ANKARA (İHA) - Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener, yatırımların teşviki kapsamına alınan 36 ilde bugüne kadar 182 trilyon lira düzeyinde yatırım yapıldığını ve bunların istihdam kapasitesinin 56 bin 982 olduğunu açıkladı.
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Şener, Yeni Başbakanlık Binası'nda bir basın toplantısı düzenleyerek dün 11.'si gerçekleştirilen Ekonomik Koordinasyon Kurulu toplantısına ilişkin açıklamalarda bulundu. Toplantıda 5084 sayılı Yatırım ve İstihdamın Teşviki Hakkında Kanun'un uygulaması ile ilgili değerlendirmeler yapıldığını belirten Şener, 2004 yılının Ocak ayında TBMM'den geçen ve Şubat ayında Resmi Gazete'de yayımlanan Yasa'nın, milli geliri bin 500 Dolar'ın altındaki 36 ilde yatırımların teşvikini öngördüğünü hatırlattı.
Yasa ile bu illerde yatırıncılara vergi indirimi, sigorta primi teşviki, bedelsiz yatırım yeri tahsisi ve enerji desteği gibi kolaylıklar sağlandığına işaret eden Şener, 5084 sayılı Yasa'ya ilişkin ikincil mevzuatın da Temmuz ayında tamamlandığını belirtti. Şener, yatırımcıların artık hangi teşviklerden nasıl yararlanacaklarını bildiklerini söyledi.
Ekonomik Koordinasyon Kurulu toplantısında kanun metni ve ikinci mevzuat ile ilgili değerlendirmeler yapıldığını, uygulamada yaşanan sorunların gözden geçirildiğini belirten Şener, teşviklerin 2008 yılına kadar sürecek olmasının uygulamada geç yatırım yapanlar için sorunlar doğuracağı düşünülerek 5 yıllık teşvik süresinin, yatırımın tamamlanmasından itibaren başlayacağı yönünde bir düzenleme yapıldığını ve Meclis'ten geçirildiğini de hatırlattı.
'ENERJİ DESTEĞİ KOMİSYONLARI'
Toplantıda yapılan değerlendirmeler sırasında özellikle enerji desteğinin etkili şekilde uygulanabilmesine bağlı düzenlemeler açısından bazı sorun ve taleplerin bulunduğunun belirlendiğini kaydeden Şener, 36 ilde başkanlıklarını Vali Yardımcılarının yaptığı Enerji Desteği Komisyonlarının kurulduğunu ve enerji desteğinden yararlanacak firmaların bu komisyona başvurarak onay aldıklarını anlattı. Komisyon'un onayını alan firmaların Ziraat Bankası'na hesap açtırdıklarını ve indirimden yararlanacakları miktarın Hazine tarafından bu hesaba yatırıldığını anlatan Şener, bu uygulama ile ilgili bazı aksamaların göze çarptığını dile getirdi.
Şener, önümüzdeki hafta Hazine Müsteşarlığı Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğü'nün, illerdeki Enerji Desteği Komisyonu üyelerine yönelik bir eğitim başlatacağını duyurdu. Kurul'un, enerji desteğinin uygulanmasında daha etkin bir yöntem üzerinde çalışılması gereği üzerinde durduğuna da işaret ederek bu konuda gerekli talimatların verildiğini açıkladı.
Teşvik alan illerde eksik bulunan Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) veya tamamen dolan OSB'ler nedeniyle OSB'lerde arsa temini konusunun yaşanan güçlükler arasında olduğunu anlatan Şener, gerekli altyapı çalışmalarının yapılacağını ve yeni OSB'ler kurulacağını bildirdi. Şener, yatırımcılar açısından arsa veya arazi temininde herhangi bir sorun yaşanmadığını dile getirdi.
Maliye Bakanlığı tarafından 700 yeni yerin ilan edildiğini duyuran Şener, bu arsalarda ilgili duyurunun da Maliye Bakanlığı web sitesinde yayınlandığını kaydetti.
YATIRIM KAMPANYALARI DÜZENLENDİ
Kapsam içi ve kapsam dışı tüm illerde yatırım kampanyaları düzenlendiğini açıklayan Şener, il milletvekilleri, valileri, belediye başkanları ve sivil toplum kuruluşlarının, işadamlarını yatırıma yönlendireceklerini söyledi. Bu kampanyaların çok olumlu katkılar sağlayacağına inandıklarını dile getiren Bakan Şener, Türkiye'nin artık üreten ve yatırım yapan bir ülke olduğunu herkesin hissettiğini belirtti.
5084 sayılı Kanun'un aynı zamanda bir yatırım seferberliği kanunu olduğunu vurgulayan Şener, Kanun'la işadamlarının yatırım merkezi olarak Türkiye'yi görmelerinin ve komşu ülkelerdeki yatırım teşvikleri nedeniyle bu ülkelere yönelen Türk işadamlarının Türkiye'de yatırım yapmalarının öngörüldüğünü söyledi.
Kanun'un yürürlüğe girmesinden sonra önemli bir yatırım yapma isteğinin ortaya çıktığını gördüklerini belirten Şener, 36 ilde 30 Haziran'a kadar toplam 287 yatırım teşvik belgesinin verildiğini açıkladı. Şener, yatırımcıların yatırımdan önce yatırım teşvik belgesi alma zorunluluğunun ortadan kaldırıldığını hatırlatarak bu nedenye yatırım teşvik belgesi verilen yatırımcı sayısında düşüş yaşandığını dile getirdi.
