Bebeğin hangi ayda hangi kilo ve boy ölçüsüne sahip olması gerektiği uzun yıllar süren, titiz çalışmalar sonucu, bir standarta oturtulmuştur. Elbette bu standartta, çok çeşitli faktörlere bağlı olarak bazı sapmalar olması da normaldir. Bebeğin cinsiyeti, ırkı, yaşadığı coğrafya, ailesinin gelir düzeyi, beslenme alışkanlıklari, kalıtımsal özellikleri gibi değişkenler, çocukların bedensel gelişimi üzerinde etkilidir.
Yaşa göre ağırlık ve boy ölçümleri, bir çocuğun sağlık durumu hakkında en güvenilir verilerdir. Vücut ağırlığı ve boy beslenmeyle direkt ilişkilidir ve yapılan ölçümler sadece bir çocuğun değil, yaşadığı çevrenin hatta tüm toplumun beslenme biçimi hakkında da değerlendirme yapılabilmesini sağlar. Değerlendirme, her çocuğun cinsiyet ve yaşa göre boy kilo hesaplama ve karşılaştırmasıyla yapılır.
Tüm dünyada, “normal” olarak kabul edilen değerler, Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) 1978 ve 1987 yıllarında, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki çocukların ölçümlerini baz alarak hazırladığı “büyüme standartları”dır. Bir öneri niteliğinde olan bu standartlar, her toplumda farklılık gösterebilir. Buna rağmen, tüm toplumlarda yaşamın ilk yıllarında ölçümler birbirine çok yakındır. İlerleyen yaşlarda ise genetik özelliklere bağlı farklılıklar daha belirgin hale gelir. Öte yandan gelişmiş ülkeler kendi çocuklarını, kendi ülkelerine ait büyüme standartlarına göre değerlendirirler.
Çocukluk çağı, büyüme hızına bağlı olarak 3 aşamada değerlendirilir. Her evrede vücudun farklı sistemleri ve hormonlar, farklı büyüme hızlarına sahiptir. Çocukluk genel olarak;
Bebekler ortalama olarak 48-53 cm boyunda ve 3-3.4 kg ağırlığında doğarlar. Bebeklik dönemi olarak adlandırılan ilk 3 yıl, büyümenin en hızlı olduğu dönemdir. Bebeklerin boyları ilk yıl en az 24 cm, ikinci yıl en az 11 cm ve üçüncü yıl da en az 8 cm olmak üzere toplamda en az 43 cm uzar.
Çocukluk dönemi 3 yaşında başlar ve ergenlik dönemine kadar devam eder. Bu dönemde büyüme daha yavaştır. Bu evrede çocuklar senede ortalama olarak 11 cm kadar büyürler. Çocukluk evresinin sonuna doğru büyüme hızı daha da azalır.
Ergenlik dönemi için kesin bir başlangıç yaşı söylenemese de, kız çocuklarında 13, erkek çocuklarında 14 yaşta ergenlik evresinin başlaması beklenir. Bu dönemde büyüme hızı artık cinsiyet hormonlarının da etkisi altına girer. En yüksek seviyeye ulaşan büyüme hızıyla kızların boyu 1 yılda ortalama olarak 17-20 cm ve erkeklerin boyu 20-24 cm kadar uzar.
Çocuk doktorları çocukların büyüme oranlarını, düzenli olarak yaptıkları boy ve ağırlık ölçümleriyle hazırladıkları büyüme grafiği ile takip ederler. Bu ölçümlerin, 6 yaşına kadar olan dönemde 6 ayda bir, ergenlik döneminde ise yılda bir kere yapılması idealdir. Çocuk gelişiminin takibi yani düzenli sağlık kontrolleri bu açıdan da önemlidir. Böylece gelişme bozuklukları ve bu bozuklukların işaret ettiği olası hastalıklar için zamanında önlem almak mümkün olabilir.
Belli başlı standartlar olsa da her çocuğun boy kilo cetveli birbirinden farklıdır. Büyüme grafikleri, yaşıtlarıyla aynı boyda mı, aynı kiloda mı diye çocukları yarıştırmak için yapılmaz. Çocuğun kendi dinamikleriyle ve çevresel faktörlerin etkisiyle, büyümesinin dengeli ve düzenli olup olmadığının anlaşılması için yapılır. Çocukların metre cinsinden boyları ya da kilogram cinsinden ağırlıkları değil, büyüme eğrileri karşılaştırılabilir. Aynı cinsiyetteki çocukların %95'inde benzer büyüme oranları görülür.
1-10 yaş arası kız ve erkek çocuklardaki boy-kilo endeksinde çok belirgin farklılıklar görülmez. Asıl fark, cinsiyet hormonlarının daha aktif olduğu ergenlik döneminde görülür.
1 yaşından 10 yaşına kadar olan erkek çocuklarda ilk 3 sene büyüme çok hızlıdır. Ortalama olarak 3,4 kg ağırlığında ve 50 cm boyunda doğan erkek bebekler, 3 yaşında ortalama olarak 15 kg ağırlığa ve 95 cm boya erişirler. 6 yaşına kadar yılda ortalama 2 kg ve 7 cm kadar büyümeleri beklenir. 10 yaşına gelmiş bir erkek çocuk normal şartlarda, 33 kg ağırlıkta ve 137 cm boyundadır.
Yaşamın ilk 3 yılında kız ve erkek çocuklarındaki büyüme oranları hemen hemen aynıdır. Ortalama olarak 3,4 kg ağırlığında ve 50 cm boyunda doğan kız bebekler 1 yaşında, ortalama olarak 10 kg ağırlık ve 73 cm boya ulaşırlar. Ağırlık olarak erkeklerle benzer bir büyüme gösteren kız çocuklarının boylarındaki artış ise biraz daha fazladır. Boyları ilk yıllarda erkeklere oranla daha fazla artış gösterir. 10 yaşında bir kız çocuğu ise, tıpkı 10 yaşında bir erkek çocuğu gibi ortalama olarak 34 kg ağırlığında ve 137 cm uzunluğundadır.