Alkol, karaciğeri de harap ediyor

Alkol, ‘vücudun her türlü ihtiyacını karşılamak üzere 24 saat durmaksızın çalışan, karmaşık bir kimyasal fabrika olarak’ tanımlanan karaciğeri de tahrip ediyor. Tüketilen besinlerin, karaciğerin sağlıklı çalışmasını yakından etkilediğini belirten uzmanlar, alkol tüketenlerde ise karaciğer hastalıklarının oluşma riskinin arttığını söylüyor.

Bursa Özel Bahar Hastanesi’nden Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Cemalettin Çetin, alkolün esas emilim yerinin ince bağırsak olsa da ağız, yemek borusu ve midede de az miktarda emilebildiğini söyledi. Alkolün kana geçtiğinde hızla bütün vücuda dağılarak, hücre içi de dahil, su bulunan her yere taşındığına işaret eden Uzm. Dr. Çetin, alkolün zararlı etkisinden bu dağılımın sorumlu olduğunu, alkolün hamile kadınlarda bebeğe ve emziren kadınlarda anne sütüne de geçtiğini kaydetti.

ALKOLÜN KARACİĞERE ETKİSİ GEÇ FARKEDİLİR

Bir zamanlar, alkol kullananlarda sıkla görülen karaciğer hasarının sebebinin, alkolün beslenme üzerindeki olumsuz etkisi ile açıklanmaya çalışıldığına işaret eden Uzm. Dr. Çetin, şöyle devam etti: “Bugün alkolün toksik etkisi ile doğrudan karaciğer hücrelerine zarar verdiği de bilinmektedir. Karaciğerin, alkolü zararsız hale getirme işlemi sırasında, diğer fonksiyonları aksar. Hele bu işlem çok uzun sürerse karaciğer hücreleri de hasar görebilir, yapısal değişikliklere uğrayabilir (karaciğerde yağlanma). Bazı durumlarda karaciğerde yoğun inflamasyon (alkolik hepatit) veya nedbeleşme (siroz) gelişebilir.

Alkolün karaciğere verdiği zarar geç fark edilmektedir. Bunda, karaciğer hücrelerinin yaklaşık dörtte üçü hasar görmeden bir şikayetin ortaya çıkmaması rol oynar. Ancak böyle bir şikayet ortaya çıktığında yapacak fazla bir şey yoktur. Oysa düzenli yapılan kontrollerde, doktor gerek muayene bulguları gerek laboratuvar değerlerine bakarak önemli ipuçları elde edebilir. Olay kalıcı hale gelmeden erken fark edilir ve alkol kesilir ise karaciğer hücreleri kendini yenileyebilir. Her durumda alkolün kesilmesi, karaciğer fonksiyonlarında belirgin düzelme ile sonuçlanır. Gelişmiş ülkelerde alkol, karaciğer tahribinin en sık nedenidir. İngiltere ve Avrupa'da en sık karaciğer nakil sebebi, alkole bağlı kronik karaciğer hastalığıdır. Kadınlarda, genç ve erişkinlerde alkol alımının artması alkole bağlı karaciğer hastalığının görülme sıklığını da artırmaktadır.”

Alkole bağlı karaciğer hastalığının yağlı karaciğer, alkolik hepatit ve siroz olmak üzere birbiri ile ilişkili üç fazda görüldüğünü belirten Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Cemalettin Çetin, yağlı karaciğerin genellikle klinik olarak belirti vermediğini dile getirdi. Alkole bağlı karaciğer hastalığı olan hastaların bir kısmında kötü gidişli şiddetli alkolik hepatit gelişebildiğini anlatan Uzm. Dr. Çetin, “Alkolik hepatit, karaciğerde hafif tahripten yaşamı tehdit eden şiddetli tahribe kadar uzanan bir hastalık spektrumunu yansıtır. Genellikle zeminde kronik karaciğer hastalığının varlığında alkol alımı yeni alevlenmeye neden olabilir. Gerçek görülme sıklığı bilinmemektedir. Hastaneye yatırılan alkole bağlı karaciğer hastalarının yüzde 10-35’inde alkolik hepatit gözlenebilir. Alkole devam eden hastalarda alkolik hepatitin kalıcı harabiyete ilerleme ihtimali artmaktadır. Her ne kadar aşırı içki tüketenlerin çoğunda yağlı karaciğer görülmekte ise de daha az bir kısmında ileri karaciğer hastalığı görülür.” dedi.

TEDAVİ İÇİN ALKOLÜN BIRAKILMASI ŞART

Kadınların, alkole bağlı karaciğer tahribine 2 kat hassas olduğunu vurgulayan Dr. Çetin, kadınların erkeklere göre daha düşük dozda ve daha kısa süreli alkol alımında dahi alkole bağlı daha şiddetli karaciğer hastalığına yakalanabildiğini söyledi.

Alkolün kesilmesinin, tedavinin temelini oluşturduğuna dikkat çeken Uzm. Dr. Cemalettin Çekin, “Tıbbi takip, gerekli olduğunda psikiyatrik destek ve son zamanlarda uygulanan alkol alışkanlığına karşı bazı ilaçlarla hastaların yüzde 50’sinde alkol kesilebilmektedir. Alkol kesilmesinin histolojik bulguları daha iyi düzeylere geldiği, siroza ilerlemeyi azalttığı ve bütün hastalarda yaşam süresini artırdığı gösterilmiştir. Alkole devam edilmesi yaşam sürecini kısaltır. Alkolik karaciğer hastalığında protein kalori eksikliği sık gözlenir. Alkolik sirozlu hastalarda genelde alınan diyetten daha yüksek protein ve kalorili, düzenli oral beslenme ile kahvaltı ve gece atıştırmasının eklendiği sık beslenmenin faydalı olduğu belirtilmektedir. Alkolün kesilmesine rağmen 6 ay sirozda veya alkolik hepatitte denge bozukluğu devam eden ve alkol alışkanlığına bağlı şiddetli karaciğer dışı bulguları olmayan (kalp hastalıkları, beyinsel bozukluklar) hastalar karaciğer nakil adayıdırlar.” diye konuştu.