Fintables Türkiye'deki ve dünyadaki gelişmeleri incelemeye devam ediyor. Deutsche Bank, TCMB'nin faiz indirimine başlama zamanına ilişkin tahminini güncelleyerek, daha önce 2025 Ocak ayında başlamasını öngördüğü 250 baz puanlık faiz indirimini Aralık ayına çekti. Deutsche Bank, kasım ayında aylık manşet enflasyonun %2'nin altına ineceğini öngörüyor.
Morgan Stanley, 2024 sonunda %44,5 olarak öngörülen manşet enflasyonun, 2025 sonunda %26’ya gerileyeceğini tahmin etti. Raporda, parasal ve finansal sıkılaşma adımları ile mali duruşun normalleşmesine dikkat çekildi.
Konutta fiyatlar reel olarak düşmeye devam ediyor. Konut Fiyat Endeksi, ekim ayında yıllık bazda TÜFE’nin oldukça altında %26,8 artış gösterdi. Konut fiyatlarındaki reel düşüş %14,7 olarak kaydedildi.
Petrol fiyatlarındaki artış ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, enerji güvenliğinin iklim hedeflerinin önüne geçtiği bir dönemde açık deniz petrolü sektörüne yeniden hareket kazandırdı. 2027 yılına kadar offshore petrol yatırımlarının 140 milyar dolara yükselmesi bekleniyor.
Deutsche Bank, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) faiz politikasıyla ilgili tahminlerini güncelledi. Banka, 21 Kasım'daki Para Politikası Kurulu toplantısında politika faizinin %50 seviyesinde sabit tutulmasını beklerken, ilk faiz indirimi beklentisini Ocak 2025'ten Aralık 2024'e çekti. Deutsche Bank ekonomisti Christian Wietoska tarafından hazırlanan raporda, Türkiye ekonomisinde kademeli bir yavaşlama başladığı ve çekirdek enflasyon dinamiklerinin daha olumlu bir enflasyon görünümüne işaret ettiği belirtildi. Raporda, son iki ayda üst üste gelen negatif enflasyon sürprizlerinin, TCMB'nin bu toplantıda faizleri değiştirmemesine neden olabileceği ifade edildi.
Banka, ilk faiz indirimi için tahminini Ocak 2025'ten Aralık 2024'e çekerek, 250 baz puanlık bir indirim öngörüyor. Bu revizyonun gerekçeleri arasında, TCMB'nin son enflasyon tahminlerindeki yukarı yönlü güncellemeler, Merkez Bankası'nın daha az şahin bir ton kullanması ve ABD seçimlerinin ardından küresel piyasalardaki dalgalanmalardan uzak kalan Türk Lirası'nın dirençli duruşu gösteriliyor. Deutsche Bank, kasım ayında aylık manşet enflasyonun %2'nin altına ineceğini öngörüyor. Ancak, piyasa beklentilerinin üzerinde enflasyon rakamları gelmesi veya jeopolitik gerilimlerde artış olması halinde, faiz indiriminin Ocak 2025'te gerçekleşebileceği seçeneğinin de masada olduğunu belirtiyor.
Konut fiyatlarında reel düşüş devam ediyor. TCMB’nin açıkladığı Konut Fiyat Endeksi, ekim ayında yıllık bazda %26,8 artış kaydetti. Ancak aynı dönemde tüketici enflasyonunun %48,6’ya ulaşmasıyla, konut fiyatlarında reel olarak %14,7’lik bir düşüş yaşandı. Böylece, eylül ayında endeks tarihindeki en sert reel kayıp, ekim ayında da sürdü. Üç büyük şehirde fiyat hareketleri farklılık gösterdi. İzmir, %4,5’lik aylık artışla liderliğini sürdürdü. Ankara %2,8 ile İzmir’i takip ederken, İstanbul’da %1,1’lik sınırlı bir artış yaşandı. Yıllık bazda ise Ankara %32,5 artışla zirvede. İzmir %28,7 ile ikinciliği aldı, İstanbul ise %21,2 ile geriden geldi. Yani, büyük şehirlerdeki fiyat artışları bile enflasyonun çok gerisinde kaldı.
