Amme alacaklarına yeni düzenleme

Ankara - TBMM Genel Kurulunda, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı kabul edilerek yasalaştı.

Yasaya göre, tahsil edilemeyen amme alacağı, "Amme borçlusunun mal varlığı araştırması sonucunda haczi kabil herhangi bir mal varlığının bulunmaması, haczedilen mal varlığının satılarak paraya çevrilmesine rağmen satış bedelinin amme alacağını karşılamaması gibi nedenlerle tahsil edilemeyen amme alacaklarını" ifade edecek.

Tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağı ise "Amme borçlusunun haczedilen mal varlığına biçilen değerlerin amme alacağını karşılayamayacağının veya hakkında iflas kararı verilen amme borçlusundan aranılan amme alacağının iflas masasından tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması gibi nedenlerle tahsil dairelerince yürütülen takip muamelelerinin herhangi bir aşamasında amme borçlusundan tahsil edilemeyeceği ortaya çıkan amme alacaklarını" oluşturacak.

Amme alacağı ödenmeden yapılmayacak işlemler konusunda, Maliye Bakanlığı yetkili olacak. Bakanlık, Kamu İhale Kanunu kapsamında hak sahiplerine yapılacak ödemeler ile Harçlar Kanununda yer alan kayıt ve tescil harçları, noter harçlarından senet, mukavelename ve kağıtlardan alınan harçlar, tapu ve kadastro harçlarından tapu işlemlerine ilişkin alınan harçlar, gemi ve liman harçları ile diploma harçları hariç olmak üzere; imtiyazname, ruhsatname ve diploma harçları, trafik harçları ile Belediye Gelirleri Kanununda yer alan bina inşaat harcı ve yapı kullanma izin harcına konu işlemlerde, Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerine vadesi geçmiş borcun bulunmadığına ilişkin belge aranılması zorunluluğu getirebilecek. Bu kapsama girecek amme alacaklarını tür, tutar ve işlemler itibarıyla topluca veya ayrı ayrı tespit etmeye, zorunluluk getirilen işlemlerde hangi hallerde bu zorunluluğun aranılmayacağına, uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkili olacak.

Borcun olmadığına dair belgeyi aramaksızın işlem tesis eden kurum ve kuruluşlara 2 bin YTL idari para cezası verilecek. İdari para cezası, ilgilisine tebliğ tarihinden itibaren 1 ay içinde ödenecek. İdari para cezasına karşı tebliğ tarihini takip eden 30 gün içinde idare mahkemesinde dava açılabilecek.

Özellikle silah taşınması ve bulundurulması, yapı kullanma izni alımı, eski eser ve define arama izni alımı, avcılık belgesi alımı, maden arama izni, özel yat kayıtları gibi işlemlerde, vadesi geçmiş borcun bulunmadığına ilişkin belge zorunlu olarak aranılacak.

Limited şirketin amme borçlarından, eski ve yeni ortakların ne şekilde sorumlu olacakları da belirlenen tasarıya göre, limited şirketlerden tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya edilemeyeceği anlaşılan alacaklarda; ortağın şirketteki sermaye payını devretmesi halinde, payı devreden ve devralan şahıslar devir öncesine ait amme alacaklarının ödenmesinden müteselsilen sorumlu tutulacak. Amme alacağının doğduğu ve ödenmesi gerektiği zamanlarda pay sahiplerinin farklı şahıslar olmaları halinde bu şahıslar, amme alacağının ödenmesinden müteselsilen sorumlu olacak. Vergi Usul Kanunu kapsamına giren amme alacaklarının, kanuni ödeme sürelerinde farklı şahısların ortak olması halinde bu hüküm bunlar hakkında da uygulanacak.

Yurt dışına çıkış tahdidinin kapsamını yeniden düzenleyen yasaya göre, devlete ait olup Vergi Usul Kanunu ile Gümrük Kanunu kapsamına giren amme alacakları ile bunlara ait zam ve cezalarını ödeme emrinin tebliğini takip eden 7 gün içerisinde ödemeyenler ya da haklarında bu alacaklar nedeniyle ihtiyati haciz kararı alınanların yurt dışına çıkışı, alacaklı tahsil dairesinin talebi halinde ilgili makamlarca engellenecek.

