Alkolle ilgili bilinen doğru ve yanlışlar

1.Karaciğer hastalığına yakalananların çoğu alkolik değildir.

2.Sosyal olarak orta derece de alkol alanlar bile karaciğer hasarı için risk oluştururlar.

3.Alkollü içecekleri hiç tüketmeyen kişilerde ciddi karaciğer problemlerine sahip olabilirler.

Cevap: Tüm 3 ifade de doğrudur. Siz kaç tanesini doğru bildiniz?

Eğer cevaplar sizi şaşırttıysa cesaretiniz kırılmasın, çünkü yanlız değilsiniz. Alkol ve karaciğer arasındaki ilişki bir çok kişinin kafasını karıştırmıştır. Amerikan Karaciğer Vakfı bu konu hakkında bir çok yanlış anlaşılma olduğunu ifade etmiştir.

Memorial Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü'nden Gastroenterolog Dr. Hakan Güveli, alkol ve karaciğer hakkında merak edilen sorulan soruları cevapladı.

Alkol karaciğer hastalığına sebep olur mu ?

Evet, fakat sadece varolan diğer bir çok nedenden biridir ve risk ne kadar çok miktarda ve ne kadar süredir içtiğinize bağlıdır. 100'den fazla karaciğer hastalığı vardır. Virüsler, kalıtsal bozukluklar ve kimyasal madde ve ilaçlara karşı oluşan tepkiler bilinen sebeplerdir. Bilim adamları en ciddi karaciğer hastalıkları nedenlerini halen araştırmaktadır.

Güvenli olarak ne kadar alkol tüketebilirim? Bazı insanlar alkole diğerlerinden daha duyarlı olduğundan dolayı, herkes için uygun olabilecek basit bir cevap yoktur. Genelde eğer içki kullanan biriyseniz doktorlar günde iki içkiden fazla içmemeyi tavsiye ederler.

Tüketilen alkol miktarı yanında başka tehlikeler var mıdır?

Evet. Asetominofen içeren ilaçlarla birlikte alkol orta derece de bile alınırsa toksik etkileri olabilir. Bu tarz ilaçlar alıyorsanız, alkol alma konusunda özellikle dikkatli olmalı ve ilacınızı almak için alkollü içecek kullanmamalısınız. Yazılan ilaçlar nelere dikkat etmeniz gerektiğini doktorunuza danışınız.

"Sosyal içiciler" alkolik hepatit olabilir mi?

Evet. Alkolik hepatit sık olarak alkoliklerde görülse de alkolik olmayanlarda da görülebilir.Alkole karşı verilen karaciğer cevabı kişilerde belirgin değişkenlik gösterebilir.

Çok miktarda alkol ile ne tür karaciğer hastalıkları olabilir?

Alkoli hepatit, karaciğerin bir veya iki hafta süren iltihabıdır. İştahsızlık, bulantı, kusma, karın ağrısı ve gerginliği, ateş, sarılık ve bazen bilinç bulanıklığı bulguları görülebilir. Alkole bağlı siroz yıllar içinde görülür. Siroz hastalığı için karaciğer hücrelerinin kalıcı hasarı gerekir. "yağlı karaciğer" alkolik karaciğer hastalığında görülen en erken evredir. Eğer hasta bu evrede alkol almayı bırakırsa, karaciğer kendisini iyileştirir.

Alkolik hepatit nasıl teşhis edilir?

Alkolik hepatitin tanısı kolay değildir. Bazen bulgular alkol alındığı döneme göre, alkolün bırakıldıktan sonraki dönemde daha kötü olabilir. Genelde hastalık çok miktarda alkol tüketilen bir dönemden sonra ortaya çıksada, orta derecede içenlerde de görülebilir. Kan testleri tanıya yardım edebilir. Tanı esas olarak karaciğer biyopsisi ile konur. Bu da bir iğne ile lokal anestezi eşliğinde küçük miktarda karaciğer dokusunun alınıp mikroskop ile incelenmesi ile olur.

Kadın ve erkek alkolik hepatit için aynı riski mi taşır?

