FERDİ TÜRKTEN - Türkiye, 24 Haziran'da Cumhurbaşkanı ve 27. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri için sandığa gidecek. Seçim, geçen yıl yapılan anayasa değişiklikleri ve buna ilişkin uyum yasaları çerçevesinde pek çok yeniliğe sahne olacak.
Yüksek Seçim Kurulu, 24 Haziran'daki seçimlerde uygulanacak usul ve esasların belirlenmesi için çalışmalarını sürdürüyor.
Kurul, geçen yıl halk oylamasıyla yapılan anayasa değişiklikleri ve buna ilişkin uyum yasaları çerçevesinde genelgeler hazırlayarak yeni uygulamalara ilişkin detayları belirleyecek.
Daha önce ilk kez 10 Ağustos 2014'te cumhurbaşkanı halk tarafından seçilirken, 24 Haziran'da seçmenler ilk kez cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimi için aynı gün sandığa gidecek.
Vatandaşlar, bu seçimde 550 yerine 600 milletvekili için oy kullanacak. Bazı illerin çıkaracağı milletvekili sayıları da bu kapsamda değişirken, Ankara ilk kez 3 seçim bölgesine ayrılacak.
Cumhurbaşkanlığına aday gösterme usulü de bu seçimde farklılık gösterecek. Daha önce en az 20 milletvekili ya da son seçimde geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında yüzde 10'u geçen siyasi partilerce ortak cumhurbaşkanı adayı gösterilebilirken, bu seçimde TBMM'de grubu bulunan ya da son seçimde yüzde 5 oy alan siyasi partiler ya da 100 bin vatandaş, bulundukları ilçe seçim kuruluna imza vererek aday teklifinde bulunabilecek.
Seçmenlerce aday gösterilmek isteyen kişiler, kimlik ve açık adres bilgilerini içeren başvuru dilekçesi ve seçilme yeterliğine ilişkin belgelerle YSK'ye bizzat başvuracak. Bu kişilerin, en yüksek derecedeki devlet memuruna mali haklar kapsamında yapılan her türlü ödemelerin bir aylık brüt tutarının on katı olan 139 bin 160 lirayı ilgili maliye veznesine yatırması gerekecek.
100 bin seçmen tarafından aday gösterilen kişiye, talebi halinde bu ücret iade edilecek. Adaylık için yeterli imzaya ulaşamayanların yatırdığı ücret ise Hazineye gelir kaydedilecek.
YSK'nin kesin aday listesini ilan etmesinin ardından seçmenler, ancak bu ilanda belirtilen kişilerden sadece biri için bir kez teklifte bulunabilecek.
Seçmenler, adaylık teklifi için kayıtlı oldukları ilçe seçim kuruluna bizzat başvuracak ve desteklediği adayın bilgilerini içeren formu imzalayacak.
- İttifak uygulaması
Siyasi partilerin ittifak kurarak seçime girebilmesi de 24 Haziran seçimlerinin ilkleri arasında yer alacak.
Buna göre, seçim ittifakı, YSK tarafından belirlenip ilan edilen seçimlere katılma yeterliliğini taşıyan siyasi partiler arasında yapılabilecek.
İttifak yaparak seçime katılma kararı alan siyasi partilerin, seçim takviminde belirlenen tarihe kadar genel başkanların imzalarını taşıyan ittifak protokolünü YSK'ye vermesi gerekecek. Bu tarihten sonra ittifaka yeni bir siyasi parti dahil edilemeyecek.
Bu partiler 18 Mayıs saat 17.00'ye kadar bildirimde bulunarak ittifaktan vazgeçebilecek. Birden fazla partiyle kurulan ittifaklarda, bir partinin vazgeçmesi halinde ittifak diğer partiler arasında devam edecek. Bu durumda ittifakta kalan partiler, 19 Mayıs saat 17.00'ye kadar ittifak protokolünü değiştirebilecek ya da ittifaktan vazgeçebilecek.
İttifak partileri oy pusulasında kullanılacak bir isim belirleyebilecek ancak bu isim 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nda kullanılamayacağı belirtilen ifadeleri içermeyecek.
Unvanı olmayan ittifakın birden fazla olması halinde bunlar YSK tarafından başvuru sırasına göre numaralandırılacak.
- Seyyar sandıklar
Engelliler için seyyar sandık uygulaması da bu seçimde ilk kez hayata geçirilecek. Bu kapsamda, seyyar sandıklarda oy kullanabilmeleri için hastalığı ve engeli sebebiyle yatağa bağımlı olan seçmenlerin bir yakını tarafından engelli beyan formu ile ilçe seçim kurulu başkanlığına veya ilçe seçim kurulu başkanlığına gönderilmek üzere muhtarlığa başvurulması gerekecek.
Başvurusu kabul edilen engelli seçmenler, sandıkların kendilerine getirilmesi suretiyle bulundukları yerde oy kullanabilecek.
Öte yandan, geçen yıl halk oylamasıyla yapılan değişiklik uyarınca genel seçimlerden önce Adalet, İçişleri ve Ulaştırma bakanlarının çekilmesini öngören düzenleme anayasadan çıkarılmıştı. Bu düzenleme gereğince 24 Haziran seçimi için Adalet, İçişleri ve Ulaştırma bakanlarının görevlerinden çekilmesi gerekmeyecek.