Yurt dışı çıkış tahdidi, 100 bin YTL ve üzerinde olan teminat altına alınmamış amme alacağı için uygulanacak. Bakanlar Kurulu, bu tutarı 10 katına kadar arttırmaya, yarısına kadar indirmeye ve yeniden kanuni tutarına getirmeye yetkili olacak.

Kamu alacağına karşılık teminat alınması, alacağın tecil edilmesi, borçlunun aciz halinin tespit edilmesi, yargı mercilerince bu alacağının takibinin durdurulmasına karar verilmesi veya takibin kanunen durdurulması gereken diğer hallerde yurt dışı çıkış tahdidi, alacaklı tahsil dairesinin talebi üzerine ilgili makamlarca kaldırılacak.

Amme borçlusu hakkında uygulanan yurt dışı çıkış tahdidi, hastalık, iş bağlantısı gibi zorunlu hallerde alacaklı tahsil dairesinin uygun görmesi ve bildirimi üzerine ilgili makamlar tarafından kaldırılacak, ancak kaldırılmış olması yeniden uygulanmasına mani olmayacak.

Amme borçlusuyla birlikte amme alacağının ödenmesinden sorumlu olan ve amme borçlusu sayılan kişiler hakkında da yurt dışı çıkış tahdidi uygulanacak.

Amme borcunun vadesinde ödenmesi veya haczin tatbiki veya haczolunmuş malların paraya çevrilmesi amme borçlusunun çok zor duruma düşürecekse, amme alacakları, 36 ayı geçmemek üzere tecil edilebilecek.

Amme borçlusunun alacaklı tahsil daireleri itibarıyla tecil edilen borçlarının toplamı 50 bin YTL'yi aşmadığı takdirde teminat şartı aranmayacak. Bu tutarın üzerindeki amme alacaklarının tecilinde, gösterilmesi zorunlu teminat tutarı 50 bin YTL'yi aşan kısmın yarısı olacak. Bakanlar Kurulu, bu tutarı 10 katına kadar artırmaya, yarısına kadar indirmeye, yeniden kanuni tutarına getirmeye ve alacaklı amme idareleri itibarıyla bu hadler arasında farklı tutar belirlemeye yetkili olacak.

Amme alacakları için haciz yapılmışsa mahcuz mal, değeri tutarınca teminat yerine geçecek. Tecil edilen amme alacakları ile ilgili olarak daha önce uygulanan ve borcun tamamını karşılayacak değerde olan hacizler, yapılan ödemeler nispetinde kaldırılacak ve buna isabet eden teminat iade edilecek. Ancak, mahcuz malların değeri tecil edilen borç tutarından az, zorunlu teminat tutarından fazla olması halinde, hacizler, tecil şartlarına uygun olarak yapılan ödemeler neticesinde kalan tecilli borç tutarı mahcuz mal değerinin altına inmediği müddetçe kaldırılmayacak. Tecilli borca karşılık alınan teminat ise tecil şartlarına uygun olarak yapılan ödemeler neticesinde kalan tecilli borç tutarının zorunlu teminat tutarının altına inmesi durumunda, yapılan ödemeler nispetinde kaldırılacak.

Özelleştirme kapsamına alınan kuruluşlar dahil Kamu İktisadi Teşebbüsleri, kamu bankaları, belediyeler ve bağlı ortaklıklarının devlete ait borçlarına karşılık mallarının Maliye Bakanlığınca satın alınabilmesine ilişkin olarak 31 Aralık 2007'de sona eren süre, 31 Aralık 2009'a uzatılacak.

Kanuni veya iş merkezi Türkiye'de bulunan müesseselerde uçuş maksadıyla görevlendirilen pilot ile uçuş esnasında uçak içinde hizmet veren yetkili sivil havacılık otoritesince sertifikalandırılmış personele fiilen uçuş hizmeti; denizaltına dalış yapanlara dalış hizmetleri dolayısıyla yapılan ödemelerden, gelir vergisi kesintisi yapılmayacak.

