı konusunda İslam alimlerinin geniş bir ittifakı vardır. Dolayısıyla mushaf üzerinden Alak Suresi okumak için abdest almak gereklidir.
Alak Suresi Kur'an-ı Kerim'in orta uzunlukta sayılabilecek surelerindendir. Dolayısıyla yeterli okuma ve pratikle kolaylıkla ezberlenebilecek sureyi daha hızlı bir biçimde ezberleyebilmek için çeşitli yöntemler mevcuttur.
Öncelikle sureyi birkaç defa dikkatli bir biçimde okumak, ezberleme sırasında ortaya çıkabilecek mahreç ve telaffuz hatalarının önüne geçecektir.
Başlangıçta aşina olunan kelime gruplarını ezberlemek daha sonrası için son derece kolaylık sağlayan bir yöntem olacaktır.
Bunlara ek olarak bir baştan bir sondan ayet ezberleyerek ilerlemek, Kur'an-ı Kerim ezberlemede hafızlar tarafından da sıklıkla başvurulan bir yöntemdir. Bu yöntem sayesinde sonlara doğru oluşabilecek ezber aksaklıklarının önüne geçilebilmektedir.
Alak Suresini ezberleyemeyen ya da bir anlığına hatırlayamayan kişilerin Kur'an-ı Kerim'den herhangi bir sureyi okumasında bir sakınca yoktur. Bu noktada muradı veren Allah, dua ya da surelerin ise birer vesile olduğunu hatırlamak gerekir. En nihayetinde Kuran-ı Kerim'den bir sureyi samimi bir biçimde okuyanların duasının Allah katında kabul edileceğine inanılmalıdır.