Altın talebi düştü
İSTANBUL (İHA) - Dünya Altın Konseyi'nin (WGC), üç ayda bir hazırladığı "Altın Talebi Trendleri" (Gold Demand Trends) değerlendirme raporunda, 2002'nin ilk yarısında altın talebini etkileyen olumsuz faktörlerin etkisinin, üçüncü çeyrekte azaldığı belirtildi.
Rapora göre, altın talebi, üçüncü çeyrekte ton bazında yılın ilk aylarındaki seviyelerin altında kaldı. Talepteki azalış, yılın ilk yarısında görülen yüzde 14'lük orandan yüzde 7'ye indi, dolar bazında talep ise bir önceki yıla oranla yüzde 6 arttı. Yüzde 7'lik düşüşe rağmen, üçüncü çeyrekte altın talebinin toplam değeri 7.9 milyar dolar olarak kaydedildi. Altının ons başına değeri geçen senenin üçüncü çeyreğinde 274 dolar iken, bu çeyrekte ortalama 314 dolar olarak gerçekleşti.
TÜRKİYE'DE ALTIN TAKI TALEBİ Aynı rapora göre, Türkiye'deki altın talebindeki iyileşme, üçüncü çeyrekte yavaşladı. Fakat yılın ilk yarısındaki güçlü büyüme, yıllık altın talebinin 2001'in seviyelerinden yüzde 18 daha yüksek olduğunu gösterdi.
Ekonomide yaşanan olumlu gelişmelere rağmen politik kararsızlık, finansal ve kurumsal sektörlerin zayıflığı gibi engellerin olması talebi etkiledi. Turist sayısı bir önceki yıla oranla yüzde 10 artmasına rağmen, turistik satışlarda önemli bir artış gözlenmedi. TL'nin değer kaybetmesiyle daha da kötüleşen altın fiyatındaki artış, iç pazardaki alımları sınırladı. Takı talebi, sadece bir önceki yıla göre yüzde 2 daha fazla çıktı.
WGC'nin raporuna göre, bireysel yatırım talebi, Temmuz ve Ağustos'ta güçlü oldu. Fakat Eylül ayında yaklaşan seçimlerden kaynaklanan ekonomik durgunluk, alımları yavaşlattı. En belirgin düşüş bu çeyrekte yaşandı. Tüm çeyrek gözönüne alındığında bireysel yatırım, 2001'in üçüncü çeyreğinden yüzde 98 daha azdı. Fakat yıllık bazda bireysel yatırım 2001'den yüzde 50 oranında daha fazla gerçekleşti.
Türkiye'de altının yıllara göre yatırımı şöyle oluştu:
Ton 2000 2001 Q3'01 Q4'01 Q1'02 Q2'02 Q3'02 * ** Türkiye 177.4 114.1 38.3 33.7 28.8 27.7 38.2 - 0.4 17.7
Takı 147.7 87.4 30.6 24 17.4 20.1 31.1 1.5 8.2
Yatırım 29.7 26.7 7.7 9.6 11.4 7.6 7.1 -7.8 53.1
(* Üçüncü çeyreğin geçen yılın üçüncü çeyreğine oranı)
(** Yılın ilk dokuz ayının geçen yılın ilk dokuz ayına oranı)
ÜÇÜNCÜ ÇEYREKTE DÜNYAYA GENEL BAKIŞ
WGC'nin raporuna göre, zayıf olan dünya ekonomisi, altının dolar değerindeki artışı ve fiyat hareketleri, üçüncü çeyrekte takı satın almak isteyenler için caydırıcı olmaya devam etti. Buna karşılık üçüncü çeyrek boyunca alıcılar, altının onsunun önce 300 sonra 310 doların üzerinde seyreden fiyatlarına alıştılar. Takı talebinde ton bazındaki düşüş, yılın ilk yarısındaki yüzde 17'lik düşüşle karşılaştırıldığında yüzde 4'e düşerek yavaşladı. Dolar cinsinden üçüncü çeyrekteki talep, bir önceki yıla göre yüzde 10 yüksek oldu. Sanayideki altın talebi, üçüncü çeyrekte bir önceki yıla göre ton cinsinden yüzde 7, dolar cinsinden ise yüzde 23 daha fazla gerçekleşti. Bazı Doğu Asya ülkelerindeki toparlanma ilk olarak ikinci çeyrekte ortaya çıkıp hız kazandı. Dişçilik sektöründeki altın talebi ise, bir önceki yıldan ton bazında yüzde 1, dolar bazında da yüzde 15 daha fazla gerçekleşti.
