19 Mayıs'a gelinmesiyle birlikte 19 Mayıs 1919 günü ne oldu soruları tekrar sorulmaya başlanır. Atatürk’ün Samsun’a çıktığı 19 Mayıs, Türk Milleti tarafından “Gençlik ve Spor Bayramı” olarak kutlanmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti’nin varoluş tarihindeki önemli olaylardan biri Atatürk’ün milli mücadeleyi başlatmak üzere Samsun’a çıkmasıdır.
Türk Milleti 1. Dünya Savaşı’ndan sonra kötüleşen koşullar ve işgaller içerisinde bağımsızlık çareleri ararken büyük bir lider olan Mustafa Kemal Atatürk, Samsun’a çıkarak bağımsızlık ve kurtuluşun yolunu açmıştır. Dolayısıyla Atatürk’ün Samsun’a çıkışı bir kurtuluş mücadelesini simgeler.
19 Mayıs 1919'da ne oldu kısaca anlatmak gerekirse ilk olarak 19 Mayıs 1919'da Atatürk ne yaptı sorusu sorulmalıdır. Osmanlı Devleti 1. Dünya Savaşı sonrasında kötüleşen hayat şartları ve emperyalist ülkelerin işgalleri arasında kurtuluş çareleri ararken, Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk Samsun’a çıkarak kurtuluş umudunu yeşertmiştir. Dolayısıyla 16-19 Mayıs 1919 tarihleri İstanbul’dan başlayan bir kurtuluş yolculuğunu sembolize etmektedir
19 Mayıs tarihinde Mustafa Kemal Atatürk’ün Bandırma Vapuru ile Samsun’a doğru hareket etmesi, ilk olarak 1926 tarihinde Gazi Günü ismi ile Samsun’da kutlanmıştır. Sonraki yıllarda Atatürk'ün Milli Mücadele'yi başlatmak üzere 19 Mayıs 1919'da Samsun'a ayak basması, 20 Haziran 1938'de kabul edilen bir kanunla birlikte milli bayram olarak ilan edilmiştir.
19 Mayıs'ın anlam ve önemi kısaca milli mücadelenin başlamasıdır. Uzun yıllar "Gençlik ve Spor Bayramı" ismiyle anılan bayram, Atatürk Yılı kabul ve ilan edilen ve dönemin Devlet Başkanı Kenan Evren tarafından yapılan düzenleme ile "Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı" adını almıştır.
19 Mayıs'ın anlam ve önemi şu şekilde özetlenebilir;
Bu yolculuk ve yolculuktan sonra yaşananlar Türk Milleti için bir dönüm noktası olmuştur. Millî Mücadele’yi başlatmak için Samsun’da Anadolu topraklarına ayak basan Atatürk, 19 Mayıs 1919 tarihinin önemi nedeniyle de 19 Mayıs’ı Türk gençliğine hediye etmiştir.