İş yeri açmaksızın, hurda metal, plastik, naylon, kağıt, cam ile atık şişeleri ve benzerini geçimini sağlamak üzere toplayarak satan kişiler, gelir vergisinden muaf olacak.

-Sporcuların ücretleri-
31 Aralık 2017 tarihine kadar sporculara yapılan ücret ve ödemelerden hangi oranda gelir vergisi kesintisi yapılacağını belirleyen tasarıya göre, lig usulüne tabi spor dallarında; en üst ligdekiler için yüzde 15, en üst altı ligdekiler için yüzde 10, diğer liglerdekiler için 5 oranında kesinti yapılacak.

Lig usulüne tabi olmayan spor dallarındakiler ile milli sporculara uluslararası müsabakalara katılmaları karşılığında yapılan ödemeler için yüzde 5 oranında gelir vergisi kesintisi uygulanacak.

Sporcular, bu gelirleri için yıllık beyanname vermeyecek, diğer gelirleri dolayısıyla beyanname vermeleri durumunda bu gelirleri beyannameye dahil edilmeyecek.

Düzenlemenin yürürlüğe girmesinden önce yapılmış olan ücret ve ücret sayılan ödemelerin vergilendirilmesinde 31 Aralık 2007 tarihinde yürürlükte olan hükümler geçerli olacak.

Yatırımların ve istihdamın Teşviki Kanunu kapsamında, Gelir Vergisi Stopajı Teşviki uygulanan işçi ücretlerinin vergilendirilmesinde asgari geçim indirimi dikkate alınacak.

-Motorlu taşıtlar vergisi borcunu taksitlendirme-

Motorlu Taşıtlar Vergisi borcu bulunan mükellefler borçlarını taksitlendirmeleri durumunda, taşıtlarına ait fenni muayenesini yaptırabilecekler, ayrıca denize ve uçuşa elverişli belgesi alabilecek.

Türkiye Kızılay Derneğine ait taşıtlar, Motorlu Taşıtlar Vergisinden muaf olacak.

İşverenlerce çalışanlara hizmet karşılığı yapılan avans ödemeleri, damga vergisine tabi olacak.

Yurt dışında ölen kişilerin cenazesinin Türkiye'ye girişi sırasında düzenlenen evraktan, damga vergisi alınmayacak.

Kamu kurum ve kuruluşlarının talebi üzerine, Türkiye'nin üyesi olduğu uluslararası kuruluşlar tarafından gerçekleştirilecek ülke incelemeleri, araştırma, proje ve benzeri faaliyetler nedeniyle düzenlenen kağıtlardan damga vergisi tahsil edilmeyecek.

TOKİ'nin net alanı 80 metrekareyi geçmeyen konut satışlarında düzenlenen sözleşmeler, damga vergisine tabi olmayacak.

TOKİ, Damga Vergisi Kanunu ile Harçlar Kanunu uygulamalarından muaf tutulacak.

-Benzine ve motorine zam-
İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti kapsamında kurulan ajansa yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile sponsorluk harcamalarının tamamı, vergiden düşülecek.

İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti kapsamında yapılacak harcamalara kaynak sağlamak amacıyla benzine litre başına 1.5 Ykr, motorin türlerine de litre başına 1 Ykr zam yapılacak. Uygulama, 3 yıl boyunca sürecek.

Proje kapsamında oluşturulan fonda toplanacak gelirlerin öngörülen harcamaları karşılamaması durumunda Maliye Bakanlığının 2008 bütçesinden 250 milyon YTL'ye kadar ödenek aktarılacak. Bu kaynak aktarımında Maliye Bakanı yetkili olacak. Bu ödeneğin 50 milyon YTL'lik kısmı, Türkiye'nin dünya kültürel miras listesinde ve aday listede yer alan eserlerin korunması, bakım, onarım ve restorasyonu için kullanılacak.

Özürlüler tarafından ÖTV ödemeden satın alınan araçların, 5 yıl kullanıldıktan sonra elden çıkartılmasında, satın alan kişiden ÖTV alınmayacak.