Keten Grup Yönetim Kurulu Başkanı Ferhat Keten, CNBC-e ekranlarında konut fiyatlarına yönelik değerlendirmelerde bulundu. Keten, enflasyonist ortamda ve talebin az olduğu bir ortamda fiyatların %10-15’lik daha düşüş payı olduğunu ancak ondan sonra tabanı göreceğini ifade etti. Keten, “Konut almak isteyenlerin bu düşüşün %15'ini yakalamaları zor ama %7-8'ini gördükleri anda alırlarsa şayet, iyi şartlarda gayrimenkuller almış olurlar. Sonra enflasyonun düşüşüyle beraber hızla bir artış seli gelecektir. Metrekare satış bedellerinin yüksek olduğu noktalar her zaman fizibilitesi olumlu olan noktalar. Enflasyonun düşüşü hem proje finansmanı tarafında hem de konut finansmanı tarafında muslukların açılmasına sebep olacak” dedi.
Petrol fiyatlarının yükselmesi ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, enerji güvenliğinin iklim hedeflerinin önüne geçtiği bir dönemde açık deniz petrolü sektörünü canlandırdı. 2023 yılında sektöre yapılan küresel yatırımların 104 milyar dolara ulaştığı ve 2027 yılına kadar bu rakamın yaklaşık 140 milyar dolara çıkmasının beklendiği belirtiliyor. Ancak çevreciler, milyarlarca varillik yeni üretim planlarının, küresel sıcaklık artışını 1,5°C ile sınırlama taahhütlerini baltalayacağından endişeli. Sektör liderleri, mevcut petrol üretiminin her yıl %4-5 oranında azaldığını, bu nedenle üretimi sabit tutmak için yeni keşiflere ihtiyaç olduğunu ifade ediyor. Shell gibi şirketler, açık deniz platformlarının daha düşük karbon ayak izi ile petrol üretebildiğini vurgulasa da çevreciler, asıl sorunun bu petrolün yanmasından kaynaklanan emisyonlar olduğunu belirtiyor.
Enerji geçişi planlarında iddialı hedefler belirleyen BP, stratejisinde köklü bir değişiklik yaparak fosil yakıt yatırımlarına geri dönüyor. Shell ve Equinor gibi diğer Avrupa petrol devleri de benzer şekilde düşük karbon projelerini yavaşlatıyor. Bu geri adımlar, kısa vadeli kârlılığı artırmayı hedeflese de, küresel sıcaklık artışını sınırlama çabalarını zora sokuyor ve fosil yakıt talebinin geleceği üzerindeki belirsizlikleri artırıyor. Yaklaşık beş yıl önce düşük karbonlu enerjiye odaklanma hedefi açıklayan
BP, şimdi petrol ve gaz projelerine öncelik vermeye başladı. CEO Murray Auchincloss liderliğinde, ABD Körfez Kıyısı ve Orta Doğu’da milyarlarca dolarlık yeni projeler planlanıyor. BP, düşük karbonlu projelerini küçülterek hidrojen ve rüzgar projelerinde geri çekildi, Londra’daki hidrojen ekibini yarıya indirerek 40 kişiye düşürdü.
Bloomberg HT'nin kasım ayı TCMB faiz kararına ilişkin anketine katılan 25 kurumun medyan beklentisi, politika faizinin yüzde 50 seviyesinde sabit tutulacağı yönünde. 2024 yıl sonu için en yüksek beklenti yüzde 50, en düşük beklenti ise yüzde 47,5 olarak kaydedildi. Katılımcılar, 2025 yıl sonu politika faizi tahminlerini de paylaştı. 24 kurumun medyan tahmini, 2025 yıl sonunda politika faizinin yüzde 30'a gerileyeceği yönünde. En yüksek beklenti yüzde 35, en düşük beklenti ise yüzde 25 olarak belirtildi.
