1.Dünya Savaşı’ndan yorgun çıkan Osmanlı İmparatorluğu’ndan yeni bir devlet yaratılma sürecini tarih kitaplarında mutlaka okumuşsunuzdur. Mili duygu ve heyecanın doruğa çıktığı, bağımsızlığın sembolü olan İstiklal Marşı büyük önem taşır. Peki İstiklal Marşı’nın kabulü ve ortaya çıkış aşaması hakkında ne kadar bilgi sahibisiniz?
Kurtuluş Savaşı’nın devam ettiği günlerde Toplumda milli bilinci güçlendirmek, bağımsızlık coşkusunu artırmak ve aynı zamanda bağımsız bir devlet olmanın da gereği olduğu için bir milli marşa gerek duyuldu. 23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi açıldı ve ardından İstiklal Savaşı’nın anlam ve önemini simgeleyecek aynı zamanda da Türkiye Cumhuriyeti’nin bağımsızlığının sembolü olacak bir marş için çalışmalar yapmaya başladı.
Milli marş yazılması için öneriyi Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa (İnönü) verdi, öneriyi uygun bulan Milli Eğitim Bakanlığı “İstiklal Marşı Yazma Yarışması” düzenlendi ve 500 lira ödül koydu. Yarışma sonucunda kazanan şiirin Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin milli marşı kabul edileceğine karar verildi. Milli marşa verilen büyük önemden dolayı o dönem ülkenin her yerinde katılım için duyurular yapıldı. Fakat savaş ortamında kısıtlı iletişim araçları ve okuma yazma oranının düşük olması beklenilen katılımın gerçekleşmemesine sebep oldu. Altı ay gibi uzun bir süre verilmesine rağmen toplam 724 şiir yarışmaya aday oldu.
O dönemdeki ismiyle Maarif Vekaleti’nden şiirleri incelemesi için bir komisyon kuruldu. Ancak bu 724 şiirden büyük bir bölümü elendi. Elemeyi geçmeyi başaran 6 şiir ise meclis matbaasında basılarak milletvekillerine dağıtıldı.
724 şiirin hiçbirisinin milli marş için uygun görülmemesine karşın Mehmet Akif Ersoy’un "Kahraman Ordumuza" adlı şiiri mecliste okundu ve büyük beğeni topladı. Ancak Mehmet Akif Ersoy konulan para ödülü nedeniyle yarışmaya katılmayı reddetti. Dönemin Milli Eğitim Bakanı Hamdullah Suphi Tanrıöver para konusunun çözülebileceğini ve yarışmaya mutlaka katılması gerektiğini belirterek Mehmet Akif’e bir mektup yazdı. Herkesin beğendiği bu şiir diğer 6 şiirin arasına eklendi.
Yapılan oylamaların sonucunda en beğenilen, Mehmet Akif Ersoy’un şiiri oldu Maarif Vekili Hamdullah Suphi Tanrıöver tarafından büyük bir coşkuyla okunan şiir salonun alkışları ve tezahüratları eşliğinde oybirliği ile 12 Mart 1921’de seçildi. Mehmet Akif, yarışmaya konan 500 liralık ödülü almamış, bu görevi ordu ve milletimiz adına yerine getirdiğini söylemiştir. Yetkilerin “Parayı kasada tutamayız” demesi üzerine parayı kabul eden Ersoy, kazandığı ödülün tamamını hastanede yatan gazilere bağışladı.
Mehmet Akif milli marşı Ankara'daki "Taceddin Dergahı'nda" yazmıştır. Bu sürece tanık olan oğlu babasının milli marşı yazarken büyük ıstıraplar çektiğini, günlerce uyumadığını anılarını derlediği kitapta anlatmıştır.
İstiklal Marşı’nın bestecisi olan Osman Zeki Üngör, Osmanlı döneminin ilk keman sanatçısı olarak yetişmiştir. Birçok klasik batı müziği bestecisinin keman konçertolarını Türkiye'de çalan ilk Türk kemancı olarak bilinmektedir. İstiklal Marşı’nın yazım aşamasında olduğu gibi bestelenme süreci içinde bir yarışma düzenlenmiştir. Yarışmadaki seçici kurul tarafından ilk olarak Ali Rıfat Bey’in alaturka usuldeki bestesi birinci seçilmiştir. Osman Zeki Bey’in eseri ise beşinci olmuştur. Ancak 1930 yılında Maarif Bakanlığı'nın resmi kurumlara gönderdiği bir genelge ile uygulamada değişiklik yapılmış ve o güne kadar Ali Rıfat Bey'in bestesi ile seslendirilen güfte, Osman Zeki Bey’in batı tarzı bestesi ile seslendirilmeye başlanmış ve devletin resmi marşı haline gelmiştir.