Ali Çandır: "Tarım desteklerden yeterli pay almadığı için önümüzdeki dönem zorlanacaktır"

Antalya Ticaret Borsası (ATB) kasım ayı meclis toplantısı yapıldı. Pandemi döneminde ekonomiyi ele alan ATB Başkanı Ali Çandır, 10 milyon insanı bünyesinde barındıran tarıma yönelik desteklemelerin yetersizliğine dikkat çekti. Tarım için ayrılan desteklemelerin 22 milyar TL ile 2020 yılı desteklemesiyle aynı olduğunu vurgulayan Ali Çandır, “Tarım sektörü, zaten artan maliyetleri, satış fiyatlarına yansıtamamışken desteklerden de gerekli payı alamaması nedeniyle önümüzdeki dönem daha da zorlanacaktır" dedi.
Toplantı, Meclis Başkanı Erdoğan Ekinci başkanlığında online toplandı. Yönetimin çalışması hakkında Meclis üyeleri bilgilendirilirken, ATB Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, pandemi döneminde ekonomik beklentiler, tarım ve Borsa’nın çalışmaları hakkında açıklamalarda bulundu.
Tarımın öneminin pandemi döneminde hem ülkemizde, hem de dünyada daha çok anlaşıldığını söyleyen Çandır, “Bütün ülkeler pozisyonunu buna göre alıyor. Toplum olarak bizim de stratejik sektör tarıma gerekli desteği vermemiz gerekiyor” dedi. TBMM’de 2021 bütçe çalışmalarının başladığını belirten Çandır, gelirin 1.1 trilyon TL ve giderin 1.4 trilyon TL olarak öngörüldüğü bütçede, 300 milyar TL gibi bir açığın bulunduğunu, aradaki farkın ise başta borçlanma olmak üzere diğer yollarla kapatılacağını kaydetti. 2021 yılı bütçesinde tarıma ayrılan payın yüzde 1.6 olduğunu ve milli gelir içindeki payının yüzde 0.38’de kaldığına dikkat çeken Çandır, “Bizim sürekli talep ettiğimiz, kanunda da yazılı olan tarımın milli gelir içinde payının yüzde 1’e çıkarılması hayal oldu” diye konuştu.
"Tarım hak ettiği payı almalı"
Ali Çandır, 10 milyon insanı bünyesinde barındıran ve ekonominin kılcal damarlarına kadar işleyen tarıma yönelik desteklemelerin yetersizliğine dikkat çekti. Tarım için ayrılan desteklemelerin 22 milyar TL ile 2020 yılı desteklemesiyle aynı olduğunu vurgulayan Ali Çandır, “Tarım sektörü, zaten artan maliyetleri, satış fiyatlarına yansıtamamışken desteklerden de gerekli payı alamaması nedeniyle önümüzdeki dönem daha da zorlanacaktır. Dileğimiz bütçe görüşmelerinde tarımın hak ettiği payı alması yönündedir” dedi. Çandır, mazotta 177 milyon, gübrede 52 milyon ve hayvancılıkta 558 milyon TL azalan destekleme ödemelerinin ise sektörü yıpratacağını ifade etti.
"Somut adımlarla reformlar başlamalı"
Merkez Bankası Başkanı ve Hazine ve Maliye Bakanı’nın değişiminin ardından ekonomik iklimde yumuşama olduğunu söyleyen Ali Çandır, 25. dönem Antalya Milletvekilli olan, Kalkınma Bakanlığı döneminde YÖREX’e destek veren Lütfi Elvan ile geçmiş dönem Maliye Bakanı Naci Ağbal’a başarı diledi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın reform ve Avrupa Birliği’ne yönelik söylemlerinin de piyasaya olumlu yansıdığını belirten Çandır, “Bunların söylemden öte eylemlerle taçlanması etkinin kalıcı ve sürdürülebilir olmasını sağlayacaktır. İş dünyası olarak bu gelişmelerden memnununuz ama somut adımlarla reformların başlamasını diliyoruz” dedi.