Morgan Stanley, Türkiye ekonomisine ilişkin yayımladığı raporda, Mayıs 2023 sonrası uygulanan politika değişiklikleriyle ekonominin önemli bir dönemece girdiğine dikkat çekti. Raporda, parasal ve finansal sıkılaşma adımları ile mali duruşun normalleşmesinin, makroekonomik dengesizliklerin azalmasını sağladığı ve hem yurt içi hem de yurt dışında güveni artırdığı vurgulandı. Banka, 2024 sonunda %44,5 olarak öngörülen manşet enflasyonun, 2025 sonunda %26’ya gerileyeceğini tahmin etti. Bu senaryo, asgari ücrette %30’luk artış ve elektrik ile doğal gaz fiyatlarında %25’lik bir zam varsayımına dayandırıldı.
1 Ocak 2025'ten itibaren yürürlüğe girecek yeni düzenlemeyle, yıllık 5.000 kilovatsaat (kWh) üzerinde elektrik tüketen konut aboneleri devlet sübvansiyonundan yararlanamayacak. Bu, özellikle elektrikli araçlarını evde şarj eden kullanıcılar için maliyetlerin artacağı anlamına geliyor. 5.000 kWh sınırını aşan tüketiciler, sübvansiyonlu tarifeden yararlanamayacak ve elektrik maliyetleri artacak. Bu durum, elektrikli araç sahiplerinin evde şarj maliyetlerini önemli ölçüde yükseltebilir. Türkiye Sigorta Birliği’nin (TSB) düzenlediği basın toplantısında sektörün yılın ilk 9 ayındaki performansı ve geleceğe yönelik hedefleri masaya yatırıldı. TSB Başkanı Uğur Gülen, sektörde 9 aylık dönemde 570 milyar TL prim üretimiyle %18’lik büyüme yakalandığını ve yıl sonunda 834 milyar TL’ye ulaşılmasının hedeflendiğini açıkladı. Gülen, bireysel emeklilik sistemi (BES) fon büyüklüğünün 1,1 trilyon TL’ye, katılımcı sayısının ise 17 milyona ulaştığını belirtti. Ayrıca, tamamlayıcı emeklilik sistemi (TES) ile birlikte sektörde daha hızlı bir büyüme beklediklerini vurguladı. Türkiye, 2023’te 22 milyar dolarlık prim üretimiyle geçtiğimiz sene dünyada 30. sırada yer aldı. Skoda Genel Müdürü Zafer Başar, Bloomberg HT'deki Otomotiv Zirvesi programında sektöre dair önemli değerlendirmelerde bulundu. Başar, Türkiye’de otomobil sahipliği oranının hala düşük olduğunu ve bu alanda gidilecek çok yol olduğunu belirtti. 2024 yılı için sadece otomobil pazarının 900-950 bin adet seviyesinde kapanmasını öngördüğünü ifade eden Başar, sektör açısından iyi bir yıl geçirildiğini söyledi. 2025 yılı öngörülerini de paylaşan Başar, otomobil satışlarında koşulların zorlaşmasıyla birlikte zayıflık görülebileceğini ancak dramatik bir düşüş beklemediklerini vurguladı.
ABD'deki petrol piyasasında, küresel arz fazlasının yaklaştığına dair yeni bir sinyal var. Önemli bir petrol piyasası göstergesi olan prompt spread (anlık fiyat farkı), şubat ayından bu yana ilk kez negatif bölgeye geçti. Bu durum, piyasada kısa vadeli arzın bol olduğunu gösteren ve contango olarak adlandırılan düşüş eğilimli bir piyasa yapısını yansıtıyor. ABD'nin ham petrol üretimi günlük 13 milyon varil seviyesini aşarak rekor seviyelere ulaştı. Ayrıca dünyanın en büyük petrol ithalatçısı Çin'de petrol tüketimi, 6 aydır daralıyor.
Kaynak: Fintables