İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı'nın dev bütçesinden proje adı altında çok ünlü isimlerin kendi yakınlarına kaynak aktardıkları ortaya çıktı. İşte ayrıntılar.
Gazete Habertürk'ün haberine göre; Avrupa Birliği Konseyi'nin, 2006 yılında, İstanbul'u 2010 Avrupa Kültür Başkenti seçmesiyle oluşturulan, kesilen vergiler ve çeşitli ödeneklerle devasa bir bütçeye sahip olan ajansta, "Jüri" konumundaki yöneticiler, kendilerine ve yakınlarına ait projeleri onaylayıp milyonlarca liranın altına imza atmakla suçlanıyor.
Nobel Ödülü sahibi Orhan Pamuk'a, "Masumiyet Müzesi" projesi için verilen desteğin de 754 bin 500 TL olduğu ortaya çıktı.
10 BİN DOLAR ABD'YE!
Yine 2010 kapsamında, 2 camiye 4 milyon 550 bin TL'lik halı alınmasına karar verildi. Ayrıca AKB, İstanbul 2010 çalışmaları kapsamında, ABD'de bulunan ve Fethullah Gülen cemaatine yakınlığıyla bilinen, Chicago Türk Amerikan Topluluğu'nun yapacağı Türk Dünyası Festivali'ne de "bronz sponsor" oldu ve 10 bin dolar ödedi.
İstanbul 2010 çalışmaları üzerinde uzun süredir tartışmalar yaşanırken, AKB Yürütme Kurulu Başkanı Nuri Çolakoğlu istifa etmiş, yerine plastik sanayiinin önde gelen isimlerinden Şekib Avdaviç atanmıştı. Gazete Habertürk'ten Kutlu Esendemir, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı'nın aldığı pek çok karara ve onaylanmış ya da onaylanmamış projelere ulaştı.
Nobel ödüllü yazar Orhan Pamuk'un son kitabı "Masumiyet Müzesi" büyük bir kampanyayla geçen yıl okurlarla buluşmuştu. Yazar Pamuk, Türkiye'nin ve Avrupa'nın en çok kazanan yazarlarından biri olarak kitabında öyküsünün anlatıldığı Beyoğlu Çukurcuma Caddesi'ndeki 24 No'lu eski Brukner Apartmanı'nı satın almış ve müzeye dönüştürmek için Mimar İhsan Bilgin'le anlaşmıştı. Masumiyet Müzesi'nde romanın kahramanı Kemal'in, büyük aşkı Füsun'un hatırasını canlı tutmak için biriktirdiği eşyaları ve nesneleri sergilenecek. 60 metrekare taban alanı üzerine oturan, 3 katlı, 3 cepheli küçük bir apartmandan oluşan müze için Pamuk'un bir vakıf kurup AKB'ye başvurarak proje sunduğu ortaya çıktı.
AKB, 08.06.2009 tarih ve 2009- 127 nolu kararıyla, "Masumiyet Vakfı adına, Orhan Pamuk tarafından Ajansımıza başvurusu yapılan 'Masumiyet Müzesi' projesinin İstanbul 2010 AKB projesi olarak kabulüne, projeye Ajans bütçesinden 754 bin 500 TL tutarında destek olunmasına" karar verdi. Şimdi merak edilen, Pamuk'un 180 metrekarelik müzeye 754 bin 500 TL'lik hangi nesne ve eşyaları sığdıracağı!*****
PAMUK'TAN 2. PROJE
Orhan Pamuk'un Ajans 2010'dan beklentisinin sadece "Masumiyet Müzesi"yle ilgili olmadığı, 933 nolu başvuru dosyasıyla ortaya çıkıyor. Yönetmen İsmail Sancak, "Orhan Pamuk: İstanbul Rüyası" belgesel filmi için Ajans'tan 1 milyon 953 bin 252 TL istiyor ve bu dosya da onay için bekliyor. Bayrak, projenin Orhan Pamuk tarafından desteklendiğini ve yazarın tüm arşivini bu çalışma için açacağını projesine ekliyor.
'İSTANBUL 2010' İŞTAH KABARTIYOR AKB, 12.05.2009 tarihinde aldığı 2009-84 nolu kararıyla, "03-07 Haziran 2009 tarihleri arasında İtalya'da gerçekleşecek 'Venedik Bineali' için 2010 AKB projesinin tanıtımının yapılması amacıyla bir resepsiyon verilmesine, 4 bin Euro'yu geçmemek üzere resepsiyon giderlerinin Ajans bütçesi"nden geçmesine karar vermişti.*****
SERT ELEŞTİRİLER YAPILDI
Ancak Venedik Bineali'ndeki Türk Pavyonu'nda parasızlıktan kokteyl yapılamazken, Asya Pavyonu'nda AKB'nin ödeneğiyle bu kokteyl yapılmıştı. Daha sonra Asya Pavyonu'nun küratörünün Beral Madra olduğu ortaya çıkması sanat çevrelerinde sert eleştirilere neden olmuştu. "Jüri" konumundaki Madra, Ajans'a 954, 955 ve 956 nolu proje başvuruları sundu. Bu projelerin danışmanı olarak da Melih Görgün, Erdağ Aksel, Ahmet Öktem, Tayfun Erdoğmuş ve Nermin Soybaşılı'nın isimlerini sıraladı. Madra'nın, "İstanbul yaşıyor ve çalışıyor" sempozyumu organizasyonu için 438 bin 290 TL, "Taşınabilir Sanat / 'İsim Şehir' Karma Sergisi" açılışı için 181 bin 100 TL ve "İstanbul sanat fuarlarının ve uluslararası katılımlarının desteklenmesi / Comtemporaly Sanat Fuarı" için 178 bin TL'lik proje bütçesi isteği, Ajans tarafından bütünüyle onaylandı. Ayrıca "İstanbul yaşıyor ve çalışıyor" projesine bütçe açığı nedeniyle, 23.06.2009 tarih ve 09-255-5 sayılı kararla 186 bin 69 TL ek bütçe çıkartıldı.