"İlave taleplerde bulunmaya çalışıyoruz"
İlk 10 aylık veriler incelendiğinde bu yıl ilk defa Antalya’da kurulan şirket sayısının yüzde 19’luk artış ile yüzde 23 olan ülke ortalamasının altında kaldığına dikkat çeken Çandır, “Bu, Antalya’nın içerisinde bulunduğu olumsuz durumun işaretidir” dedi. Ödenen çek tutarındaki değişimde de Antalya’nın daralma içinde olduğunun görüldüğünü belirten Çandır, “Malum salgının ve ekonomik krizin kentimizi, ülkemiz ortalamasının çok üzerinde vurduğunu ve adeta bir ekonomik afet altında olduğumuzu belirtiyoruz. Bu durumu somut rakamlarıyla ortaya koymaya ve ilave taleplerde bulunmaya çalışıyoruz. İçerisinde bulunduğumuz durumda kentimize ilave bir güçlendirici yaklaşım gösterilmesini Hükümetimizden bir kez daha talep ediyoruz” diye konuştu.
"Borçlanmada artış yaşandı"
Pandemi döneminde borçlanmada yaşanan artışa dikkat çeken Çandır, Türkiye’de borçlanma ilk 10 ayda ortalama yüzde 8.73 artarken, Antalya’da borçlanma artışının yüzde 11.15 olduğunu belirtti. Çandır, “Antalya ülkemize oranla yaklaşık yüzde 50 daha fazla borçlandı” dedi. Çandır, Antalyalı iş insanlarının tüm zorluklara rağmen borçlarına sadık olma karakterlerini sürdürdüğünü vurguladı.
Ali Çandır, maliyet artışlarını fiyata yansıtamayan üreticinin borçlanarak işini sürdürmeye çalıştığını, bunun tarım sektörünün çıkmazı olduğunu söyledi. Çandır, “İlk 9 ayda ülkemizde yüzde 2.70 artan tarım kredilerine karşılık kentimizde yüzde 13.45’lik bir borçlanma artışı yaşandı” dedi. Çardır, rakamların tarım sektörünün elde ettiği gelirin giderinden az olduğunu gösterdiğini kaydetti.
"Tarımsal ihracat performansımız çok iyi"
Antalya’nın dış ticarette de Türkiye ortalamasının üzerinde performans gösterdiğini belirten Çandır, “TÜİK verilerine göre ülkemizin bu yılın ilk dokuz ayında ihracatı, ithalatının yüzde 75’i kadar olurken kentimizin ihracatı ithalatının yüzde 166’sını aşmış durumdadır. Tarımsal dış ticarette ise Antalya daha da gelişmiştir. Türkiye’nin tarım ve hayvancılık ihracatı, ithalatının yüzde 57’si karşılarken Antalya’da bu oran yüzde 800’ü aşmıştır. 100 dolarlık tarımsal ithalat yapıyorsak, 800 dolar tarımsal ihracat yapmışız. Tarımsal ihracata katkısı olan, üreten tüm üyelerimize teşekkür ediyorum” diye konuştu. Çandır, dış ticarette rekabeti diğer ülkelerle yapmamız gerektiğinin altını çizerken, “Dış ticarette rekabeti diğer ülkelerle yapmalıyız. Ama biz daha çok komşumuzla rekabet yapıyoruz. Fiyat kırarak ihracat yapmaya çalışıyoruz. Bu, hem karlılığı düşürüyor hem de ülkemiz değerlerini diğer ülkelere daha ucuza pazarlamamıza neden oluyor” dedi.
