Alel gen nedir? Alel gen örnekleri nelerdir?

Genler, aileden çocuklara geçen kalıtım birimleridir. Birçok kişisel, fiziksel özellik anneden ya da babadan olmak üzere çeşitli ebeveynler aracılığı ile çocuklara geçer. Genlerin yapılarını ve fonksiyonlarını inceleme altına alan biyolojik bilim dalına ise genetik adı verilir. Çevresel etkilerle birlikte genetik etkenler canlıların çeşitli fonksiyonunu ve dış görünüşleri etkiler. Buna da fenotip denir. Kişilerin gelişimlerinden görünümlerine çeşitli fiziksel özellikleri de onların fenotipleridir.

Genler de kendi aralarında çeşitli özelliklerine göre sınıflandırılmışlardır. Bu sınıflandırmaya göre genler, baskın gen ya da dominant gen ve çekinik gen ya da resesif gen olarak ayrılır. Baskın genler anneden ve babadan aktarılarak aynı fiziksel niteliği etkileyen genlerden, fiziksel görünüşü etkileyen genlerdir. Örnek olarak göz rengi, baskın genlere girer.

Çekinik ya da resesif gen, baskın genlerin oldukları ortamda daha geri planda kalır ve fenotip üzerinde etkisiz kalır. Eğer baskın gen yoksa çekinik gen etkili olur. Saç renkleri, çekinik genlere örnek bir durumdur. Birden fazla gen etkisi nedeni ile de fenotip ya da bazı hastalıklar oluşur. Buna da poligenik ya da çok genli kalıtım denir.

Epigenetik ise DNA metilasyonu benzeri olarak DNA üzerinde ortaya çıkan ve kalıcı olmayan durumlardır. Epigenetik etki aracılığı ile bazen genler aktif ya da inaktif olabilir. Bazı genler, örneğin eğer sağlıksız beslenme durumu varsa fonksiyonlarda kayıp yaşayabilir.

Alel gen nedir?

Kalıtım, psikolojik ya da fizyolojik gen karakterlerinin ebeveynlerinden çocuklarına aktarılmasıdır. Genler kalıtım birimleridir ve nesillerden nesillere aktarılır. Halk arasındaki günlük konuşma dilinde de “anaya ya da babaya çekmek” ifadesi aslında bu durumun bir sonucudur. Alel gen ise bir genin anneden ve babadan gelen alternatif kopyalarından bir tanesidir. Her insanda biri babadan, biri anneden gelen iki gen bulunur.

Alel ya da alelmorf, kişideki belli bir özellik üzerinde belirleyici olan bir genin farklı durumlarından biridir. Gen de alel de belli bir özelliğinin kalıtsal olan faktörünün ifadesi olarak kullanılır. Bir kromozomun bir lokusundaki 2 veya daha fazla seçeneği olan gen çeşidini anlatmak için alel kelimesi kullanılır.

Genlerde aynı olan karakteristik niteliği kodlayan ama farklı kodlar taşıyor olduğu için farklı özeliklerin meydana gelmesini sağlayan genlerden her biri alel olarak adlandırılır. Eğer atalardan biri zıt özelliklerin birine ve diğeri de karşıtına sahipse bu duruma alelmorfik özellik denir. Çeşitli örneklerle alen genler açıklanabilir.

Alel gen örnekleri nelerdir?

Alel gene başlıca örnek olarak göz rengi gösterilebilir. Örnek olarak göz rengini belirleyen genin mavi rengin oluşmasına neden olan bir versiyonu ile mavi göz rengini ortaya çıkaran versiyonlarından her biri aleldir. Homolog adı verilen kromozomları alel gen olarak bilinir. Bu durum da kişi üzerinde çeşitlilik oluşmasına neden olur.

Kan grubu üzerinden de alel örneği verilebilir. Örnek olarak B grubu olan kan allel gen ile birlikte, A grubu kanı alel gen üzerinden meydana gelen sonuç, kişinin AB kan grubunda olmasına sebebiyet verir. Her iki farklı kişiden meydana gelen yeni kişi, farklı bir çeşitlilik oluşturması üzerinden ele alınabilir.