Madra'nın akrabalarından, Sivil Toplum Enstitüsü'nün desteğiyle kurulan Açık Radyo'nun kurucularından Cem Madra, 937 nolu proje başvurusuyla "Sulukule Romanları"nı anlatan projesi için 98 bin 369 TL, yine Madra'nın yakınlarından Jak Kohen, "Açık Şehir 2010" projesi için 163 bin 548 TL istedi ve bu talepler komisyonda bekliyor.*****
JÜRİ Mİ, YARIŞMACI MI?
Uzmanlar burada en önemli sorunun Madra'nın eserleri değerlendiren bir jüri üyesi mi, yoksa yarışmacı mı olduğuna dikkat çekiyor. Bu noktada yöneltilen önemli bir eleştiri de gelen projeleri değerlendirmekte sorumlu olan Madra'nın, bir yandan da kendisine proje üretmesi. Tüm büyük bütçeli projelerin ardında da Görsel Sanatlar Yönetmeni olarak Beral Madra'nın bulunduğu ileri sürülüyor. Ajans'ın Görsel Sanatlar Yönetmeni olan Beral Madra, aynı zamanda Radikal Gazetesi'nde yazıyor.
ORHAN PAMUK, KİTABI İÇİN KURDUĞU MÜZEYE PARA İSTEDİ
2006 Nobel Edebiyat Ödülü, 'İstanbul'un melankolik ruhunu araştırma yolunda, kültürlerin çatışmaları ve birbirleriyle iç içe geçmesinde yeni semboller bulan Orhan Pamuk'a verilmişti. Pamuk, ödül töreninde yaptığı konuşmada, "babasının bavulu"nu anlatarak büyük alkış almış, yaklaşık 1.9 milyon TL para ödülünün de sahibi olmuştu. Masumiyet Müzesi projesi için İstanbul 2010 Ajansı'ndan 754 bin 500 TL destek alan Pamuk yine yönetmen İsmail Bayrak'la ajansa sunduğu, "İstanbul Rüyası" filmi onaylandığı takdirde, 1 milyon 953 bin 252 TL daha destek alacak.
İstanbul 2010, aydınların, gazetecilerin, yazarların da dikkatini çekiyor ve proje üretiyorlar. Yeni Şafak yazarı ve eski Marksist Ayşe Böhürler, 17.07.2009 tarih ve 09/259-5 sayılı kararla "İstanbul'un Sırları" projesi için, Danışma Kurulu üyeliği de yaptığı AKB'den 210 bin TL bütçe alıyor. Radikal Gazetesi'nin "keskin muhalifi" Yıldırım Türker, Dilek Gökçin'le birlikte hazırladığı, 739 kayıt nolu "Neden Geldim İstanbul'a" belgeseli projesi için Ajans'tan 896 bin 717 TL bütçe bekliyor.*****
TALİPOĞLU DA TALİP!
Ankaralı gazeteci Tayfun Talipoğlu, 815 kayıt nolu "İstanbul'da Kadın Olmak" belgesel projesiyle, 1 milyon 349 bin 570 TL istiyor. Ajans bütçenin yüzde 97'sine onay veriyor ve 1 milyon 295 bin 970 TL ödenek çıkıyor. Talipoğlu'nun projesi, Ajans'ın 3 ay öncesi kayıtlarına göre beklemede duruyor.
AKB'den proje alan diğer liberal isimden biri de, ünlü yazar Deniz Türkali. Türkali, 3 yıl önce kaybettiği eşi, ünlü yönetmen Atıf Yılmaz'la ilgili projeyi Ajans'a sunuyor. Ajans, 30.06.2009 tarih ve 09/256-1 sayılı kararında "Atıf Yılmaz Stüdyosu" projesini, İstanbul 2010 AKB projesi olarak kabul ediyor ve projeye 490 bin TL katkıda bulunmaya karar veriyor. Ajans tarafından, Türkiye Yazarlar Birliği'ne, "İstanbul Edebiyat Mevsimi" projesi için 14.07.2009 tarih ve 09.258-14 nolu kararla, 352 bin TL katkıda bulunuluyor.
KENAN IŞIK'A KIRMIZI IŞIK
Bu arada bir de kaybeden var. Onun adı da Kenan Işık. Başvuru dosyasına 1 numaradan giriş yapan ünlü tiyatrocu Kenan Işık, İstanbul'un çeşitli tarihsel mekânlarında "Hüsnü Aşk" oyununu sergilemek üzere 1 milyon 625 bin TL'lik proje öneriyor ama bu oyunun Şehir Tiyatrosu'nda oynandığı ortaya çıkınca, proje hemen rafa kaldırılıyor.