TBMM (AA) - Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, 2019 bütçesinin Yeni Ekonomi Programı'ndaki (YEP) dengelenme sürecinin en temel destekleyicisi olacağını belirterek, "Bütçenin en önemli özelliklerinden biri tasarruf bütçesi olmasıdır." dedi.
TBMM Genel Kurulu'nda, 2019 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ile 2017 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Tasarısı'nın tümü üzerindeki görüşmeler başladı.
Albayrak, 2019 bütçesini sunumunda, makroekonomik gelişmelere ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Geçen yıl bütçe giderlerinin 678,3 milyar lira, bütçe gelirlerinin 630,5 milyar lira, bütçe açığının 47,8 milyar lira ve faiz dışı fazlanın 8,9 milyar lira olarak gerçekleştiğini hatırlatan Albayrak, "2017 yılı bütçe giderleri, bütçe başlangıç tahminine göre yüzde 5,1, yıl sonu gerçekleşme tahminine göre yüzde 0,7 artmıştır. Buna karşın bütçe gelirlerimiz bütçe başlangıç tahminine göre yüzde 5,4, yıl sonu gerçekleşme tahminine göre yüzde 3 artış göstermiştir. Geçen yıl 47,8 milyar lira olarak gerçekleşen bütçe açığı başlangıçta öngörülen açığın 928 milyon lira üzerinde ancak yıl sonu gerçekleşme tahmininin ise 13,9 milyar lira altında gerçekleşmiştir." diye konuştu.
Albayrak, bu yıl merkezi yönetim bütçe giderlerinin 821,8 milyar lira, bütçe gelirlerinin 749,6 milyar lira, bütçe açığının 72,1 milyar lira ve faiz dışı dengenin de 4,3 milyar lira olarak gerçekleşeceğini tahmin ettiklerini söyledi.
Yıl sonu bütçe açığının başlangıç hedefinin 6,2 milyar lira üzerinde gerçekleşeceğini ve bunun milli gelire oranının ise yüzde 1,9 olacağını öngördüklerini bildiren Albayrak, "2018 yılında personel giderlerinin 200,3 milyar lira, sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderlerinin 34,4 milyar lira, mal ve hizmet alım giderlerinin 69,3 milyar lira, cari transferlerin 323,1 milyar lira, sermaye giderlerinin 78,7 milyar lira, sermaye transferlerinin 17,3 lira, borç verme giderlerinin 22,2 milyar lira ve faiz giderlerinin 76,4 milyar lira olarak gerçekleşmesini bekliyoruz." ifadelerini kullandı.
- "YEP'i hedeflere uyumlu hazırladık"
Albayrak, gelecek yılın bütçesini, YEP kapsamında açıklanan ekonomik, mali ve sosyal hedeflerle uyumlu şekilde hazırladıklarını anlatarak, söz konusu dönemde bütçe giderlerini 961 milyar lira, faiz hariç giderleri 843,7 milyar lira, bütçe gelirlerini 880,4 milyar lira, vergi gelirlerini 756,5 milyar lira, bütçe açığını 80,6 milyar lira ve faiz dışı fazlayı 36,7 milyar lira olarak öngördüklerini kaydetti.
Gelecek yıl bütçe ödeneklerinin, 2018 yılına göre yüzde 26 arttığına dikkati çeken Albayrak, bu artışın yaklaşık 198 milyar liraya tekabül ettiğini bildirdi.
Albayrak, personel giderlerinin toplam bütçe harcamaları içindeki payının 30,6 olduğuna işaret ederek, şunları kaydetti:
"Personel ücretlerine 2019 yılında yansıtılacak enflasyon farkı ödemeleri ile 2018 yılında kadroya geçen taşeron işçilerin ücret ödemeleri nedeniyle personel giderleri geçen yıla göre yüzde 35,6 artarak, 216 milyar 570 milyon liradan 293 milyar 678 milyon liraya yükselmiştir. 2019 yılı içerisinde emekli ve yaşlılık aylıklarına yapılacak enflasyon farkı dahil zamlar ile emeklilere verilecek bayram ikramiyeleri nedeniyle Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan transferler yüzde 36,5 artarak, 185 milyar 160 milyon liraya yükselmiştir. Faiz oranında ve döviz kurundaki yükselişe bağlı olarak borçlanma maliyetlerindeki ve dış borç faiz ödemelerindeki artış nedeniyle faiz giderleri 2018 yılına göre yüzde 63,6 artarak, 117 milyar 317 milyon liraya yükselmiştir."
