Orta Amerika’nın nüfusu 335 bin olan küçük ülkesi Belize’de antik Maya uygarlığından kalan bir tapınak yol inşaatı için yerle bir edildi. Arkeologlar harabelerin arasında kalan antik eserleri kurtarmaya çalışırken, Belize’nin kuzeyindeki antik Noh Mul bölgesindeki tapınaktan geriye eser kalmadı.
Belize’de 25 yıldır araştırmalar yapan arkeolog John Morris, 7NewsBelize kanalına yaptığı açıklamada, “Bu kariyerim boyunca karşılaştığım en kötü olaylaran biri” ifadesini kullandı. Belize Arkeoloji Enstitüsü’nde görevli olan Morris, “Geride kalanları kurtaramadık... Yaşananlar inanılmaz bir cahillik” dedi.
Enstitü direktörü Jaime Awe ise ‘yıkımın felsefi ve profesyonel açıdan yaşadığı en ağır deneyim olduğunu’ ifade etti. Awe, Belize’nin News5 kanalına, “Yaşananlar içler acısı olduğu gibi affedilemez” açıklamasını yaptı.
CNN’in haberine göre, arkeologlar ‘piramidin tarihi eser olduğunun fark edilmemesi gibi ihtimalleri’ kabul etmiyor. Morris, ‘piramit tapınağın ağaçlar ve bitki örtüsüyle desteklendiğini, ne olduğunun fark edilmemesi gibi bir durumun söz konusu olamayacağını’ söyledi.
MICIR YAPMAK İÇİN YIKILDI
Piramidin, bir zamanlar 30 kilometrekareye yayılan, 40 bin kişinin yaşadığı bir yerleşim birimini merkezinde yattığı belirtildi.
Antik Noh Mul’da, 81 bina bulunuyordu. M.Ö 250 yılından kalma piramit tapınak ise 20 metrelik yükseliğiyle antik kentin merkezindeydi.
Belize milletvekili John Briceno yerel CTV3 News kanalına, ‘piramidin sahip olduğu kiraç taşının yol inşası için kaliteli olduğunu ve inşaat firmaları tarafından bunun bilindiğini’ belirtti. Briceno, “Mayalar tapınaklarını inşa etmek için kaliteli malzeme kullanırdı. İnşaat firmaları Douglas kentine yakın olan piramidi daha az maliyet yapmak, az yakıt harcamak ve daha fazla para kazanmak için seçti” ifadesini kullandı.
Morris ise tapınağın birçok eserle beraber antik Mayalıların mezarlarıyla yok edildiğine dikkat çekti: “Çok fazla oda ve katmanlar halinde mezar odalar içeriyor olmalıydı. İnsanlar hem burada yaşamış hem de gömülmüşlerdi” dedi.
Arkeologlar son çare olarak tapınaktan geriye ne kaldıysa kurtarmaya çalışıyor.
YASAL İŞLEM BAŞLATILACAK
Fox News’in verdiği bilgiye göre, arkeologlar hem arazi sahibi, hem de inşaat şirketini mahkemeye vermeye hazırlanıyor.
Arkeolog Awe, ‘tarihi bir yapıyı yıkmanın 10 yıla kadar hapis ve 10 bin dolar para cezasıyla sonuçlanabilen bir suç olduğunu’ belirtti.
Yıkımı gerçekleştiren şirketin sahibi Denny Grijalva ise ‘arazi sahibinin 10 yıldan fazla bir süre boyunca kazı yapılmasına izin verdiğini’ söyledi.
Grijalva, ‘De' Mar's Stone Co. şirketine ait iş makineleri ve işçilerin Perşembe günü boyunca kazı yaptıklarını, ertesi gün Ulusal Tarih ve Kültür Ensititüsü’nden gelen uyarı üzerine kazılara son verdiklerini’ söyledi.