Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, dün Donbass'a askeri operasyon emri verdi. Rusya'nın kararı dünyada tepkilere yol açarken piyasalar da karıştı. Dünya borsalarında büyük düşüşler yaşandı. Rus borsasında kayıplar gün içinde yüzde 50'yi aştı. Dolar/ruble paritesi de 90’a yaklaşarak bütün zamanların zirvesini gördü. Brent petrolün varil fiyatı da 2014'ten bu yana ilk defa 103 doları gördü. Ukrayna'ya yönelik müdahale sonrasında gemi seferlerinde aksama yaşanması gıda ve enerjide arz korkusunu tavan yaptı.
Küresel buğday ihracatı 200 milyon ton civarında... Bunun yüzde 30'una denk gelen 60 milyon tonluk ihracat, Rusya ve Ukrayna tarafından yapılıyor.
Ayçiçeği yağı (mamul) ihracatının yüzde 80'ini iki ülke karşılıyor.
Mısır ihracatında iki ülkenin payı, 38 milyon tonu buluyor. (Dünyada toplamın yüzde 19’unu oluşturuyor.)
Türkiye gazetesinin haberine göre gıda yüklü gemilerin seferlerinde aksamalar yaşanıyor. Rusya'nın, Azak Denizi'ndeki ticari gemilerin hareketini askıya aldığını duyurmasının ardından tahıl endüstrisinde tedarik endişesi tavan yaptı. Bölgedeki tahıl üreticileri de bütün gemilerin Azak Denizi'nde beklediğini doğruladı. Öte yandan savaşa kalkışan her iki ülkenin kendi ihtiyacını düşünerek, ihracat sınırlamasına gitmesi bekleniyor. Savaşın büyümesi hâlinde mevcut ekim alanlarının ve yaklaşan ekim planlarının da zarar görmesinden korkuluyor. Dünyaya toplam 120 milyon ton civarında hububat ihracatı gerçekleştiren bu iki ülkede yaşananlar; buğday, arpa, mısır ve ayçiçeği fiyatlarını yukarı sürüklüyor. Bu sebeple yaşanan olumsuzlukların, dünyanın tamamını etkilemesinden korkuluyor.
Uluslararası Un Sanayicileri ve Hububatçılar Birliği Avrasya Başkanı Eren Günhan Ulusoy, Türkiye'nin buğdayda net bir şekilde kendisine yeten bir ülke olduğunu belirterek “Yeni buğday hasadı mayısta başlayacak. Bu zamana kadar Toprak Mahsulleri Ofisinin (TMO) depolarında yeterli miktarda buğday, sanayicilerimizde de un var. Küresel anlamda bir tedirginlik için daha erken ve dünya, sıkıntı çekmeden bu yılı rahatlıkla atlatabilir” dedi.
Turizm gelirleri içinde Rusların ortalama 5 milyar dolar, Ukraynalı turistlerin 2 milyar dolarlık payı bulunuyor. Önceki rezervasyonlar devam ediyor. Ancak bir haftadır iki ülkeden yeni rezervasyon yok. TÜRSAB Başkanı Firuz Bağlıkaya “Mart ayının ortalarına kadar sıcak çatışma durumları toparlanır ve görüşme safhasına geçilirse, o zaman turizmde bir sıkıntı yaşamayacağımızı düşünüyorum” dedi.
Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren; Türk müteahhitlerinin, 3 milyarı Ukrayna, 21 milyarı Rusya olmak üzere iki ülkede toplam 24 milyar dolarlık inşaat projesi yürütüldüğünü söyledi. Eren “Rusya’daki şantiyelere olumsuz bir yansıma olmadı. Ukrayna’da olağanüstü hâl var. O yüzden şantiyeler kapalı ve insanlar bekleyişte” dedi.
THY, Ukrayna hava sahasının kapatılması sebebiyle bu ülkeye bütün seferlerini iptal etti. Sakarya ve Zonguldak'tan Ukrayna'ya Ro-Ro seferleri ilk etapta yarı yarıya azaltıldı. İhracat ürünleri limanlarda bekliyor. Uluslararası Nakliyeciler Derneği; 300’e yakın Türk tırının bölgede olduğunu bildirdi. Bu tırların büyük bölümü Rusya’ya gitmek üzere yola çıkmıştı. 10’dan fazla Türk sahipli gemi de bölgede mahsur kaldı. Tır ve gemiler için tahliye çalışmaları başladı.
Ukrayna'da şubeleri bulunan Türk markaları LC Waikiki, De Facto, Colin’s ve English Home gibi markalar, toplamda 200'e yakın mağazayı güvenlik sebebiyle kapattı. İHKİB Başkanı Mustafa Gültepe, hazır giyim sektörünün 2021’de Rusya’ya 286 milyon dolar, Ukrayna’ya 173 milyon dolar ihracat gerçekleştirdiğini kaydederek “Savaş ortamının uzaması hem ihracatımızı hem turizm yoluyla iç pazardaki satışlarımızı olumsuz etkileyecektir” dedi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada; Rusya'nın Ukrayna’ya askerî müdahalesi kapsamındaki gelişmelerin yakından izlendiği ifade edildi. Bakanlık, muhtemel ekonomik ve finansal etkilerinin, tarım, turizm, dış ticaret, enerji ve müteahhitlik dâhil her boyutuyla ve ilgili bakanlıklarla istişare içinde takip edildiğini; bu süreçte gereken bütün tedbirlerin kararlılıkla alınacağını duyurdu. Piyasalardaki hareketlilikle ilgili olarak da Bakanlık “Uluslararası finansal piyasalarda bu gerginliğin sebep olduğu oynaklıklara karşı vatandaşlarımızın Türk lirası ve Türk lirası cinsi varlıklara olan güveninin devam etmesinin ve riskli pozisyonlar almaktan kaçınmalarının, her açıdan önemli olduğu değerlendirilmektedir. Yakın zamanda manipülatif söylemlere itimat ederek oldukça riskli pozisyonlar alan vatandaşlarımız, önemli mali kayıplarla karşı karşıya kalmıştır" uyarısında bulundu.