Kadınlar alkole bağlı karaciğer hasarı için daha fazla risk taşır. Aynı kiloda olan bir erkek ve bayan eşit miktarda alkol aldıklarında bile, bayanın kan alkol miktarı genelde daha fazladır. Kadınlar da erkeklere göre daha fazla vücut yağı ve daha az vücut suyu vardır ve dolayısıyla kadınların vücudu alkolden farklı biçimde etkilenebilir.

Tüm alkolikler de alkolik hepatit ve sonuçta siroz olur mu?

Hayır. Bazı alkolikler alkolizm tablosunun çoğu fiziksel ve psikolojik bulgularını gösterip ciddi etkilenseler de, ilerleyici karaciğer hasarı oluşmaz. Alkoliklerin % 10-25'inde zamanla alkolik siroz gelişir.

Alkolik hepatit yağlı karaciğerden farklımıdır?

Evet. Eğer herhangi bir kişi bir kaç gün içinde aşırı miktarda alkol alırsa, karaciğer hücreleri yağ damlacıkları ve su ile şişer. Bu durum "yağlı karaciğer" olarak adlandırılır. Diabet, obezite, bazı ilaçlar ve ciddi protein eksikliği de bu tabloya neden olabilir. Alkole bağlı oluşan yağlı karaciğer, alkol bırakıldığında iyileşir

Alkolik hepatit her zaman siroz yapar mı ? Hayır. Genelde alkolik hepatitin yeterli miktarda karaciğer hasarı yaparak siroz oluşturması yıllar alır. Eğer alkolik hepatit erkenden tanınır ve tedavi edilirse, siroz önlenir.

Alkolik hepatit tehlikeli midir?

Evet. Eğer özellikle hastada öncesinde karaciğer hastalığı varsa ölümcül olabilir. Çok miktarda alkol alımına bağlı besinsel eksiklikleri olanlarda, başka rahatsızlıklarda görülebilir. Bu tür problemler ve komplikasyonlar genelde tüm vücut sistemlerini etkileyebilir. Alkolik sirozu erkenden tanımak ve tedavi etmek önemlidir, böylece hayatı tehdit eden sonuçlar kontrol edilebilir.

Alkolik hepatit nasıl önlenir?

En iyi tedavi alkol alımını bırakmaktır. İlaçlar, iyi beslenme ve dinlenme de diğer tedaviler arasındadır. Hastaya kaçınılması gereken bazı ilaçlar ve kimyasallar hakkında bilgi verilir. Karaciğerin makul oranda iyileşme ve yenilenme kabiliyeti olduğundan dolayı, eğer kişi tamamen alkol almayı durdurursa alkolik hepatitli hastanın klinik gidişinde anlamlı bir umut oluşur.

Siroz alkolik hepatitden farklı mıdır?

Evet. Hepatit, karaciğer dokusunun iltihabıdır. Sirozda, normal karaciğer hücreleri hasara uğrar ve skar dokusu ile yer değiştirir. Bu gelişim karaciğerin bir çok yaşamsal önemli işlevlerini engeller.

Neler siroz yapar?

Sirozun bir çok nedeni vardır. Uzun süre alkol alımı bunlardan birisidir. Kronik hepatitler diğer önemli bir sebebdir. Çocuklarda en sık görülen nedenler safra kanallarının hasarı ile oluşan bilyer atrezi ve neonatal hepatitdir. Bu hastalıkları olan çocuklarda genelde karaciğer nakli yapılır. Karaciğer nakli gereken yetişkin hastaların çoğunda primer bilyer siroz hastalığı vardır. Bu hastalığa neyin yol açtığını henüz bilmesekte, herhangi bir şekilde alkol tüketimi ile ilişkili değildir. Demir ve bakır metabolizması ile ilgili kalıtımsal bozuklular ve uzun süre toksinlere maruz kalma ile de siroz oluşabilir.

Alkolikler de karaciğer nakli yapılmalı mıdır?

Bazı tıbbi merkezler alkoliklerin önemli bir kısmının yeniden alkol almaya başlayacağına inandıkları için, bu hasta grubuna karaciğer nakli yapmazlar. Diğer merkezler de operasyondan 6 ay öncesinde ve sonrasında alkol alınmamasını, eğitim programına katılınmasını ve gözlemi şart koşarlar.