Diş hekimi ya da çene cerrahı tarafından tedavi altına alınan 20'lik dişlerde meydana gelen problemlerin boyutuna göre dişin çekilmesi ya da ameliyatla tedavi gerekebilir. Bitkisel alternatiflerle sadece ağrının geçici olarak hafifletilmesi mümkündür, gerekli tedavi uygulanmadığı takdirde çeşitli olumsuzluklar içeren bir tabloyla karşı karşıya kalınabilir.
Çene anatomisinin önemli bir bölümünü dişler oluşturur. Normal koşullarda, bir insanda 32 adet bulunan dişlerin çene içerisine doğru bittiği noktada 20'lik diş olarak adlandırılan dişler yer alır. Üst ve alt çenenin sağ ve sol uç kısımlarında birer tane olmak üzere toplam dört adet yirmi yaş dişi mevcuttur. Söz konusu dişler normal koşullarda her iki çene yapısının uç kısımlarında yer alıp sağlıklı bir şekilde çiğneme vazifesi görür. Ancak kimi durumlarda kendilerine uygun bir yer bulamaz ve çene kemiğine gömülü bir şekilde varlığını sürdürürler. Bu durum çene yapısında bozulmalara açar. Bu sebeple yirmi yaş dişlerinin 15 yaşından itibaren kontrole tabi tutulması büyük önem arz eder.
20'lik dişler diğerlerinden farklı bir yapıda gelişip büyür. Çene darlığı gibi bir durumun söz konusu olması halinde bu dişler çarpık bir şekilde çıkar. Bu, diş büyümesinin çene içerisine doğru gerçekleşmesine yol açar. Çünkü çene yapısı ne kadar küçük olursa çenenin uç kısmındaki dişler çıkacak yer bulmakta o kadar zorlanır. Yer bulamamaları durumunda diğer dişleri de zorlamaya başlayarak bir sorun haline gelirler.
Normal koşullarda 17 ile 25 yaşları arasında yirmilik dişlerin çıktığı görülür. Genellikle 17 yaşından itibaren çıkmaya başlayan bu dişler 30 yaşına kadar çıkmayı sürdürebilir. Özellikle 25 yaşından sonra çıkmaya başlayan yirmilik dişler sorunlu bir şekilde büyür. 17 yaşından itibaren düzenli bir şekilde çıkış ve gelişim sürecinin takip edilmemesi durumunda hem çene kemiğinde hem de çevre dokularda rahatsızlık söz konusu olabilir. Diş hekimleri yirmilik dişlerin her bireyde çıkmadığını belirtirken bireylerin diş sağlığı ile ilgili kontrollerini önemseyerek yapmalarını gerektiğinin de altını çiziyor. Çünkü ağız salığına, özellikle çene eklemlerini etkileyebilecek bu gibi durumlara gereken itina gösterilmemesi halinde önemli sağlık sorunlarının ortaya çıkması muhtemeldir.
Yirmili yaş dişleri çok sayıda belirti vererek ortaya çıkar. Sadece ağrıyla sınırlı kalmayan bu belirtiler bazen rahatsızlığın diş kaynaklı olmadığını dahi düşündürür. Çünkü bazı belirtiler doğrudan dişlerin olduğu bölgede değil, çevre dokularında rahatsızlık hissiyle kendini gösterir. Bu belirtiler genel olarak şu şekilde sıralanabilir:
Yirmilik dişler çene anatomisindeki sorunlar arasında önemli bir yer tutar. Çeneye gömülü bir şekilde çıkmaları durumunda bireye vereceği rahatsızlığın boyutu da artar. Başlangıçta ağrının sebebini anlayamayan kişiler diş hekimlerine başvururlar. Bazı durumlarda ağrının diş kaynaklı olmadığını düşünen hastalar ise kulak-burun-boğaz alanında uman doktorlarından yardım ister. Çünkü yirmilik diş ağrısı sadece lokal etkiye sahip ağrılar grubunda yer almaz. Çene kemiğinde, kulak çevresinde, boğazın çeşitli bölgelerinde ve elmacık kemiğinde dahi ağrı şeklinde yansıyabilen bu rahatsızlık başlangıçta hastaları çok zor durumda bırakır. Gelişimi takip edilmemiş ya da rahatsızlık verdiği andan itibaren tedavi edilmemiş yirmilik diş rahatsızlığının boyutu çevre bölgeleri de kapsayarak artar.
