120 Bin Parçalık Puzzle Tarihe Işık Tutacak

İZMİR - TOLGA ALBAY - Efes Antik Kenti içinde Roma döneminin ihtişamını yansıtan Yamaç Evler'de ilginç bir restorasyon devam ediyor. Kazılardan çıkarılan 120 bin küçük mermer parçasını puzzledaki gibi yeniden bir araya getiren restorasyon ekibi, 4 yılda ancak 50 bin parçanın yerini bulabildi. Türkiye'nin en büyük arkeoloji projesinin yürütüldüğü Efes Antik Kenti içinde tarihe ışık tutan kazıların yanında ilginç restorasyon çalışmaları da yapılıyor. Antik Kent içinde ayrı bir girişten ulaşılabilen Yamaç Evler bölümünü ziyaret eden binlerce insan, büyük masaların üzerine yayılmış küçük mermer parçalarını birleştirmeye çalışan insanları şaşkınlıkla izliyor. Ekibe liderlik eden heykeltraş ve restoratör Sinan İlhan, büyük sabır isteyen işle ilgili AA muhabirine yaptığı açıklamada, arkeolojide "puzzle restorasyonu" olarak bilinen çalışma kapsamında küçük parçaları bir araya getirip yerlerine monte etmeye çalıştıklarını ifade etti. Roma döneminde Efes'in zenginleri için yapılan Yamaç Evler'in günümüz evleri için dahi lüks sayılabilecek özelliklere sahip olduğuna dikkati çeken İlhan, 4 bin metrekarelik alanda 7 villanın bulunduğu kompleksin yerden ısıtma, soğuk su kanallarıyla soğutma gibi sistemlere sahip olduğunu, evlerin Tunus, Mısır, Yunanistan ve Türkiye'deki 50'ye yakın ocaktan getirilen mermerlerle döşendiğini, tavan döşemelerinin altın varaklarla süslendiğini ifade etti. Duvar resimleri ve taban mozaikleriyle de bilinen bu yapıların en görkemlisinin, dönemin Dionisos Tapınağı rahibi olduğu tahmin edilen Flavius Furius Aptus'a ait evin yemek salonu olduğuna işaret eden İlhan, şöyle konuştu: "Evin yemek salonu, misafirlerin ağırlandığı bir prestij salonu olarak yapılmış. Salon, 22 ocaktan getirilen renk renk mermer plakalarla döşenmiş. Ortada bir havuzu bulunan salon, diğer evler gibi depremlerle yıkılmış. Yapılan kazılarda bu salona ait olduğu tahmin edilen yaklaşık 120 bin parça mermer bulundu. 4 yıl önce başlatılan proje kapsamında bu parçaları bir araya getirerek yerlerine monte etmeye başladık. 6 kişilik bir ekip, kasaların içindeki küçük parçaları masaların üzerine yayıyor, biçim, renk ve desenlerine göre doğru yerleri bulmaya çalışıyor. Sabır ve dikkat gerektiren bu iş aslında herkesin bildiği puzzle oyununa benziyor. Ancak normal puzzle bulmacasında ortaya çıkacak resmi biliyorsunuz, bozup yeniden yapabiliyorsunuz. Burada ise bilmediğimiz bir resmi tamamlamaya çalışıyoruz. Çok daha zor ama bir o kadar da heyecanlı bir iş. Burada zamanın nasıl geçtiğini anlamıyoruz. Bir plakanın bitmesi aylar alıyor. Parçaları bulunamayan bazı plakalar ise yapıldığı şekliyle monte ediliyor." - Asyalılar'ın puzzle merakı Çalışma kapsamında bugüne kadar 50 bine yakın parçanın yerleştirildiğini, salon içindeki ilk sıra mermerlerin döşendiğini, ikinci sıranın da bu yıl içinde döşeneceğini ifade eden İlhan, salonun plakaların tamamını restore etmenin mümkün olmadığını, dönemin ihtişamı hakkında fikir verebilecek bir seviyeye gelene kadar puzzle yapmaya devam edeceklerini ifade etti. Projenin dünyanın en büyük puzzle restorasyonu olduğuna dikkati çeken İlhan, "Proje kapsamında bir ara bu alanda geliştirilmiş yazılımları kullanmaya başladık. Her bir parçanın üç boyutlu taraması yapılara bilgisayarda eşleştirme yapılıyordu. Ancak bu işlemin çok yavaş ve maliyetli olması nedeniyle yeniden insan eline döndük" dedi. Çalışmalar sırasında Yamaç Evleri ziyaret eden insanların kendilerini izlediğini ifade eden İlhan, puzzle meraklısı bazı insanların yaptıkları işe katılmak istediğini de anlattı. İlhan, "Burayı her gün bine yakın insan geliyor. Yaptığımızı merakla izliyorlar. Özellikle Asyalılar puzzle oyunların çok meraklı. Bazı insanlar 'gelip biz de yapabilir miyiz ?' diyorlar" Restorasyon ekibi içinde yer alan Serkan Ergen ise bu projeye başlamadan önce bir kaç kez puzzle bulmacası çözdüğünü ancak 4 yıldan sonra artık bu konuda kendisini uzman hissettiğini anlattı. Yaptıklarını işin sabır ve dikkat gerektirdiğini, ekibin günde ancak 50-60 parçayı yerleştirmeyi başardığını anlatan Ergen, "Bazı günler şansımız yaver gidiyor ve 200 parçayı yerleştirebiliyoruz. Parçalar bir araya geldiğinde ortaya çıkan manzaradan keyif alıyoruz" dedi.