Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan yılın ikinci enflasyon raporu sunumunda kira fiyatları ile ilgili önemli bir değerlendirme yaptı. “Konut fiyatlarının artış eğilimi tüketici enflasyon eğiliminin altında seyretmektedir. TCMB bünyesinde yapılan çalışmalar konut fiyatları değişiminin kira enflasyonunu aynı yönde etkilediğine işaret etmektedir” diyen Karahan, “Konut fiyatlarındaki yavaşlamanın ilerleyen dönemde kira artışını sınırlayabileceğini değerlendiriyoruz” ifadelerini kullandı.
Öte yandan Merkez Bankası’nın son PPK toplantı özetinde ise yüzde 25 zam sınırına yer verilmişti. TCMB metninde “kira artışını yüzde 25 ile sınırlayan regülasyonun yakın gelecekte yürürlükten kalkacak olmasının kira enflasyonuna etkisi de yakından takip edilecektir.” ifadelerine yer verilmişti.
Peki Temmuz’da yüzde 25 kira zammı sınırı kalkacak mı? Yasağım kalkması halinde bunun piyasaya etkisi ne olacak? Konuyla ilgili merak edilenleri Milliyet’e açıklayan Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı şu ifadeleri kullandı:
“Kira sınırlamasının kalkacağına dair net bir bilgiye sahip değiliz. Bu konuda hükümet enflasyonun düşüş eğilimi göstermesi ile beraber kira sınırlamasına gerek kalmayacağından bahsetmişti. Bu süre 1 Temmuz 2024’e kadar uzatıldı. Yaklaşık 2 yıldır bu gündemde olan bir konu. Konudaki anlaşmazlıklar had safhaya çıkmış, arabuluculuk sistemi devreye alınmıştı.
Yüzde 25 piyasa beklentilerini karşılamaktan uzak. Benim bu kapsamda değerlendirmelerim yüzde 25 sınırının kalkması yönündedir. Beklentim TÜFE’nin 12 aylık ortalaması üzerinden kiraların 1 Temmuz 2024 tarihi itibarıyla yeniden düzenlenmesidir. İş yerlerinde yüzde 25 sınırı olmadı. Bu nedenle iş yerleri için anlaşmazlıklar ev kiraları kadar olmadı. Yüzde 25 sınırı taraflar arasında uygulanmayan bir hale geldi.
Yüzde 25 sınırının kaldırılmasının sektör açısından faydalı olacağını değerlendiriyorum. Bu konuda daha önce ev sahibi kiracı uyuşmazlıklarının cinayetle sonuçlandığına dair bazı örnekler bile gördük.
Mal sahiplerinin Temmuz sonrası kira kontratlarında isteyebileceği sınır TÜFE’nin 12 aylık ortalaması kadardır. Kiracı-mal sahibi anlaşarak daha farklı bir tutarda da kira mutabakatı sağlayabilirler. Bu belli süreleri geçtiyse kira tespiti ve benzeri davalara da konu olabilir. 2 yıllık sürede kira tespit davalarının 3 yıl ve sonrası açıldığını varsayarsak bu davaların önümüzdeki yıl artış göstereceğini söylemek mümkün.
Enflasyona göre kıyaslandığında bazı şehirlerde kira bedelleri enflasyonun altında artış gösterdi. İstanbul, İzmir ve Ankara’da değerler farklı. İstanbul’da şu anda ortalama kiralar metrekare başına 200 TL seviyesinde.
Ankara’da ise enflasyonun üzerinde artış var. Metrekarede kira bedelleri 150 TL seviyesine yaklaştı. İzmir’de de enflasyonun üzerinde bir artış göz konusu. Metrekarede kira fiyatları 180 TL’ye yaklaştı.
Kira fiyatlarının geçen yıla göre en düşük arttığı il yüzde 20 seviyeleri ile Antalya oldu. Antalya’yı Mersin ve İstanbul izliyor. Bu illerde artış yüzde 50-55 seviyelerinde, yani genel anlamda enflasyonun altında diyebiliriz. Doğu illerimizde kira artışları biraz daha geriden geldiği için yüzde 200’lere varan artışların yaşandığı şehirler var. Bu iller içerisinde Gümüşhane, Ağrı, Artvin, Siirt gibi illerde artışlar geçen yıla göre iki katın üzerinde gerçekleşti.
İstanbul’da kiraların en çok arttığı ve azaldığı ilçelerde farklılıklar göze çarpıyor. İstanbul’da Beykoz, Silivri, Maltepe, Çatalca kira fiyatlarının ortalamanın üstünde yükseldiği yerler. Zeytinburnu, Başakşehir, Esenyurt ve Bakırköy İstanbul ortalamasının altında kalan ilçeler diyebiliriz.
Konut fiyatlarının gerilediğini değerlendirdiğimizde kiralık daire fiyatlarının biz hala yükselmeye devam edeceğini değerlendiriyoruz. Haziran, Temmuz ve Ağustosta evlenecek çiftler kira arayışına şimdiden başladı. Kiralık konut fiyatlarında tansiyonun bu yaz da yükseleceğini değerlendirebiliriz.”