Şener, dünkü toplantı öncesinde 36 ilin valisine bir yazı gönderilerek yatırım yapmak isteyen firmaların sayısı ve bunlara tahsis edilen arsa miktarının sorulduğunu ifade etti. 36 ilin valisinden gelen rakamlara göre yatırım yapmak için 2239 firmanın müracaatta bulunduğunu, bu firmalara tahsis için 123 milyon 250 bin metrekare arsanın hazırlandığını, 12 milyon 574 metrekare arsanın ise tahsis edildiğini kaydeden Şener, 22 milyon metrekare arsa talebinin bulunduğunu ancak bunların henüz tahsis edilemediğini duyurdu.
Bugüne kadar 182.4 trilyon lira düzeyinde yatırım yapıldığını açıklayan Bakan Şener, bunların toplam istihdam kapasitesinin ise 56 bin 982 olduğunu bildirdi. Kanun'un yayınlanmasından sonra en fazla yatırım talebinin geldiği illerin Afyon, Adıyaman, Şanlıurfa, Çankırı, Diyarbakır, Malatya, Sivas, Uşak, Osmaniye, Tokat ve Düzce olduğunu belirten Şener, Bingöl, Bitlis, Hakkari, Van, Iğdır, Ardahan gibi illerde ise yatırım talebinin fazla harekete geçmediğinin gözlendiğini dile getirdi.
'TÜM İLLERDE YATIRIMLARIN ARTMASINI İSTİYORUZ'
Şener, açıklamalarının ardından basın mensuplarının sorularını cevapladı. 'Teşvikler diğer illere de yaygınlaştırılacak mı?' şeklindeki soru üzerine Şener, toplantıda bu konunun ele alınmadığını belirterek önce Yasa'nın uygulama sonuçlarının sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesi ve gidişatın görülmesi gerektiğini belirtti.
Milli geliri en düşük illerde yatırıma talep olmadığının hatırlatılması ve başka bir yönteme başvurulup başvurulmayacağının sorulması üzerine Şener, bazı illerin yatırımlarda daha fazla yer aldığını gördüklerini kaydetti. Uygulanan teşviğin sadece Türkiye'de yatırım ve istihdam kapasitesini artıran bir etkiyi ifade etmediğini kaydeden Şener, aynı zamanda büyük kentlere göçün sınırlandırılması gibi bir etkinin de ortaya çıktığını ifade etti. Afyon, Uşak, Bartın, Düzce gibi illerde yatırım yapılmasının, İzmir ve İstanbul gibi metropollere göçü azaltabileceğinin düşünülebileceğine dikkat çeken Şener, tüm illerde yatırımların artmasını arzuladıklarını söyledi.
Şener, "Ama bazı illerde yatırımcı, girişimci potansiyeli oluşmamışsa mesafe almakta büyük zorluk çekilir. Bir ilde girişimci varsa o ilde daha fazla yatırım yapılır. Pek çok faktör işyeri kurma talebinin nereye yöneleceğini belirlemektedir. Bazen ne kadar teşvik ederseniz edin yatırımcıyı o bölgeye yönlendiremezsiniz. Hesabını kitabını yapıp kararı verecek olan işadamlarımızın kendisidir" diye konuştu.
Yatırımların hangi sektörlerde yoğunlaştığı yönündeki bir soru üzerine Şener, verilen 287 teşvik belgesinden 17'sinin tarım sektörü, 19'unun madencilik sektörü, 182'sinin imalat sanayii, 3'ünün enerji sektörü, 66'sının ise hizmet sektörü ile ilgili olduğunu anlattı.
Şener, 'IMF ile yapılması öngörülen üç yıllık anlaşmanın gerekçeleri açıklanmadı. Neden bu karar alındı?' sorusuna, "Piyasalar istediği için bu karar alındı" karşılığını verdi.
Şener, 'Yatırım talebi gelmeyen iller genelde terörden sıkıntı çekmiş iller. Yatırım talebi gelmemesinin sebebi güvenlik sorunları olabilir mi' sorusuna ise şöyle cevap verdi: "Olabilir. Uygulama sonuçlarını zaman zaman değerlendireceğiz. Sistemin uygulamaya girmesi ile ilgili olarak henüz başlangıç safhasındayız. İntibak için, olayı yönlendirmek için zamana ihtiyaç var. Bazı iller değişik dönemlerde terörden etkilenen illerdir. Bunun aşılması için nasıl bir mekanizma işleyecek, bunun çalışmaları yapılacak".
Şener, bir soru üzerine hiç yatırım talebi gelmeyen iller olduğunu söyledi. Bu illerin Ağrı, Hakkari, Şırnak ve Ardahan olduğu bildirildi.
Bakan Şener, petrol fiyatları ile ilgili bir soru üzerine ise 2004'de petrol fiyatlarının ulaştığı düzeyin, bir yıl önce öngörülecek düzeyde olmadığını bildirdi. Bununla ilgili tedbirlerin alındığını söyleyen Şener, makro hedeflerin öngörüldüğü gibi gerçekleşeceğini vurguladı.