"Kota kabul edilemez"
Meclis’te Rusya ile yaşanan domates kotasına da değinen Başkan Çandır, “uçak krizi” sonrası Rusya tarafından domatese uygulanan 50 bin tonluk kotanın 2019 yılında 150 bin tona, 25 Şubat 2020 tarihinde ise 200 bin tona çıkarıldığını anımsattı. Kasım ayının son haftasında kotanın yüzde 98’inin dolduğunu kaydeden Çandır, “Ülkelerin siyasi ilişkileri ayrı, ticari ilişkileri ayrıdır. Kota kabul edilemez. İki ülke arasında sorun kalmadığına göre kotanın niye sürdüğünü anlayabilmiş değiliz. Üyelerimizin talebi kotanın tamamen kaldırılması yönünde. TOBB aracılığıyla konuyu ilgili Bakanlıklara ilettik” diye konuştu.
"Talepler kitapçık haline getirildi"
Kamunun yaş sebze ticaretine girerek özel sektörle rekabet etmesinin ticarete etkilerini Maliye Bakanı Lütfi Elvan’a ilettiklerini kaydeden Çandır, konuyla ilgileneceği söyleyen Bakan’ın özel sektörün bilgisine başvuracağını söyledi. Çandır, sözleşmeli tarıma yönelik yasal düzenlemelerin geliştirilmesi, tarım ve hayvancılık sektörlerindeki artan girdi maliyetleri, makarna, un, yem, süt ve et üretimi ile iştigal eden üyelerin sorunları, Burdur - Antalya hızlı tren hattının bir an önce hayata geçirilmesi, afetlerden zarar gören üreticilere uzun vadeli kredi ve diğer finansal desteklerin sağlanması, bunların zor durumda olan sektörlere hibe şeklinde yapılmasını da dile getirdiklerini anlattı. Çandır, KDV alacaklarının bir an evvel ödenerek üyelerin nakit akışlarının düzenlenmesi ve geçici vergi uygulamasının 2021 yılında kaldırılması, çiğ süt fiyatlarının en az 3 TL’ye çıkarılması ve primlerin artırılması ile referans fiyatların 3-6 aylık periyotlarla belirlenmesi, üreticilerin kullandığı enerji bedellerinin mahsul dönemlerinde ve yılda iki defa fatura edilmesi, tarıma dayalı enerji bedellerinde indirim uygulanmasını da toplantıda ilettiklerini belirtti. Taleplerin kitapçık haline getirilip ilgili Bakanlıklara iletildiği bilgisini veren Çandır, taleplerinin takipçisi olacaklarını vurguladı.
"Hasyurt Tarım Fuarı canlanıyor"
Son birkaç yıldır düzenlenmesine ara verilen ancak bölge tarımının gelişimine ciddi katkısı olan Hasyurt Tarım Fuarı’nın yeniden düzenlenmesi için Finike Belediyesi ve Kumluca Ticaret ve Sanayi Odası ile birlikte çalıştıklarını bildiren Çandır, “Fuarın 2021 yılı Mart ayında salgın koşullarına uygun olarak 25’inci kez düzenlenmesi için çalışıyoruz. Finike Belediyesi ve Kumluca Ticaret ve Sanayi Odamızın talebiyle ‘eski adıyla yeni tarzıyla’ bu fuarı yapalım istiyoruz” diye konuştu.
Başkan Çandır, Tarım ve Orman Müdürlüğü işbirliğinde düzenledikleri Zeytin Mektebi, Sizin Oraların Nesi Meşhur Programı hakkında üyelere bilgi verirken, Tarım Konseyi toplantısına katılarak tarıma destek veren Antalya Valisi Ersin Yazıcı’ya teşekkür etti. Çandır, Antalya Ticaret ve Sanayi Oda’nın düzenlediği “Kente Önem Katanlar” ödülünü almaya hak kazananları kutlarken, KÖK ödülleri kapsamında Antalya Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’ne yaptırılan spor salonu için ATSO’yu tebrik etti.
Mecliste üyeler, sektörleriyle ilgili değerlendirmelerde bulundu.