Yirmilik dişler oldukça hassas bir yapıya sahip olup, hızlı bir şekilde çürümeye maruz kalabilir. Çürümenin meydana gelmesiyle birlikte iltihaplanma da başlar. Rahatsızlık var olduğu andan itibaren problemli dişin çekilmesini tavsiye eden diş hekimleri hastaların rahatsızlıklarıyla ilgili zaman geçirmeden uzman bir diş hekimine başvurması gerektiğinin önemine dikkat çekiyor. Ağrı, dişlerin çeneye gömük bir şekilde çıkmasına bağlı olarak meydana gelebileceği gibi 20'lik dişlerin çürümesi durumunda da kendini gösterebilir. Her iki durumda da hastayı kuvvetli bir şekilde rahatsız eden ağrıların dinmesi için mutlaka gerekli tedavinin uygulanması şarttır. Aksi halde günlerce devam eden ağrılar belirli bir aşamadan sonra ameliyatı zorunlu kılar.
Diş hekimleri, çürüme söz söz konusu olduğunda ilk seçenek olarak dişi tedavi etmeyi tercih eder. Ancak ortada farklı bir rahatsızlık olduğunda bu durumda problemli dişin çekilmesi tavsiye edilir. Bunun sebebi ise rahatsızlık veren yirmilik dişlerin normal diş işlevi görmesinin mümkün olmamasıdır.
Uzman bir hekim tarafından problemli dişin çekilmesiyle birlikte ağrı ve rahatsızlık ortadan kalkar. Bununla birlikte uzman bir hekime ya da bir sağlık kuruluşuna ağrının söz konusu olduğu zaman diliminde başvurma imkanı yoksa bazı bitkisel yöntemlerle ağrının hafifletilmesi mümkündür. Ancak bitkisel yöntemler sadece ağrıyı geçici olarak hafifletmeye yarar. Ağrının oldukça kuvvetli olması durumunda verdiği rahatsızlığın boyutu da büyük olur.
Şiddetli bir ağrıya ve çeşitli problemlere zemin hazırlayacak düzeyde enfeksiyona yol açan sorunlu yirmilik dişler, uzman diş hekimleri ve çene cerrahları tarafından tedavi edilir. Oldukça şiddetli bir ağrıyla kendini gösteren çene içerisine gömülmemiş problemli yirmilik diş, gerekli muayene yapıldıktan sonra uzman bir diş hekimi tarafından çekilir. Ancak enfeksiyonun söz konusu olduğu durumlarda ise diş hekiminin tayin edeceği süre boyunca antibiyotik kullanmak gerekebilir. Hekimin antibiyotik reçete etmesi halinde, mevcut iltihap antibiyotik yardımıyla kurutulduktan sonra sorunlu diş çekilir.
Çene içerisine gömülmüş yirmilik dişlerin tedavi süreci bir çene cerrahının kontrolü dahilinde ilerler. Çene cerrahı ilk etapta yapacağı muayenenin ardından gerek görmesi halinde antibiyotik tedavisine başlanması talep edebilir. Antibiyotik tedavisi sona erdikten sonra rahatsızlık veren yirmilik diş, küçük çaplı bir cerrahi operasyonla alınır. Ancak enfeksiyon uzun süre tedavi edilmez ise 20'lik diş apsesi olarak adlandırılan, dişin çekilmesine engel olan sorun meydana gelir. Bu durumda hekimin, dişteki apse kurumadan herhangi bir müdahalede bulunması söz konusu değildir. Apseyi gidermeye yönelik tedavi uygulandıktan sonra dişin çekilmesiyle birlikte tedavi tamamlanır. Gömülü dişin çekilmesi için bölgenin anatomisi iyi değerlendirilir ve yeterli düzeyde anestezi uygulanırsa işlem sırasında ağrı hissedilmez.
Devam eden süreçte diş hekiminin belirlediği tarihlerde kontrole gidilmesi, tedavinin başarını olup olmadığının tespiti ve daha sonra ortaya çıkması muhtemel problemlere önlem almak açısından önemlidir.