- "Bütçe giderlerinin dağılımı"
Albayrak, vergi gelirlerinin yüzde 20 artarak 756,5 milyar lira, vergi dışı gelirlerin ise yüzde 4 artarak 123,9 milyar lira ulaşacağını öngördüklerini aktardı.
Gelecek yıl vergi gelirlerinin alt kalemleri hakkında da bilgi veren Albayrak, "Gelir vergisi 171,9 milyar lira, kurumlar vergisi 74,2 milyar lira, dahilde alınan KDV 70,7 milyar lira, özel tüketim vergisi 162,6 milyar lira, ithalde alınan KDV 165,8 milyar lira, damga vergisi 20,8 milyar lira, harçlar 27,7 milyar lira, banka ve sigorta muameleleri vergisi 19 milyar lira, motorlu taşıtlar vergisi 16 milyar lira ve diğer vergiler 27,8 milyar lira olarak tahmin edilmiştir. 2019 yılı bütçesi, Yeni Ekonomi Programı'nda ortaya konulan dengelenme sürecinin en temel destekleyicisi olacaktır.
Maliye politikası, para politikasıyla eş güdümlü olarak, enflasyon başta olmak üzere cari açık ve büyümeye ilişkin hedeflerle uyumlu yürütülecektir." değerlendirmesinde bulundu.
Albayrak, Yeni Ekonomi Programı'nda ortaya koyulan hedefler doğrultusunda hazırlanan 2019 yılı bütçesinin, en önemli özelliklerinden birinin tasarruf bütçesi olduğunun altını çizerek, şöyle konuştu:
"Özellikle alt yapı yatırımlarımız doygunluk noktasına ulaştığı için öncelikli tasarruf alanımız burası oldu.
Bir yandan tasarruflar sayesinde kamu kaynaklarının verimsiz alanlara yönelmesinin önüne geçilirken diğer yandan memurumuzun, işçimizin, emeklimizin, haklarını koruduk.
Daha önceki yıllarda olduğu gibi 2019 yılı bütçesinde de kadınlara, çocuklara, gençlere, yaşlılara ve engellilere sağladığımız imkanları artırarak devam ettirdik.
Diğer taraftan, ihracata, teknoloji üretimine ve turizme yönelik ayrılan kaynaklarda temel olarak kesinti uygulanmamıştır.
Yeni Ekonomi Programı'nda da ilan ettiğimiz gibi, 2019 yılı bütçesinden başlayarak 3 yıllık dönemde kaynaklarımızı öncelikli olarak ihracatı artıracak, teknolojik ürün üretimi sağlayacak ve cari açığı azaltacak yatırımlara kanalize edeceğiz.
Bu kapsamda daha önce ilan ettiğimiz bütçe disiplini ve sıkı maliye politikası yaklaşımımız 2019 yılında da tavizsiz şekilde uygulanmaya devam edilecektir. Gelir tarafında, tek seferlik gelir artırıcı tedbir öngörmedik. Dönem içerisinde meydana gelebilecek tek seferlik uygulamalar, bütçemizi pozitif olarak etkileyecektir.
Bütçemizin en önemli özelliği sermaye giderlerinde sağlayacağı ortalama yüzde 20'lik düşüş ile arzu ettiğimiz 'Ekonomik dengelenme' sürecine büyük katkı sağlayacak olmasıdır. Tek seferlik gelirlere dayanarak kalıcı harcamalara bütçemizde yer vermedik."
- "Vergi gelirlerinin yüzde 21'ni eğitime harcayacağız"
Günümüzde, nitelikli insan gücünün, bilimsel ve teknolojik gelişmişliğin ön şartının eğitim olduğunu dile getiren Albayrak, AK Parti hükümetleri olarak daha önceki yıllarda olduğu gibi 2019'da da bütçeden en büyük payı eğitime ayırdıklarını söyledi.
Eğitime ayırdıkları kaynağı 2019'da 161 milyar liraya çıkardıklarını ifade eden Albayrak, böylelikle bütçe giderlerinin yaklaşık yüzde 17'sini doğrudan eğitime ayırdıklarını yani 2019'da vergi gelirlerinin yüzde 21'ini bu alana harcayacaklarını kaydetti.
Sağlık alanında yaptıkları reformlarla sağlık hizmetinin kalitesini artırdıklarına işaret eden Albayrak, "Ruhen ve bedenen sağlıklı nesillerin yetişmesi için sağlık alanındaki harcamalarımızı artırdık. Bu amaçla 2019'da bütçemizden sağlığa yaklaşık 157 milyar lira kaynak ayırdık. 2002'de yüzde 11,3 olan sağlık harcamalarının bütçe içindeki payını 2019'da yüzde 16,3'e çıkardık." diye konuştu.
