Bugün ekonomi gündemi yoğun. Merkez Bankası 2024 yılının onuncu ayının faiz kararını açıklayacak. Son 6 aydır sabit bırakılan faiz için Merkez'in yine pas geçeceği konuşuluyor. Ancak önemli olan Para Politikası Kurulu toplantısı sonrası yayınlanacak olan karar metninde nelerin işaret edildiği olacak.
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, Fatih Karahan başkanlığında 2024 yılının onuncu faiz kararı için toplanacak. Banka, en son mart ayında politika faizini yüzde 50'ye yükseltmişti ve geçen ay yapılan toplantıda faiz oranını aynı seviyede sabit tutmuştu. Ekonomistler, Ekim ayı toplantısında da Merkez Bankası'nın faizde herhangi bir değişikliğe gitmesini beklemiyor. Ancak toplantı sonrası açıklanacak karar metninde verilecek mesajlar piyasalar tarafından yakından takip edilecek, özellikle enflasyon, büyüme ve para politikası ile ilgili ipuçları arayacaklar.
Dünya'ya baktığımızda ise bugün Avrupa Merkez Bankası (ECB), faiz kararını açıklayacak. ECB'den ise 25 baz puanlık bir indirim bekleniyor. Beklentiler aralık ayında yapılacak bir 25 baz puanla daha birlikte faizin %3 seviyelerine indirilmesi. Son gelen %1,8’lik enflasyon ve yavaş büyüme beklentileri, ECB’nin faiz indirimi konusunda hızlı hareket etmesine neden oluyor. Euro üstünde baskı artabilir.
Bugün Türkiye İstatistik Kurumu eylül ayı konut satışları istatistiklerini açıkladı. TÜİK'in verilerine göre konut satışları geçen yılın aynı ayına göre yüzde 37.3 oranında arttı.
Ayrıca, konut fiyatları reelde düşmeye devam ediyor. Yüksek faizin olduğu dönem için şaşırtıcı değil. Reel düşüşler, konut stoğu artışı için konut geliştiricileri tatmin etmiyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan Konut Fiyat Endeksi'ne (KFE) göre, 2024 yılı Eylül ayında konut fiyatları bir önceki aya göre yüzde 1 oranında artış gösterdi.
Yıllık bazda nominal artış yüzde 27,4 olarak gerçekleşirken, reel fiyatlarda yüzde 14,7'lik bir düşüş yaşandı. Bu reel kayıp, 2018 yılında yaşanan kur krizi sonrası düşen fiyatları bile aşmış durumda.
Şehirler bazında incelendiğinde, İstanbul'da konut fiyatları reel olarak yüzde 1,2, Ankara'da yüzde 2,2 ve İzmir’de yüzde 0,8 oranında arttı. Yıllık bazda ise nominal artış oranları İstanbul'da yüzde 23,4, Ankara'da yüzde 30,4 ve İzmir'de yüzde 23,1 oldu.
Morgan Stanley'nin dün Türkiye makroekonomik görünümü ve bankacılık sektörüne olan etkilerini konu alan bir rapor yayımladı. Raporda, eylül ayı enflasyon verileri, kısa vadede enflasyonun düşüş hızına yönelik riskleri öne çıkarırken, Türkiye'deki ekonomik faaliyetlerde yaşanan yavaşlamayla birlikte faiz indirimlerinin zamanlaması ve büyüklüğü üzerine yoğun tartışmalara yer verildi. Morgan Stanley, faiz indirimlerinin ocak ayında başlamasını öngörüyor ancak aralıkta da ekim ve kasım enflasyonlarına göre bir indirim olma ihtimalini de göz ardı etmiyor. Ocak ayında kamu ücret ve fiyatlarında ciddi bir artış olmaması durumunda, faiz indirimlerinin 250 baz puanlık bir adımla başlamasını bekliyor.
Faiz indirim döngüsünün en önemli belirleyicisi asgari ücret olacak. Asgari ücrette yüzde 25’lik bir artış öngörülüyor. Raporda, asgari ücret artışlarının enflasyon üzerindeki etkisinin TCMB tahminlerine göre 10 puanlık bir artışın enflasyona 0,8-1,2 puan etkisi olduğundan söz edildi. Bu süreçte politika faizinin Mart 2025'te yüzde 42,5'e, Haziran 2025'te ise yüzde 35'e düşmesini ve 2025'in son çeyreğinde reel faizlerin ortalama yüzde 3 seviyesine gelmesi için daha küçük adımlarla faiz indiriminin devam etmesini bekliyoruz. Ocaktan hazirana kadar ardışık 250 baz puanlık aylık indirimler öngörülüyor. Morgan Stanley, 2025 yılına yönelik faiz beklentilerindeki risklerin yukarı yönlü olduğunu düşünüyor. Bunun temel sebepleri arasında enflasyonun inatçı bir yapıya sahip olması, iç talebin güçlü kalması ve jeopolitik gerginliklerin devam etmesi yer alıyor. Özellikle eylül ayında yaşanan enflasyon sürprizi, enflasyonun beklenenden daha yavaş bir hızda düşeceğine işaret ettiği belirtildi.
Raporun büyük bir kısmını ise bankacılık sektörü oluşturuyor. Bankalar için en önemli gelişmenin faiz indirimlerinin zamanlaması olarak vurgulanıyor. Faiz indirimleri başlayana kadar yüksek fonlama maliyetleri bankaların kar marjlarını baskılayacağı ifade ediliyor. Bu durumun, bankaların 2024 için kar beklentilerinde aşağı yönlü riskler yarattığına ve 2025’te beklenen marj artışı hikayesini zayıflattığının altı çiziliyor. Morgan Stanley’in 2025 ve 2026 yılları için net kar tahminleri ortalama yüzde 19 oranında düşürülmesinin altında bu sebep yatıyor.
Morgan Stanley raporda, enflasyonu düşürme çabalarının maliyetleri göz önüne alındığında, politika yapıcıların faiz indiriminin zamanlaması ve hızını dikkatli bir şekilde değerlendirdiklerini ifade ederken, TCMB'nin sıkı para politikasını sürdürürken faiz indirimi yapmasını bekliyor. Faiz indirimlerinin zamanlaması ve büyüklüğü, makro ihtiyati tedbirler ve döviz piyasası araçlarıyla desteklenebileceği ifadelerine yer verilmiş. 2025’in ilk yarısında aylık kredi büyüme sınırlamalarını kademeli olarak azaltılmasını bekliyor.
Borsa İstanbul’da dün genel olarak yatay bir seyir izledikten sonra kapanışa doğru pozitif bir ivme gördük. Salı günkü olumlu kapanışın ve yükselen hacmin ardından güne satıcılı başlayan BIST-100 endeksi, gün içerisinde 8.790 seviyelerine kadar geriledi. Saat 17:30’dan sonra gelen alımlarla hızlanan endeks, günü de %1,08 yükselişle kapattı. Hacim bir gün önceye kıyasla düşerek 71,35 milyar TL oldu.