İhraç edilenler hariç olmak üzere, kullanılma zorunluluğu getirilen, özel etiketi veya işareti olmayan, ulusal markerı bulunmayan ya da standartlara uygun olmayan özel tüketim vergisine tabi malları bulundurduğu tespit edilen iş yeri sahibine, tespit tarihindeki malların emsal bedeli veya miktarı üzerinden re'sen özel üretim vergisi tarh edilecek. Tarh edilen bu vergi, asgari maktu vergi tutarına göre hesaplanacak vergiden az olamayacak. Bu tarhıyata ayrıca vergi ziyaı cezası uygulanacak.

-Off-Shore hesapları-
TMSF'ye devredilen bankalardaki off-shore hesabı bulunanların elde ettikleri gelir dolayısıyla tahakkuk etmiş olup, ancak ödenmemiş vergilerle ilgili düzenlemeye, süre kısıtlaması konacak.

Buna göre, 30 Mayıs 2007 tarihi itibarıyla, yönetim ve denetimi Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna (TMSF) intikal eden bankalarda off-shore hesabı bulunanların elde ettikleri menkul sermaye iradı dolayısıyla, tahakkuk etmiş olup da 30 Mayıs 2007 tarihi itibarıyla ödenmemiş olan vergiler ile tahakkuk edecek vergilerin ve bunlara bağlı ceza, gecikme faizi ve gecikme zamlarının ödeme zamanı, mükellefin başvurusu üzerine off-shore hesabındaki paranın mevduat sahibine ödenmesine kadar ertelenecek.

Ertelenen amme alacaklarından erteleme şartlarını kaybetmemiş olanlar, 31 Aralık 2013 tarihi itibariyle terkin edilecek. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce tahsil edilmiş olan tutarlarsa iade edilmeyecek.

-Spor kulüplerinin borçları-
Spor kulüplerinin borçları, tecil edilebilecek. Buna göre, 1 Temmuz 2008 tarihine kadar yapılacak müracaatlara uygulanmak üzere, spor kulüplerinin Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine ödenmesi gereken ve Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre takip edilen borçları ile sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezaları borçları ve bunlara ilişkin gecikme zammı ve gecikme cezasından oluşan borçları, eğitime katkı payı ve buna bağlı gecikme zamlarından, kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle vadesi geldiği halde ödenmemiş olanlar, müracaat tarihinden itibaren 10 yılı aşmamak üzere ve uygulanmakta olan tecil faizi oranının 6'da biri dikkate alınmak suretiyle teminat alınmaksızın tecil edilebilecek.

Borçlarını taksitlendiren spor kulüpleri, 1 yıl içinde 3 kez KDV, sigorta primi veya gelir stopajını ödememesi halinde, uygulamadan yararlanamayacak.

2004 yılındaki yürürlüğe giren düzenlemeye göre borçlarını tecil ettiren spor kulüpleri de kalan taksit tutarları için yeni hükümden yararlanabilecek.

Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğünün vergi borçları, Ulaştırma Bakanlığından olan alacaklarına karşılık terkin edilecek.

-Üniversite hastanelerin alacakları-
Vakıf üniversiteleri hariç üniversite hastanelerinin, tedavi giderleri karşılığında oluşan alacaklarının, Maliye Bakanlığıyla yapılacak mutabakat tarihinden itibaren 1 ay içerisinde yüzde 85'inin ödenmesi halinde geri kalan kısmı terkin edilecek. Üniversite hastaneleri, terkin edilen kısım için herhangi bir alacak ve hak talebinde bulunamayacak.

Üniversite ve Sağlık Bakanlığına bağlı hastanelerin, belediyelerden olan alacaklarının 1 ay içinde ödenmesi halinde, geri kalan kısmı terkin edilecek. Bu şekilde terkin edilecek alacak tutarı, protokolde belirlenen toplam tahsil edilmemiş alacak tutarının yüzde 25'ini geçemeyecek.

Vergi daireleri, amme alacaklarına ilişkin haciz tebliğlerini, elektronik ortamda yapılabilecek.

AA