Albayrak, 2019'da özel sektörün yenilikçi ve üretken yatırımlarını destekleyecek yatırımlara önem verdiklerine dikkati çekerek, gelecek yıl bütçeden yatırımlar için 65,1 milyar lira kaynak ayırdıklarını söyledi.
Yerel yönetimlere daha fazla önem verdiklerine dikkati çeken Albayrak, kamu hizmetlerinin sunumunda yerel yönetimlere daha çok görev ve sorumluluk vererek, merkezden yürütülen birçok hizmetin mahallinde daha etkin ve verimli sunulmasını sağladıklarını anlattı. Albayrak, yerel yönetimlere verilen önem doğrultusunda, büyükşehir ve diğer belediyeler ile il özel idarelerine ayırılan kaynağı yüzde 28,4 artırarak 93,6 milyar lira seviyesine ulaştırdıklarını dile getirdi.
Gelecek yılın bütçesinde sosyal harcamalar için ayrılan kaynağı 62,1 milyar liraya çıkardıklarına dikkati çeken Albayrak, "Bu tutar 2019 yılı bütçesinin yüzde 6,5'ine denk gelmektedir. Oysa 2002'de bu oran o günün bütçesinin yüzde 1,3'üydü, ayırılan kaynak ise sadece 1,6 milyar liraydı." ifadelerini kullandı.
Albayrak, 2019'da bütçeden yatırım ödenekleri dahil tarıma ayrılan kaynak toplamının 26,5 milyar lira olduğunu ifade ederek, "Bu kapsamda, tarımsal destek programları için 16,1 milyar lira, tarım sektörü yatırım ödenekleri için 5,1 milyar lira, tarımsal kredi sübvansiyonu, müdahale alımları, tarımsal KİT’lerin finansmanı, ihracat destekleri ve diğer tarımsal destekler için 5,3 milyar lira kaynak ayırıyoruz." dedi.
- "Reel sektörü desteklemeyi sürdürüyoruz"
Albayrak, 2019'da özel sektör öncülüğünde büyüme stratejisini sürdürdüklerini anlatarak, reel kesim destekleri için bütçemizden 32,8 milyar lira kaynak ayırdıklarını bildirdi.
Yurt içi tasarruf oranının artırılmasının, hükümetin ekonomi politikasının önemli bileşenlerinden biri olduğunu vurgulayan Albayrak, bu sayede sürdürülebilir yüksek büyüme hedeflediklerini söyledi.
Gelecek yıl Bireysel Emeklilik Sistemi kapsamında devlet katkısı tutarı için bütçede 4,1 milyar lira kaynak ayırdıklarını, 2019 sonunda bütçeden karşılanan toplam devlet katkısı tutarının 19,4 milyar liraya ulaşacağını bildiren Albayrak, bugün itibarıyla bireysel emeklilik sistemindeki katılımcı sayısı 7 milyon kişiye, birikmiş fon tutarı ise devlet katkısı dahil 87 milyar liraya yaklaştığını belirtti.
Albayrak, iktidara geldikleri 2002'den bu yana kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarında ciddi iyileşmeler sağladıklarını vurguladı. Albayrak, 2002-2018 Kasım döneminde kamu görevlilerinin aylık ve ücretlerinde enflasyonun oldukça üzerinde artış sağladıklarına dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"Aile yardımı ödeneği dahil en düşük memur maaşı 2002 Aralık ayında 392 lira iken 2018 Kasım ayında 3 bin 133 liraya çıkarıldı, artış oranı yüzde 699'a ulaştı. Aile yardımı ödeneği dahil ortalama memur maaşı 2002 Aralık ayında 578 lira iken 2018 Kasım ayında 3 bin 806 liraya çıkarılarak, artış yüzde 559'a ulaştı. Muhtar aylığı 2002 Aralık ayında 97 lira iken 2018 Kasım ayında bin 726 liraya çıkarıldı, artış yüzde bin 673'e seviyesine ulaştı. Güvenlik korucu ücretleri 2002 Aralık ayında 236 lira iken 2018 Kasım ayında bin 727 liraya çıkarıldı, artış yüzde 631'e ulaştı. Aynı dönemde gerçekleşen enflasyon ise yüzde 349,5 olmuştu."
(Sürecek)