BİREYSEL YATIRIM Aynı rapora göre, bireysel yatırım, ton bazında 2001 yılının üçüncü çeyreğine göre yüzde 32 daha az oldu. Bu, geçen yılki 11 Eylül terör saldırısı ardından yaşanan istisnai altın alım seviyesinden kaynaklandı. Bazı özel faktörlerin saptırıcı etkileri tolore edildiğinde, 2002'nin üçüncü çeyreğinde bu kategorideki tüketici talebi, daha önceki çeyreklere göre daha yüksek oldu. Altına yatırım amaçlı gösterilen bireysel ilgi, politik ve ekonomik endişelerin ışığında gelişmeye devam etti.
WGC'nin raporuna göre, Gold Demand Trends (Altın Talebi Trendleri) dergisinin rakamlarında yer almasa da, pazar raporları ve diğer deliller bunun aynı zamanda kurumsal yatırım için de geçerli olduğunu gösterdi. Takı ve bireysel yatırımı kapsayan tüketici talebinde yavaş düşüş seyri bir çok ülke için geçerli görülüyor. Bunun en belirgin görüldüğü ülke ise; Hindistan. Hindistan'da yılın ilk yarısındaki yüzde 44'lük düşüşe karşılık, üçüncü çeyrekte yüzde 8'lik bir düşüş oldu. Brezilya, Tayland ve Taiwan gibi Orta Asya ülkeleri de bu modeli izlediler. Lüks eşya sektöründeki önemli düşüşe rağmen Birleşik Devletler'deki takı talebi yüzde 3 oranında gelişirken, Pakistan ve Vietnam'da talep kendini toparladı. Avrupa ve Hong Hong'ta talep zayıf kalırken; Çin, Kore ve Endonezya gibi ülkelerde kararsız seyretti.
TALEPTEKİ DÜŞÜŞÜN SEBEBİ Bu arada Üçüncü çeyrekte altın talebinin zayıf olduğunu belirten World Gold Council CEO'su James Burton, WGC'nin tüm geleneksel biçimlerinde global pazarı desteklemeye devam edeceğini söyledi. Burton, "Üçüncü çeyrekte 780 ton olarak gerçekleşen dünya altın talebi, 2001'in üçüncü çeyreğinden yüzde 7 daha az oldu. Talep, ilk dokuz ayda 2.332 ton, yani 2001'in aynı döneminden yüzde 12 daha az gerçekleşti. 2002'in ilk dokuz ayında altın talebinin ton bazında düşmesinin öncelikli sebebi, fiyat artışları ve zayıf dünya ekonomisiydi. Diğer bir sebep de bu dönem boyunca maden şirketlerinin koruma rezervlerinde azaltmaya gidilmesiydi. Tüm bunlar altın talebinin düşük seviyelerde gerçekleşmesine neden oldu" dedi.
Yine Aynı rapora göre üçüncü çeyrekte 611 tonluk takı alımları, talebin önemli bir parçasını oluşturdu. Talep dağılımının diğer parçalarını ise; 83 tonluk bireysel yatırım, 69 tonluk endüstriyel amaçlı alım ve 17 tonluk dişçilik alanındaki kullanım oluşturdu.
Dünyada yıllara göre altın tüketimi şöyle oluştu:
Ton Bazında 2000 2001 Q3'01 Q4'01 Q1'02 Q2'02 Q3'02 * ** Toplam Tüketici 3335.5 3403.4 761.6 1027.2 721.8 659 694 -8.9 -12.7
Takı 3186.6 3063 638.5 938.6 631.9 601.3 610.8 -4.3 -13.2
Bireysel Yatırım 148.9 340.4 123.1 88.6 89.9 57.7 83.2 -32.4 -8.3
Endüstriyel 388.4 289.7 64.2 74.3 65.3 71.9 68.6 6.9 -4.4
Dişçilik 68.8 69.2 17 17.6 17.3 17.2 17.2 0.7 0.2
Toplam 3792.7 3762.3 842.8 1119.1 804.4 748.1 779.8 -7.5 -11.8
Toplam($ milyar) 34 32.8 7.4 10 7.5 7.5 7.9 6.1 0.4
(* Üçüncü çeyreğin geçen yılın üçüncü çeyreğine oranı)
(** Yılın ilk dokuz ayının geçen yılın ilk dokuz ayına oranı)
